"The Terrorizers": Mảng màu u ám của đời sống đô thị

The Terrorizers (Phần tử khủng bố) là một trong những phim điện ảnh thời kỳ đầu của Dương Đức Xương - một đạo diễn bậc thầy giữ vai trò tiên phong trong trào lưu Làn Sóng Mới của điện ảnh Đài Loan. Với cách kể chuyện phi tuyến tính, chồng chéo và đan cài của các tuyến nhân vật, bộ phim đã đem đến một bức tranh khá phong phú và đa diện về xã hội Đài Loan trong thời kỳ hội nhập. 

Bộ phim được triển khai với ba tuyến truyện, xoay quanh hai cặp đôi trẻ tuổi và một cặp vợ chồng ngoài 30. Ban đầu, những sợi dây liên kết giữa các nhân vật còn khá mơ hồ. Họ không quen biết nhau mà chỉ vô tình va phải nhau trong những hoàn cảnh bất thường. Càng về sau, những sự kết nối lỏng lẻo đó dần chuyển thành những mắc nối chồng chéo, đan cài, gây ra hệ luỵ cho cuộc sống và mối quan hệ của các nhân vật.

Bộ phim là công cuộc khám phá những ẩn ức và mất mát của con người Đài Loan đương đại

Đối với tuyến truyện của hai cặp đôi trẻ tuổi, Dương Đức Xương đã xây dựng nên sự đối lập giữa một cặp đôi yêu nghệ thuật, văn học, nhiếp ảnh và một bên là một cặp đôi lông bông, chuyên kết hợp cùng nhau làm những chuyện phạm pháp. Họ là đại diện cho hai tầng lớp người trẻ tuổi trong xã hội Đài Loan đương thời. Dẫu vậy, điểm chung giữa họ vẫn là sự vô phương hướng.

Giống như anh chàng nhiếp ảnh bỏ ngôi biệt thự sang trọng đi sống lang bạt, hay như cô gái bỏ nhà đi với nhân tình, sử dụng những mánh khoé để moi tiền người khác sống qua ngày, họ đều nổi loạn và bất cần, nhưng cuối cùng cũng chỉ ngụp lặn trong chuỗi ngày hoang mang, vô định.

Tuyến truyện của cặp vợ chồng trung niên là tuyến truyện được đầu tư nhất và dồn chứa những khúc mắc tiêu biểu trong xã hội. Nó tập trung vào những bức bối khó giãi bày, những áp lực cuộc sống và cách người trưởng thành xoay xở với chúng.

Người vợ là một nhà văn đang chật vật vì bí ý tưởng sáng tác, còn người chồng là một bác sĩ với công việc ổn định tại bệnh viện. Thoạt nghe dường như họ là một cặp đôi trí thức hoàn hảo. Thế nhưng, hai người hầu như không thể giao tiếp và thấu hiểu đối phương, không có được sự đồng điệu trong lối sống và suy nghĩ. 

Đây là hai nhân vật mà Dương Đức Xương đã dụng công đi sâu vào khai thác, miêu tả thế giới nội tâm và chuyển biến tâm lý nhằm khái quát vấn đề của con người hiện đại. Ở đó, người vợ là đại diện cho kiểu người không chịu an phận thủ thường, luôn trăn trở, tìm cách vượt thoát khỏi những vòng lặp chật chội, bí bách của cuộc sống, bất chấp cả việc điều đó sẽ phá vỡ cuộc hôn nhân mà người chồng luôn hết mực cố gắng xoa dịu.

Ngược lại, người chồng bác sĩ lại là điển hình cho kiểu người sống quá an toàn, ưa cuộc sống ổn định, lặp lại đôi khi tới mức nhàm chán. Hai tư tưởng một rất phóng khoáng cởi mở, một truyền thống gò bó, đã xung đột mạnh mẽ và dẫn tới việc không thể dung hoà.

Đây cũng là một thông điệp của Dương Đức Xương về sự mâu thuẫn trong nội tại của thành phố Đài Bắc, khi những giá trị truyền thống Á Đông và những giá trị Tây phương du nhập chưa thể hoà hợp.

The Terrorizers khắc họa những mảng màu tối ám, ngột ngạt của đời sống đô thị

Bộ phim được đẩy lên cao trào khi nhân vật người chồng sau bao cố gắng đã không thể cứu vãn cuộc hôn nhân và sự nghiệp cũng không thăng tiến như mong muốn. Cùng một lúc, anh ta dường như mất tất cả và rơi vào trạng thái tuyệt vọng, bế tắc cùng cực.

Một người luôn sống trong những khuôn khổ, luôn nhẫn nhịn và cư xử hoà nhã, một khi bị đẩy vào đường cùng có thể dẫn tới những cơn bộc phát khó lòng tưởng tượng được. Và bi kịch của người chồng chính là bi kịch của con người bị những áp lực của đời sống hiện đại chèn ép đến mức vượt quá giới hạn và đổ vỡ.

The Terrorizers có lẽ là bộ phim có nhiều cảnh bạo lực nhất của Dương Đức Xương. Tuy nhiên, người xem không có cảm giác ghê sợ bởi những hình ảnh máu me bạo lực mà thứ ám ảnh hơn cả đó chính là những dồn nén, u uất của con người hiện đại.

Ở đây, ta vẫn thấy rằng Dương Đức Xương là một đạo diễn nhân từ, bởi dù trong những viễn cảnh tàn bạo nhất, trong những dự tính cực đoan nhất về khả năng trỗi dậy “tính khủng bố” của con người, ông vẫn tin vào sự le lói sót lại của nhân tính.

Điều đó thể hiện qua phân cảnh người chồng, trong một viễn cảnh tưởng tượng, đã đi trả thù tất cả những kẻ đã phá nát đời anh, bao gồm cả người vợ bội bạc. Dẫu vậy, ngay cả trong một mộng cảnh, anh cũng không nỡ giết chết người vợ đã từng đầu gối tay ấp bao nhiêu năm.

Cái kết của bộ phim cũng là một phân cảnh bạo lực nhuốm màu bi thương. Thế nhưng nó đã đem đến một cảm giác thở phào nhẹ nhõm bởi tính người và bản chất thiện lương của con người vẫn được bảo toàn. Sự cực đoan vẫn còn đó nhưng ít nhất, nó đã cho thấy khả năng lựa chọn một kết cục vượt ra ngoài kịch bản tiêu cực về sự bùng phát tính ác.

Kết thúc ấy vừa cho thấy một tinh thần nhân đạo, đồng thời cũng khắc hoạ một hiện thực chua xót. Trong sự bất lực và tuyệt vọng tột cùng của con người, thế giới cũng sẽ không vì sự đứt gãy của một cá nhân mà mảy may ảnh hưởng. Cuộc sống vẫn tiếp diễn, bất chấp những bi kịch đau đớn vừa mới diễn ra.

Trailer phim "The Terrorizers":

Bằng những cú máy tĩnh, những cảnh quay dài, sự sắp đặt khung hình trau chuốt đầy nghệ thuật, Dương Đức Xương đã đi sâu vào trong lòng thành phố Đài Loan nhộn nhịp trước những bước tiến của toàn cầu hoá, và khám phá những mảnh đời nơi đây. Sự khao khát bứt khỏi những khuôn khổ, để rồi chìm vào hoang mang, bất định ở người trẻ tuổi và sự bế tắc, dồn nén ở người trưởng thành đã trở thành diện mạo chủ yếu của xã hội Đài Bắc. Có lẽ những bất ổn này xuất phát từ sự hoài nghi, thất lạc căn tính và thiếu một niềm tin vững chắc. 

Vị đạo diễn tài hoa đã chạm vào bản chất nội tại để gióng lên hồi chuông cảnh báo về bi kịch của con người thành thị có thể làm sụp đổ chính họ. Đó không phải là bi kịch của một cá nhân tại thời điểm cụ thể, đó là vấn đề đã, đang và sẽ luôn nhức nhối trong xã hội hiện đại, dẫu cho bộ phim đã được làm ra hơn 30 năm về trước. Chính điều này đã làm nên sức sống lâu bền cho những thước phim của vị đạo diễn bậc thầy người Đài Loan.

Trinh Nguyễn