Thẻ hành nghề cho nghệ sĩ: Không dễ!

Trước tình trạng có quá nhiều sai phạm trong lĩnh vực biểu diễn thời gian qua, chiếc thẻ hành nghề đang được xem là phương án tối ưu để giám sát, xử lý, cũng như nâng cao ý thức của nghệ sĩ, mà đối tượng chính là ca sĩ và người mẫu. Tuy nhiên, việc thực hiện thế nào và xét duyệt ra sao lại không dễ. Không phải ngẫu nhiên mà thẻ hành nghề từng xuất hiện nhưng rồi bị bãi bỏ cách đây hơn 10 năm, bởi những bất cập và sự nhiêu khê mang tính giấy phép con của nó.

Dù Cục trưởng Cục Nghệ thuật - biểu diễn Nguyễn Đăng Chương khẳng định, thẻ hành nghề lần này không phải là giấy phép con, nhưng theo đại diện Sở VH-TT-DL Cần Thơ, đây vẫn là một giấy phép con, cho dù được gọi tên là gì. Chính vì thế, bên cạnh sự đồng tình của nhiều đại biểu, cũng có nhiều băn khoăn như ý kiến của ông Võ Trọng Nam - PGĐ Sở VH-TT-DL TP.HCM: “Việc này có thể làm nở nồi các thủ tục. Trong khi hiện nay, để giám sát và xử phạt thì Nghị định 79, Nghị định 75 và Chỉ thị 65 cũng đã đủ, chỉ cần nâng mức phạt cao hơn”. Đó không phải là một băn khoăn vô lý. Trong Hội nghị tổng kết một năm thực hiện Chỉ thị 65 của Bộ trưởng Bộ VH-TT-DL vừa qua, chính Cục trưởng Nguyễn Đăng Chương đã thừa nhận việc cấp phép tổ chức biểu diễn, sản xuất băng đĩa hiện còn nhiều nhũng nhiễu. Vậy thì, “đẻ” ra thêm một loại giấy phép mang tính xin-cho nữa, việc nhũng nhiễu sẽ còn đến đâu?

Thẩm định năng lực nghệ thuật của người mẫu như thế nào để cấp phép?

Ngoài ra, với việc cấp giấy phép hành nghề, không chỉ chuyện ai sẽ được cấp mà chuyện ai sẽ là người xét duyệt cũng đáng bàn không kém. Theo đề án, ngoài việc phải tự kê khai quá trình hoạt động và năng lực nghề nghiệp trong hồ sơ để nộp về sở VH-TT-DL tỉnh thành nơi mình hoạt động, hoặc nộp về Cục NT-BD, nghệ sĩ còn phải đáp ứng đủ ba tiêu chí: có tư cách đạo đức xuất hiện trước công chúng; có năng lực nghệ thuật để trình diễn và chưa từng bị thu chứng chỉ hành nghề. Việc thẩm định các tiêu chí này đối với người mẫu sẽ như thế nào khi hiện không có một trường hay cơ sở đào tạo người mẫu chính quy nào để xác nhận “năng lực nghệ thuật trình diễn”? Cũng như, liệu những người xét duyệt có đủ sâu sát để xét duyệt các nghệ sĩ tự do, các gương mặt của giới underground (không biểu diễn trên sân khấu) được giới chuyên môn đánh giá cao, các giọng ca bước ra từ các sân chơi truyền hình… khi cấp thẻ? Ngay cả dự định cấp hai loại thẻ riêng biệt, một cho những người được đào tạo chính quy, hiện đang công tác tại các đơn vị công lập và một cho đối tượng tự do cũng đã không cần thiết, vì hai đối tượng này đều chịu các tiêu chí giống nhau trong xét duyệt, cũng như chịu trách nhiệm ngang nhau nếu sai phạm. Đó là chưa kể việc phân biệt hai loại thẻ này rất dễ biến tướng thành “phân cấp” loại A, loại B trong cách nghĩ, dẫn đến nhiều rối rắm không đáng có, trong khi chưa hẳn nghệ sĩ được đào tạo chính quy đã cống hiến cho khán giả nhiều hơn đối tượng còn lại. Bên cạnh đó, hiện Cục NT-BD vẫn chưa đưa ra được kinh phí dự trù cho việc cấp thẻ này là bao nhiêu, nhưng chắc chắn đó sẽ là con số không nhỏ. Kinh phí này, nếu lấy từ địa phương sẽ hạn chế không ít đến hoạt động nghệ thuật của địa phương đó.

Có thể cơ quan chức năng sẽ dễ quản lý và xử lý sai phạm hơn nếu có thẻ hành nghề, nhưng hành trình đi đến chiếc thẻ hành nghề lại còn quá nhiều bất cập, cần cân nhắc và bàn sâu hơn nữa.

 Võ Hà