Thế giới chưa thể tiến đến đoạn kết của đại dịch COVID-19

Trao đổi với đài CNBC, tiến sĩ Larry Brilliant - nhà dịch tễ học nổi tiếng thuộc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) - cho rằng đại dịch sẽ không thể kết thúc sớm do tỷ lệ dân số thế giới đã được tiêm vắc xin phòng COVID-19 còn khá khiêm tốn.

Chỉ 15% dân số thế giới được tiêm chủng

Người từng có nhiều công lao trong việc giúp xóa sổ bệnh đậu mùa cho biết biến thể Delta của SARS-CoV-2 có thể là loại virus dễ lây lan nhất từ trước đến nay. Tất cả các quốc gia ở châu Âu, châu Mỹ, châu Phi và châu Á đang phải vật lộn với biến thể có khả năng lây nhiễm cao này.

Tiến sĩ Larry Brilliant - nhà dịch tễ học nổi tiếng thuộc WHO - Ảnh: TED

Dù có thông tin tốt rằng vắc xin, đặc biệt vắc xin sản xuất theo công nghệ mRNA và một công nghệ của Johnson & Johnson, đang cho thấy hiệu quả chống lại biến thể Delta, theo ông Brilliant. Nhưng ông vẫn lo âu khi mới chỉ có 15% dân số thế giới được tiêm vắc xin và còn đến hơn 100 quốc gia chỉ mới tiêm chủng được dưới 5% dân số.

“Trừ khi chúng ta tiêm chủng cho tất cả mọi người ở hơn 200 quốc gia trên thế giới, bằng không sẽ vẫn có những biến thể mới”, nhà dịch tễ lưu ý, đồng thời, dự đoán cuối cùng COVID-19 cũng sẽ trở thành một loại “virus thường niên” giống như cúm mùa.

Theo tiến sĩ Brilliant, các biểu đồ “đường cong dịch tễ hình chữ V ngược” mà ông có được trong các đợt bùng phát COVID-19 ở San Francisco và New York (Mỹ) cho thấy tốc độ lây lan rất nhanh, nhưng cũng đã giảm nhanh như vậy. “Nếu dự đoán của tôi đúng, đồng nghĩa là biến thể Delta đang đạt tốc độ lây nhiễm nhanh đến mức về cơ bản đã hết các ứng viên để có thể tiếp tục lây nhiễm”, Brilliant giải thích.

Xác suất của một “siêu biến thể”

Điều tương tự dường như cũng đang diễn ra ở Vương quốc Anh và Ấn Độ, 2 quốc gia có mức độ lan truyền của biến thể Delta giảm nhiều so với mức cao nhất gần đây.

Theo số liệu thống kê trực tuyến của hệ thống Our World in Data, các trường hợp dương tính được được ghi nhận hàng ngày ở Anh đã giảm từ mức cao nhất, khoảng 47.700 ca/ngày hôm 21/7, xuống còn khoảng 26.000 ca/ngày vào 5/8.

Tại Ấn Độ, mức trung bình các trường hợp ghi nhận hàng ngày được duy trì dưới 50.000 ca/ngày kể từ cuối tháng 6. Số này thấp hơn nhiều so với mức cao nhất hơn 390.000 ca/ngày hồi tháng 5.

“Điều đó cho thấy chu kỳ đỉnh dịch đã rút xuống chỉ còn 6 tháng ở một quốc gia, thay vì 2 năm. Nhưng tôi cảnh báo mọi người rằng đây là biến thể Delta và chúng tôi chưa dùng hết các chữ cái Hy Lạp nên có thể sẽ còn nhiều biến thể nữa”, ông Brilliant nói.

Biến thể Delta của COVID-19 đang lan rộng trên toàn cầu theo số liệu ngày 5/8 của GISAID - Ảnh: CNBC

Nhà dịch tễ học cho biết không loại trừ khả năng sẽ có một “siêu biến thể” xuất hiện và vô hiệu hóa các vắc xin hiện hành, nhưng khả năng này rất thấp. “Mặc dù rất khó để dự đoán nhưng đó là một xác suất lớn hơn 0, có nghĩa là không thể loại trừ nó xảy ra”, tiến sĩ cảnh giác.

Theo ông Brilliant, để điều thảm khốc đã nêu không xảy ra, cách tốt nhất có thể ngăn chặn ngay lúc này là hãy tiêm chủng cho tất cả mọi người, không chỉ trong khu phố, trong gia đình; không chỉ ở 1 quốc gia mà trên toàn thế giới.

Một số quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng tương đối cao như Hoa Kỳ và Israel đang lên kế hoạch tiêm phòng mũi thứ 3 cho toàn dân. Thế nhưng những nơi khác, chẳng hạn như Haiti, chỉ mới bắt đầu tiêm mũi 1. WHO đã kêu gọi các nước giàu nên nhường vắc xin để tạo cơ hội cho người dân các nước thu nhập thấp tiếp cận tiêm chủng COVID-19.

Ngoài thúc giục tăng cường tiêm chủng, tiến sĩ Brilliant cho biết thêm, nhóm người trên 65 tuổi và những người đã tiêm đủ 2 mũi cách đây hơn sáu tháng, cần phải tiêm nhắc lại “ngay lập tức”. Đây chính là những đối tượng dễ tạo ra nhiều đột biến khi virus xâm nhập cơ thể.

Nam Anh (theo CNBC)