Thầy, trò đã không còn... "đốt đuốc đi đêm" trong Chương trình mới

Làm sản phẩm thay thế bài kiểm tra giữa kỳ

Bước sang năm thứ 2 thực hiện Chương trình GDPT 2018, năm nay lần đầu tổ Lịch sử, Trường THPT Trưng Vương (quận 1) mạnh dạn triển khai dự án học tập Sắc màu Đông Nam Á cho học sinh khối 10, 11. Sản phẩm dự án được thay thế cho bài kiểm tra giữa học kỳ 1. 

33 lớp ở 2 khối sẽ làm các sản phẩm tái hiện lại thành tựu, công trình kiến trúc tiêu biểu, trang phục cũng như quá trình đấu tranh giành độc lập của các quốc gia Đông Nam Á.

Cô Hoàng Vân- Tổ trưởng tổ lịch sử, Trường THPT Trưng Vương cho biết, trong chương trình mới, môn lịch sử ở cả 2 khối 10 và 11 đều học về Đông Nam Á nhưng ở 2 giai đoạn khác nhau. Khi tham gia vào dự án, các lớp sẽ chia theo từng nhóm (6-8 học sinh/nhóm), mỗi nhóm sẽ lựa chọn các hình thức như poster, đồ hoạ, trang phục, mô hình kiến trúc, borchure… để thiết kế sản phẩm.

Các sản phẩm mô hình trong dự án

“Tôi khá bất ngờ với sự sáng tạo của học sinh khi vượt ra ngoài kỳ vọng của giáo viên. Các em đầu tư những mô hình rất giống thực tế, như kiến trúc Chùa Ngọc (Hà Nam), cầu Long Biên, chùa Một Cột, Đại Nội Huế, Chùa Vàng… Đặc biệt, để giới thiệu về mô hình, nhiều nhóm còn ứng dụng công nghệ thông tin, thiết kế các mã QR để giới thiệu. Với các sản phẩm trang phục, từ vật liệu tái chế, các em đã sáng tạo ra những trang phục truyền thống rất ấn tượng…”- cô Vân đánh giá.

Theo cô, để tạo ra những sản phẩm tái hiện lịch sử, học sinh phải có sự đầu tư chăm chút rất nhiều. Do vậy, thông qua dự án, các em không chỉ hệ thông lại kiến thức mà còn phát triển được thêm nhiều kỹ năng, năng lực như cộng tác, sáng tạo, mỹ thuật, công nghệ…

Học sinh tự tin thể hiện sản phẩm

“Trong chương trình cũ, thời lượng tiết học là “cứng”, giáo viên rất khó để hướng dẫn học sinh làm các sản phẩm. Với chương trình mới, môn học có những tiết thực hành, giáo viên được chủ động thiết kế chương trình là thuận lợi để giáo viên đổi mới, tạo thêm trải nghiệm cho học sinh trong môn học. Đặc biệt, chương trình mới cho phép giáo viên linh hoạt các hình thức kiểm tra đánh giá, giảm áp lực cho học sinh. Khi được trao quyền đổi mới, nếu giáo viên mạnh dạn, chịu khó đổi mới phương pháp thì sẽ phát huy được những điểm mạnh của học sinh, phát triển cho các em nhiều kỹ năng ngoài sách giáo khoa, biến môn học trở nên hấp dẫn…”- cô Hoàng Vân chia sẻ.

Không còn "đốt đuốc đi đêm"

Móc khoá, ly sứ, sticker, bookmark mang đậm dấu ấn Sài Gòn là thiết kế của lớp 11A5, Trường THPT Lê Quý Đôn (quận 3) tái hiện lại cuốn sách “Sài Gòn hay ta” khi thực hiện dự án môn ngữ văn: Xây dựng khu triển lãm lịch sử, văn hoá, danh nhân Sài Gòn- TPHCM, tài liệu về Trường THPT Lê Quý Đôn. 

Thoát ra ngoài sách giáo khoa, dự án trao quyền cho học sinh lựa chọn các tác phẩm theo chủ đề, hiện thực hóa tác phẩm qua những thiết kế có tính ứng dụng.

Lựa chọn chất liệu văn hoá vỉa hè đặc trưng của Sài Gòn trong tác phẩm "Sài Gòn hay ta" với ghế nhựa đỏ, xe nước mía, ly cà phê phin, chai xá xị... đưa vào thiết kế móc khoá, Ngô Gia Khang- lớp 11A5 cho biết, nhóm muốn mang đến một Sài Gòn- TPHCM gần gũi nhưng riêng biệt, đáng tự hào, không lẫn vào bất kỳ một thành phố nào...

Các sản phẩm bước ra từ trang sách

“Mỗi hình ảnh đều được nhóm tự vẽ tay tỉ mỉ. Chỉ là một lát cắt nhỏ về Sài Gòn nhưng mỗi hình ảnh đều toát lên “cốt cách” của Sài Gòn ngay cả trong bối cảnh đang trong quá trình phát triển mạnh mẽ. Ngoài khả năng cảm thụ văn học, cách học này giúp chúng em học thêm khả năng thiết kế, sáng tạo, làm việc nhóm, giúp môn văn trở nên thú vị…".

Lựa chọn hình ảnh gắn với ngôi trường THPT Lê Quý Đôn để tạo ra tập san, lịch để bàn, móc khoá, sticker…, Lê Minh Anh - lớp 11A13 chia sẻ, Trường THPT Lê Quý Đôn là ngôi trường cổ kính nhất TPHCM, với gần 150 tuổi. Ngôi trường là chứng nhân của những thăng trầm lịch sử Sài Gòn - TPHCM qua nhiều giai đoạn. Nhiều danh nhân văn hóa đã học từ ngôi trường này như nhạc sĩ Trịnh Công Sơn; nhà sưu tầm, nghiên cứu Vương Hồng Sển… Do vậy, tìm hiểu về lịch sử của trường cũng là cách để học về lịch sử, văn hóa Sài Gòn - TPHCM.

Học sinh giới thiệu sản phẩm đến bạn bè

Theo cô Lê Ngọc Hân - tổ trưởng tổ Ngữ văn, Trường THPT Lê Quý Đôn, trong chương trình cũ, trải nghiệm môn học chỉ dừng ở việc cho học sinh làm sống lại những cảm xúc khi đọc tác phẩm trong sách giáo khoa, hóa thân và sân khấu hóa là chính. Học sinh vẫn có thể sáng tạo ra ngoài “lằn ranh” tác phẩm - viết tiếp câu chuyện của tác giả với mong ước, cảm nhận và góc nhìn của chính mình, song những trải nghiệm, sự sáng tạo đó vẫn còn bó buộc, chưa thực sự mở...

“Với dự án, cả tổ ngữ văn quyết “liều” một phen, không đi theo lối dạy và kiểm tra đánh giá cũ nữa mà đi theo lối mới của Chương trình GDPT 2018. Thay vì chỉ bám sách giáo khoa như trước, các em được lựa chọn tác phẩm văn học về văn hoá, lịch sử, danh nhân Sài Gòn - TPHCM, cũng như gắn với lịch sử, truyền thống nhà trường để phát triển kiến thức bài học, thiết kế ra các sản phẩm như túi vải, móc khoá, ốp điện thoại, lót ly, bookmark, bình nước, lịch để bàn… Ở đó, buộc học sinh phải phát triển năng lực thông qua sản phẩm, gắn với cách hiểu, cảm thụ của các em. Với mỗi năng lực mũi nhọn của học sinh sẽ lại là mũi tên để các em đi tiếp. Đích đến cuối cùng không chỉ là làm ra những sản phẩm gắn với kiến thức các em học được mà sản phẩm làm ra được phải có tính ứng dụng, thân thiện với môi trường, thẩm mỹ, thể hiện sự sáng tạo… Qua đó, học sinh bước đầu tiếp cận được với việc khởi nghiệp, định hướng nghề nghiệp”- cô Lê Ngọc Hân bày tỏ. 

Dù mới lần đầu triển khai song qua sự sáng tạo và năng lực học sinh qua sản phẩm, cô Hân tự tin cho biết cô trò đã không còn “đốt đuốc đi đêm” trong Chương trình mới nữa, mà đã cùng nhau soi sáng, trải nghiệm, mạnh dạn đổi mới. Sản phẩm học sinh tạo ra trong dự án sẽ được tính vào điểm đánh giá thường xuyên. Đặc biệt, sẽ được lựa chọn để đưa vào giảng dạy trong các môn học như ngữ văn, nội dung giáo dục địa phương…

Quốc Trung