Thay đổi để thu hút các ngôi sao quốc tế

Nhiều khó khăn sát giờ biểu diễn

Thông tin nhóm nhạc thần tượng từ Hàn Quốc sẽ trình diễn tại sân vận động quốc gia Mỹ Đình như điểm đến cuối cùng của tour diễn tại châu Á đã khiến đông đảo người hâm mộ thích thú, đợi chờ. Dẫu vậy, đã có không ít thông tin về việc sự kiện có thể bị dừng khiến người hâm mộ lo lắng.

Rất nhiều thông tin về việc đêm diễn của Blackpink có thể bị hủy khiến người hâm mộ lo lắng (ảnh Blackpink trong đêm diễn đầu tiên ở sân vận động Mỹ Đình)

1 tuần trước khi đêm diễn mở màn, Cục Nghệ thuật biểu diễn (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du Lịch) đã có cuộc họp giữa các cơ quan liên quan về sự kiện này. Cơ quan quản lý cho phép 2 đêm diễn được tổ chức với các yêu cầu thắt chặt hơn về đảm bảo an toàn, an ninh cũng như tuyên truyền, cung cấp thông tin về các quy định, hướng dẫn cho khán giả tham dự chương trình để sự kiện diễn ra thành công.

Cách đêm diễn 2 ngày, Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) đã gửi văn bản tới cơ quan chức năng đề nghị thu hồi giấy phép trình diễn vì “vi phạm nghiêm trọng bản quyền tác giả”. Theo đó, VCPMC đã được KOMCA (Hiệp hội Bản quyền âm nhạc Hàn Quốc) ủy quyền độc quyền cấp phép trình diễn đối với các tác phẩm thuộc sở hữu của các tác giả là thành viên của KOMCA.

Nghĩa là VCPMC sẽ thay mặt KOMCA ngăn chặn việc làm tổn hại đến lợi ích sáng tạo của các tác giả do mình đại diện. Cũng theo thông tin từ VCPMC, IME Việt Nam - đơn vị chịu trách nhiệm cho sự kiện - đã có thông tin phúc đáp về khúc mắc này, cho biết họ đang tích cực liên hệ với phía YG - công ty quản lý nhóm Blackpink và cũng đồng thời nắm giữ bản quyền của các bài hát - để thúc đẩy quá trình chi trả tác quyền.

Có vẻ như vấn đề chính nằm ở việc số tiền phải trả cho VCPMC. Lâu nay, số tiền bản quyền được VCPMC tính toán dựa trên công thức: 5% × 70% sức chứa tối đa của nơi biểu diễn × bình quân giá vé/lượt biểu diễn (theo Quyết định số 14/QĐ-TTBVQTGANVN). Đối với show diễn Blackpink, VCPMC đã đưa ra đến 3 phương án tính phí. Cuối cùng, 2 bên đồng ý với phương án 5% của tổng doanh thu 20.000 vé bán ra và VCPMC giảm trừ từ 10 - 15% giá trị cho 2 đêm biểu diễn. Như vậy, số tiền bản quyền phải trả vào khoảng 9,5 tỉ đồng cho cả 2 đêm.

Toàn cảnh đêm diễn đầu tiên của BlackpinK

Trong những năm qua, cách tính trên vẫn chưa có sự đồng thuận từ số đông những người trong nghề. Bởi chi phí bản quyền được thực hiện dựa trên tinh thần tự nguyện của bên sử dụng và bên được ủy quyền thu hộ. Rất nhiều năm trước, nhiều đơn vị tổ chức show diễn cũng đã lên tiếng về sự cứng nhắc của các công thức khi không xét đến lượng vé bán ra cũng như doanh thu thương mại của các đêm diễn. Vì là vấn đề dân sự, nếu 2 bên không thỏa thuận được thì sẽ tính theo biểu phí của Chính phủ. Nghị định 17/2023 có quy định về biểu phí, nhưng lại không có biểu phí cho chương trình ca nhạc/live show tổ chức trong nhà hát, khiến vấn đề càng phức tạp thêm.

Cần chính sách thu hút nghệ sĩ quốc tế

Việt Nam có nhiều tiềm năng  trở thành điểm đến thu hút của ngành trình diễn quốc tế. Chúng ta cần tạo các điều kiện ưu đãi, thuận lợi cho nhà đầu tư, nghệ sĩ quốc tế như các nước đã ưu đãi thuế, chi phí cho các đoàn phim quốc tế. Đại diện một thương hiệu từng tổ chức nhiều show diễn nói: “Các cơ quan, đơn vị liên quan cần tổ chức hội thảo để lấy ý kiến số đông và ý kiến chung về vấn đề tác quyền, từ đó đưa ra con số thống nhất, hợp lý”.

Tuy bản quyền là vấn đề dân sự, cơ quan chức năng cũng cần sát sao hơn, nhất là sự kiện mang tính quốc tế. Có thể nói, sự cập rập vừa qua đã gây nhiều âu lo cho người hâm mộ xung quanh 2 đêm diễn của Blackpink, ảnh hưởng không hay đến dư luận quốc tế, đến quá trình Việt Nam trở thành điểm đến biểu diễn lý tưởng của các ngôi sao quốc tế. 
Sự có mặt của các nghệ sĩ quốc tế ở nước ta là điều đáng mừng, cho thấy năng lực tổ chức, chất lượng kỹ thuật ở ta đã tiến bộ rất xa so với chừng 10 năm trước. Việc tạo ra một quy trình thuận lợi, dễ dàng, có sự đồng thuận của nhiều bên tham gia… nhằm khuyến khích các chương trình biểu diễn quốc tế là điều cần thiết. 

Thuận Phát