Thấy chuối là nhớ quê

“Mẹ là quê hương của con. Quê hương với chuối ba hương, bới xôi nếp một, với đường mía lau”. Chiều mưa, nghe lại mấy câu hát của nhạc sĩ Nguyễn Quốc Việt, tôi nhớ má, nhớ vườn chuối sau nhà.

Tuổi thơ của chị em tôi gắn liền với chuối. 

Ngày trước, nhà tôi có cái quán nhỏ bên đường quốc lộ để cải thiện đời sống. Cái quán lúc đầu nhìn xôm lắm, bao nhiêu năm trồi sụt, tiêu điều theo gia cảnh, nhưng kiểu gì cũng còn mấy nải chuối treo lủng lẳng trên cây cột ngang của quán.

Nhắc tới chuối, là nhắc tới cả trời kỷ niệm. Thời đó, chuối trong vườn nhiều, nên trong nhà gần như lúc nào cũng có chuối ăn, đỡ đói. 

Ảnh minh họa

Có năm, chiều Ba mươi tết, chuối la ba, chuối già hương chín nhiều quá mà người ta chỉ mua chuối cơm hườm hườm để đơm ngày tết, còn các loại chuối khác cứ vậy mà chín. Cả ngày mùng Một, nắng đẹp, nhìn chuối chín nhanh mà lòng héo hắt.

Tết đâu có ai ăn chuối, vì kiêng cho khỏi “chúi cả năm”. May rằng, hồi ấy có nhiều nhóm con nít (trong đó có chị em tôi) đi chơi thác, lúc về không còn đủ tiền đi xe ngựa, nên lết bộ về nhà. Vừa mệt, vừa đói, khi tới quán, ai nấy đều ăn cả nửa nải chuối. Chuối rẻ, nên má tôi vừa bán, vừa cho. Đứa nào đứa nấy ăn đến tỉnh táo rồi mới về nhà.

Quán bán được ít bữa, nửa tháng lại nghỉ vì không lãi nổi. Bán cả chục bánh mới lời được hai cái, vậy mà năm chị em tôi ăn hết vào vốn, chẳng còn gì để bù.

Sau bao lần muốn dẹp cái quán, cuối cùng ba má tôi chọn “giải pháp”: không bán bánh kẹo nữa, chỉ bán chuối. Các con ăn chuối vừa bổ, vừa rẻ. Và chị em tôi, đứa nào cũng tròn ủm, có lẽ lớn lên phần nhiều nhờ… chuối.

Sau này tôi đọc sách của lương y Đinh Công Bảy mới biết: “Chuối là thực phẩm dinh dưỡng tốt cho mọi người, từ trẻ tới già, từ lao động trí óc đến lao động chân tay. Nó giúp ích cho hệ xương, cho hệ sinh trưởng cân bằng hệ thần kinh. Người ta sử dụng chuối để trị tiêu chảy, kiết lỵ, chống rối loạn ruột và dạ dày, chữa viêm ruột…

Theo các nhà khoa học của Đại học John Hopkins (Mỹ) thì chuối là loại thuốc hạ huyết áp tốt nhất cho người nghèo. Các bệnh nhân cao huyết áp ăn mỗi ngày 2-3 quả chuối, liên tục trong một tuần có thể giảm trị số huyết áp khoảng 10%”.

Cây chuối có nhiều công dụng, từ thân lá, bẹ, lõi, bông, trái không bỏ thứ gì. Loại chuối cơm có thân cây cao thiệt cao, nhà tôi chỉ ăn chuối chín, chặt buồng chuối xuống, phần thân để cho rục làm sinh khối nuôi lại những bụi chuối non. Chuối già hương, ăn trái còn thân để xắt bằm, trộn với cám gạo, cám bắp nuôi heo. 

Chuối cơm chua chua, trái đẹp. Rồi còn chuối cau, chuối trứng lửa, chuối lá… quá chừng loại. Hồi đó, còn nhỏ thấy chuối hột là chê vì toàn hột, nhai mỏi miệng, ăn chẳng ngon lành gì. Sau này, đi đó đi đây mới biết chuối hột cũng quý vô cùng.

Trái gần già để muối, làm kim chi, bắp chuối bao tử, toàn những món ngon. Lá chuối loại này mà gói bánh thì thơm và xanh nhất. Lõi thân chuối xắt mỏng ăn với mì vừa lành vừa ngon. Trái chuối xanh um với lá tía tô, lá lốt ăn với cơm cũng tuyệt.

Chuối sứ, chuối mốc, chuối xiêm làm kem, làm bánh, chưng hấp… Chuối sáp đem luộc là món ngon và lành, từ bà bầu tới bà đẻ đều cần. Cả trăm loại chuối, nên các bà nội trợ còn sáng tạo ra nhiều cách chế biến, nhiều món ngon.

Tôi thương cây chuối vô kể, giờ đi đâu, làm gì cũng nhớ cây chuối, thấy cây chuối là nhớ quê. Bữa kia, tôi - đứa chẳng làm nông bao giờ, nhắn với ba má tìm và trồng cho con bụi chuối cơm, loại chuối đã gắn với vườn nhà suối thời ấu thơ và niên thiếu, cả thời thiếu nữ, thanh niên…

Nguyễn Thị Thanh Thúy