Thanh thiếu niên hút thuốc có xu hướng giảm chất xám khi trưởng thành

Nhà tâm lý học Trevor Robbins từ Đại học Cambridge nhận định: “Hút thuốc có lẽ là hành vi gây nghiện phổ biến nhất trên thế giới và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở người trưởng thành”

Một nhóm nghiên cứu quốc tế, do nhà sinh học thông tin Tianye Jia và nhà thần kinh học nhận thức Shitong Xiang từ Đại học Fudan (Thượng Hải, Trung Quốc) dẫn đầu, đã so sánh hình ảnh quét não MRI của hơn 800 người tại Anh, Đức, Pháp và Ireland ở các thời điểm khác nhau. Bên cạnh đó, những tình nguyện viên này cũng trả lời bảng câu hỏi về đặc điểm tính cách và thói quen sống.

Trong báo cáo của nhóm được công bố trên tạp chí Nature Communications, các nhà nghiên cứu đã so sánh những người bắt đầu hút thuốc ở tuổi 14 với những người không hút thuốc, và lặp lại phép đo 2 lần nữa khi nhóm đối tượng đạt độ tuổi 19 và 23.

Các hình ảnh cho thấy những người hút thuốc từ năm 14 tuổi có ít chất xám hơn ở vùng vỏ não trước trán bên trái - khu vực liên quan đến việc điều chỉnh cảm xúc, khả năng ra quyết định và tự kiểm soát.

Kết quả quét MRI thực hiện 5 năm sau đó tiếp tục chỉ ra rằng, vùng vỏ não trước trán bên phải cũng giảm ở nhóm hút thuốc so với những người không hút thuốc. Khu vực này vốn liên quan đến khoái cảm.

Nhà tâm thần học tại Đại học Cambridge (Anh) Barbara Sahakian giải thích: “Vỏ não trước trán là khu vực quan trọng đối với dopamine. Bên cạnh vai trò mang lại những trải nghiệm thỏa mãn, dopamine từ lâu đã được liên kết với khả năng tự kiểm soát”.

Kết quả từ bảng câu hỏi có thể gợi ý lý do tại sao những người hút thuốc có sự khác biệt về chất xám. Nhà tâm lý học Trevor Robbins từ Đại học Cambridge giải thích: “Cả 2 bảng câu hỏi đều giúp kiểm tra mong muốn theo đuổi trải nghiệm ly kỳ, nhưng chúng cũng đo lường những hành vi khác biệt, mang tính bốc đồng và phá vỡ quy tắc".

Nhóm người tham gia với xu hướng tìm kiếm cảm giác ly kỳ có nhiều khả năng bị giảm chất lượng vỏ não trước trán bên phải. Trong khi việc tìm kiếm sự mới lạ liên quan đến ít chất xám hơn ở vỏ não bên trái. Điều này dẫn đến mức tự chủ thấp hơn và thái độ chấp nhận rủi ro nhiều hơn, qua đó làm tăng khả năng hút thuốc ở thanh thiếu niên.

Chuyên gia Jia nói: “Những người hút thuốc bị mất quá nhiều chất xám ở thùy trán bên phải, điều này liên quan đến các hành vi thúc đẩy việc sử dụng chất gây nghiện. Qua đó cung cấp một giải thích nhân quả về việc hút thuốc bắt đầu như thế nào ở những người trẻ tuổi và cách nó gây nghiện".

Một nhóm nhỏ khác được nghiên cứu là những người bắt đầu hút thuốc từ năm 19 tuổi. Một nhóm nhỏ khác được nghiên cứu là những người bắt đầu hút thuốc từ năm 19 tuổi. Họ cũng có ít chất xám hơn ở vỏ não trước trán bên trái vào năm 14 tuổi, dù vậy vỏ não bên phải của họ vẫn bình thường và chỉ bị suy giảm kể từ khi bắt đầu hút thuốc.

Vì vậy, lượng vật chất giảm ở thùy trán trái có thể là một dấu hiệu sinh học mang tính di truyền đối với những người có xu hướng nghiện ngập.

Nhóm tác giả đề xuất việc kích thích cảm giác thỏa mãn bằng những biện pháp thay thế không dùng thuốc ở giai đoạn đầu sử dụng chất kích thích, nhờ đó ngăn chặn quá trình chuyển sang phụ thuộc chất kích thích.

Đồng thời, nhóm nghiên cứu đang xem xét liệu phát hiện của họ có đúng với thuốc lá điện tử (vaping) hay không. 1/5 số ca tử vong ở người trưởng thành tại Mỹ là do hút thuốc. Việc xác định nhóm đối tượng có nguy cơ nghiện thuốc lá cao nhất trước khi họ bắt đầu hút thuốc hứa hẹn thay đổi cuộc sống cho hàng triệu người.

Tấn Vĩ (theo Science Alert)