'Thành phố ma' đầu tiên ở Trung Quốc do hậu quả thương chiến

Huệ Châu, đô thị tọa lạc phía bắc đồng bằng sông Châu Giang ở Trung Quốc đã biến thành một thành phố ma sau khi tập đoàn Samsung đóng cửa nhà máy hiện diện 30 năm qua và chuyển hoạt động sang Ấn Độ và Việt Nam vào tháng 10. Đây được xem là hậu quả “nhãn tiền” đầu tiên trong cuộc thương chiến dai dẳng giữa Trung Quốc và Mỹ.

Đô thị từng rất náo nhiệt này đã biến thành “thành phố ma” sau khi nhà máy điện thoại thông minh cuối cùng của Samsung tại Trung Quốc ngừng hoạt động, tờ South China Morning Post đưa tin hôm 11/12.

Samsung đã chuyển sản xuất sang Việt Nam và Ấn Độ chủ yếu nhằm đối phó cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Tập đoàn Hàn Quốc cho biết thêm rằng những người trong ngành cho rằng điều đó phản ánh vị thế thay đổi của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Logo của Samsung. Ảnh: Reuters

Năm ngoái, Samsung đã khánh thành nhà máy thiết bị di động lớn nhất thế giới tại thành phố Noida gần thủ đô New Delhi của Ấn Độ. Cơ sở mới này sẽ cho phép Samsung tăng gần gấp đôi công suất điện thoại di động tại Noida từ 68 triệu chiếc/năm lên 120 triệu chiếc/năm, trong nỗ lực mở rộng hoạt động theo giai đoạn vốn sẽ hoàn thành vào năm 2020.

Trung Quốc, được xem là công xưởng của thế giới, đã nắm giữ vị thế độc quyền đối với chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu trong ba thập niên qua.

Tổng thống Mỹ Donald Trump năm ngoái đã phát động cuộc chiến thương mại với Trung Quốc với mong muốn Bắc Kinh giảm thâm hụt thương mại lớn.

Chủ nhân Nhà Trắng cũng đang yêu cầu một cơ chế xác minh nhằm giám sát lời hứa của Bắc Kinh với mục đích bảo vệ việc chuyển giao quyền sở hữu trí tuệ (IPR) và tạo điều kiện để hàng hóa Mỹ tiếp cận nhiều hơn với thị trường Trung Quốc.

Hai nước đã tổ chức nhiều vòng đàm phán để chấm dứt cuộc thương chiến, tuy nhiên cuộc đối kháng này đã tàn phá ngành sản xuất Trung Quốc, vốn bị ảnh hưởng nặng nề bởi suy thoái kinh tế và tình trạng xuất khẩu giảm liên tục trong vài năm trở lại đây.

Nhiều nhân viên bị buộc rời khỏi nhà máy ở Huệ Châu đã bình luận trên mạng xã hội rằng họ đã rời đi một cách miễn cưỡng. Một số người chia sẻ hình ảnh những chiếc điện thoại thông minh và đồng hồ mới nhất mà họ đã được cung cấp như một phần của cái mà họ nhận được khi thôi việc, tờ báo trên cho biết.

Trong tình cảnh không có nhà sản xuất mới khỏa lấp mặt bằng khổng lồ do nhà máy Samsung để lại, ít nhất 60% doanh nghiệp gần đó đã đóng cửa, và nhiều doanh nghiệp khác sẽ tiếp tục ngừng hoạt động trong những tuần tới nếu tình hình không thay đổi.

Ít nhất 60% doanh nghiệp gần nhà máy Samsung đã đóng cửa. Ảnh: SCMP

“Samsung là doanh nghiệp sản xuất hàng đầu thế giới. Nhà máy Huệ Châu của họ đã xây dựng một hệ sinh thái chuỗi cung ứng toàn diện ở Quảng Đông và các tỉnh lân cận trong 20 năm qua”, ông Liu Kaiming, người đứng đầu Viện Quan sát Đương thời – tổ chức chuyên giám sát điều kiện làm việc ở hàng trăm nhà máy ở Trung Quốc.

“Ít nhất 100 nhà máy ở Quảng Đông sẽ đóng cửa. Họ không thể xoay sở mà không có nhà máy Huệ Châu của Samsung, chứ đừng nói đến những cửa hàng và nhà hàng nhỏ ở khu vực xung quanh", ông nói với tờ báo.

Tác động của việc đóng cửa cũng kéo dài đến tận thị trấn Trường An thuộc thành phố Đông Hoàn, cách Huệ Châu 100km về phía tây, nơi hàng ngàn công nhân nhập cư và nhà quản lý của một nhà máy từng thuộc sở hữu của Janus Intelligent Group, một công ty robot hàng đầu Trung Quốc, giảm đáng kể thời gian làm việc.

Nhà máy Huệ Châu bắt đầu hoạt động vào tháng 8/1992, sau khi gã khổng lồ điện tử Hàn Quốc ký hợp đồng liên doanh với chính quyền địa phương.

Một năm sau, công ty có số vốn đăng ký 32 triệu USD đã chính thức đi vào sản xuất và từ đó đã sản xuất các thiết bị điện tử tiêu dùng mới nhất và phổ biến nhất.

Vào thời hoàng kim năm 2011, khi doanh số điện thoại thông minh của Samsung, đứng đầu thế giới, 2 nhà máy của nó ở Huệ Châu và Thiên Tân đã sản xuất và xuất khẩu lần lượt 70,14 triệu và 55,64 triệu chiếc điện thoại di động.

Theo dữ liệu hải quan Huệ Châu, vào tháng 10 năm nay, tháng đầu tiên sau khi nhà máy Samsung đóng cửa vào ngày 3/10, xuất khẩu từ các doanh nghiệp của thành phố giảm xuống còn 2 tỉ USD, giảm 27% so với cùng kỳ năm ngoái.

Quang Nguyễn