Thăm lò bánh tét làng Chuồn ngày cận Tết

Dì Hường vừa làm vừa vui vẻ kể, tính đến năm nay, dì cũng làm bánh được 20 năm rồi, do mẹ dì bày vẽ cách làm từ nhỏ. Từ cách chọn nếp, chọn đậu cho đến cách nêm, tẩm ướp gia vị, dì đều làm giống mẹ truyền dạy. Nhụy làm từ thịt mỡ và đậu xanh đã luộc sơ qua cùng với ít tiêu, hành hương và gia vị. Tùy theo khách đặt hàng mà dùng thịt mỡ hay thịt nạc, nhưng hầu hết khách hàng rất chuộng thịt mỡ vì nó làm cho bánh ngậy và béo hơn.

“Chắc ai cũng nghĩ ngon hay dở là phụ thuộc nhiều vào nhụy, nhưng với riêng gia đình tôi, để có được một đòn bánh tét ngon, phải kết hợp tất cả các công đoạn”. Nói xong, dì xuống nhà đem các nguyên liệu còn lại để gói bánh lên như lá chuối, nếp, dây ni lông để cột bánh.

Trong thời tiết se lạnh, chứng kiến không gian ấm cúng của con cháu trong gia đình ông Đoàn Rạng ngồi quây quần bên nhau làm bánh, chúng tôi không khỏi bồi hồi, xao xuyến. Nghề làm bánh tét ở nơi đây đã trở thành nghề gia truyền.

Ông Đoàn Rạng, người có hơn 60 năm theo nghiệp làm bánh tét ở làng Chuồn, cho biết: từ thời chúa Nguyễn vào lập nghiệp ở xứ sở Thuận Hóa, mảnh “ruộng Cửa” trong làng là thửa đất đặc biệt, trồng lúa thì lúa ngon, trồng nếp thì nếp thơm. Mỗi năm, làng đem sào ruộng đó ra đấu, nếu ai đấu được thì khi thu hoạch phải nộp 1 thùng nếp, 2 thùng thóc để nấu dâng vua, số nếp còn lại được dùng để nấu bánh tét. Nhờ đó mà hương vị của bánh tét làng Chuồn từ lâu đã trở nên hết sức đặc biệt.

Nghề làm bánh tét ở làng Chuồn đã có từ hơn 400 năm nay. Người làng Chuồn làm bánh tét quanh năm, nhưng nhộn nhịp nhất là vào dịp Tết, nhà nhà đều làm bánh. Trẻ con lau lá, người lớn thì vo nếp, xào nhụy, gói bánh.

Hiện nay, làng Chuồn còn hơn 50 hộ dân làm nghề gói bánh tét. Bánh tét làng Chuồn có giá bán từ 30.000 đến 50.000 đồng/1 đòn.

Bánh tét vốn là món quà dân dã, đậm đà hương vị của quê hương, đồng nội, làm ấm lòng những người xa quê trở về. Đặc biệt, đối với người dân cố đô Huế, bánh tét lại là một trong những vật phẩm không thể thiếu được trên bàn thờ tổ tiên trong mỗi dịp Tết đến, xuân về.

Ngày xuân, mời bạn về thăm ngôi làng An Truyền nằm bên đầm Sam có thâm niên 400 năm làm nghề bánh tét:

Chọn nếp đẹp đãi sạch làm bánh.

Nhân bánh thường do phụ nữ khéo tay làm.

Gia đình ông Đoàn Rạng, 82 tuổi, có 4 đời làm bánh tét, bánh chưng. Đến 28 Tết, gia đình không nhận thêm đơn đặt hàng nào nữa vì sợ làm không kịp.

Tết là thời điểm gia đình ông Đoàn Rạng đoàn tụ, mỗi người một công đoạn gói bánh khác nhau. Hiện đòn bánh được gói bằng dây nylon thay cho lạt tre.

Sau khi nấu 12 giờ bằng củi cây dương, bánh được vớt ra để ráo nước, sau đó mới đem bán cho khách hàng.

Cháu xem ông gói bánh.

Bánh tét bà Hồ Thị Thí ở làng Chuồn nổi tiếng khắp vùng Thừa Thiên. Năm nào cùng vậy, cứ đến dịp Tết, bánh tét bà Thí đắt hàng, có khi còn được đóng gói gởi ra nước ngoài phục vụ bà con hải ngoại đón Tết xa quê.

Mỗi năm, cứ đến dịp Tết Nguyên Đán, gia đình bà Thí gói trên 2.000 đòn bánh tét.

Nhân bánh và nếp thường được mệ (bà) Thí làm rất bắt mắt. Lá dùng gói bánh là lá chuối sứ lau sạch.

Được mệ Thí dạy gói bánh tét từ nhỏ, đến nay dì Hường cũng nổi tiếng là một người gói bánh tét đẹp ở làng Chuồn. 

Những đứa con của dì Hường siêng năng giúp mẹ làm bánh.

Phải nấu cả từ đầu hôm đến sáng mới vớt bánh.

Củi cây dương thường được chọn để nấu bánh tét.

Bánh tét nấu xong, lá vẫn còn xanh rất đẹp mắt.

Bánh tét do dì Hường làm có giá sỉ từ 25.000 đến 30.000 đồng/1 đòn; đến ngày 28 Tết đã hết hàng.

THUẬN HÓA