Tham gia chống dịch bằng… thơ

Mỗi sáng thứ Hai, Valerie Rochon - Trưởng phòng thương mại TP.Portsmouth (tiểu bang New Hampshire, Hoa Kỳ) - háo hức mở hộp thư điện tử của mình. Ngay cả khi nó khiến bà có thể bật khóc vì những số liệu thống kê đại dịch thì những vần thơ trong bản tin về dịch bệnh bật lên lẽ sống và chết khiến người ta hướng về nhau hơn bao giờ hết.

Ngoài những thông báo mới nhất, những thư triệu tập họp hành vô tận qua Zoom, mỗi tuần người đứng đầu thành phố lại gửi đến các cơ quan trực thuộc một bài thơ mới được lồng vào những thông điệp về đại dịch COVID-19. Tác giả của những thi phẩm thời sự ấy là Tammi Truax - người đoạt giải “Nhà thơ của Portsmouth” - đã được mời đóng góp vào các bản tin của thành phố kể từ đầu tháng Tư.

Một trong những bài thơ bà Truax viết cho bản tin về đại dịch COVID-19 hằng tuần của TP.Portsmouth (Hoa Kỳ) - Ảnh: AP

“Tôi nghĩ thi sĩ của chúng tôi hoàn toàn xuất sắc. Tôi mong đợi mỗi sáng thứ Hai để bắt đầu tuần làm việc mới của mình cùng với sự thông thái và vẻ đẹp mà bà ấy mang lại”, Rochon chia sẻ.

Khi được vinh danh giải thơ năm ngoái, Truax đã lên kế hoạch cho nhiều dự án xoay quanh chủ đề “Thơ như một nhịp cầu”. Trong đó, bà muốn dùng thơ ca vun đắp sao cho các mối quan hệ giữa người dân Portsmouth và nhân dân thành phố kết nghĩa Nichinan (Nhật Bản) có ý nghĩa hơn. Nhưng khi chuyến đi dự kiến đến xứ sở mặt trời mọc cùng các học sinh của mình bị hủy bỏ do đại dịch, bà đã viết một bài thơ tôn vinh các sinh viên y tá tại Nichinan trong bối cảnh COVID-19 tấn công toàn thế giới. Vốn sở trường với các hình thức thơ ca Nhật Bản, Truax đã làm nổi bật thể thơ haiku, chẳng hạn như:

Những đêm đen đến nỗi

Chỉ mảnh trăng cô đơn là sự bảo đảm cho…

Bình minh sẽ đến

Một bài khác thuộc thể loại tanka mà nữ thi sĩ đã ẩn dụ hơn để mô tả nội tâm cá nhân:

Bụi rậm vươn dài

Một thân cây đầy gai rao bán

Quả mâm xôi tròn đầy

Trong khi xung quanh ta chỉ còn thấy

Một thế giới méo xẹo đương mưng mủ

Từ lâu, Truax luôn có niềm tin vào sức mạnh thơ ca có thể giúp con người vượt qua khó khăn. Bà cho biết rất vui khi quyết định thực hiện thử thách sáng tác thơ hằng tuần cho bản tin thời sự của thành phố. Điều này rất khác với quy trình bình thường của nhà thơ. Theo Truax, bà không viết chữ nào cho đến hạn cuối phải nộp bài. “Đôi khi tôi cứ để mọi thứ trôi qua cả tuần và tôi thường hoàn thành vào sáng thứ Bảy. Dường như mỗi tuần qua đi đều cung cấp rất nhiều chất liệu để tôi sáng tác”, bà nói.

Trong kỳ nghỉ cuối tuần trùng dịp ngày Độc lập 4/7 năm nay, bà đã viết Bài thơ tìm thấy bằng cách trích dẫn từ một bài tiểu luận của nhà lập quốc Hoa Kỳ Alexander Hamilton. Tuần sau đó, bà đánh dấu sinh nhật của Frida Kahlo de Rivera - nữ họa sĩ người Mexico, một trong những nghệ sĩ tiêu biểu của thế kỷ XX - bằng một bài thơ đặt ra nhiều dấu hỏi về cuộc đời người đàn bà tài hoa ấy. Theo Truax, cuộc đời Frida - người mắc chứng bại liệt, mặc cảm vì bệnh tật, ngồi xe lăn và phần lớn cuộc đời nằm trong bệnh viện - sẽ xoa dịu chúng ta, những kẻ đang than vãn về giãn cách xã hội. 

Thư viện TP.Portsmouth đang lưu trữ các bài thơ trong tập Nhật ký cộng đồng ghi lại đại dịch của Truax. Và bài thơ về các y tá Nichinan sẽ được đọc trong buổi lễ tốt nghiệp của học sinh trung học bị hoãn đến tháng Mười tới. Người biên tập các bản tin, đồng thời, nảy ra ý tưởng đề nghị Truax tham gia đóng góp tác phẩm của mình là Stephanie Seacord - nhân viên thông tin cộng đồng của thành phố. “Điều này thực sự có tác động lan tỏa. Tôi nghĩ, chúng ta có lẽ được ban tặng khoảnh khắc tĩnh lặng trong biển cả điên cuồng này. Đối với tôi, những bài thơ đó sẽ vẫn tồn tại trong tình trạng bình thường mới. Nó lưu trữ một phần cuộc sống và những gì chúng ta đã trải qua”, Seacord nhận định. 

Nam Anh