Thảm đỏ của nghệ sĩ da màu

Trong Get out (Trốn thoát) bộ phim đang nắm giữ đề cử Phim hay nhất của Oscar 2018, nhân vật chính Chris Washington nói với người giúp việc trong gia đình bạn gái: “Nhiều khi đứng trước nhiều người da trắng, tôi bị căng thẳng”. Trái ngược với điều này, trong năm qua, nghệ sĩ da màu đã làm mưa làm gió ở các giải thưởng âm nhạc, điện ảnh uy tín nhất. 

Diễn viên Daniel Kaluuya trong Get out

Cũng ở Get out, trong bữa tiệc của người da trắng, một nhân vật tỏ vẻ quyền quý nhìn anh chàng Chris Washington rồi nháy mắt với người bạn đi cùng: “Da đen bây giờ đang là mốt đấy!”. Lời mỉa mai với hàm ý coi người da màu như nô lệ tình dục ấy khiến bộ phim không còn thuần túy để giải trí, mà góp phần lên án chủ nghĩa phân biệt chủng tộc theo cách khá tế nhị và sáng tạo.

Điều này khiến Get out đường hoàng có tên trong hạng mục Phim hay nhất cùng 8 đề cử khác là các phim Call me by your name (Gọi em bằng tên anh), Darkest hour (Giờ đen tối), Dunkirk (Cuộc di tản Dunkirk), Lady bird (Tuổi nổi loạn), Phantom thread (Bóng ba sợi chỉ), The post (Hồ sơ), The shape of water (Người đẹp và thủy quái) và Three billboards outside Ebbing, Missouri (Biển quảng cáo gần Missouri). 

Đạo diễn của bộ phim - Jordan Peele - nắm giữ đề cử Đạo diễn xuất sắc nhất bên cạnh bốn cái tên khác là Christopher Nolan, Paul Thomas Anderson, Guillermo del Toro và gương mặt nữ duy nhất Greta Gerwig.

Riêng vai nam chính cũng đem về cho diễn viên người Anh Daniel Kaluuya một đề cử. Get out cũng nắm giữ luôn đề cử cho hạng mục Kịch bản gốc xuất sắc. Hiện tác phẩm điện ảnh với nhân vật trung tâm là người da màu này vẫn giữ số điểm gần như tuyệt đối của các nhà phê bình trên trang Rotten Tomatoes.

Đáng nói hơn, kinh phí sản xuất bộ phim chỉ vỏn vẹn 5 triệu USD, quá ít ỏi so với nhiều ứng viên có tên trong đề cử Oscar của năm qua.  

Ở lãnh địa âm nhạc, những thành tích mà các nghệ sĩ da màu đạt được còn vang dội hơn phim ảnh. Lễ trao giải Grammy vào ngày 29/1 (giờ Việt Nam) vừa qua ngỡ như “đại hội quần hùng” của dòng nhạc rap/ hip hop - thế mạnh của các nghệ sĩ gốc Phi. 

Bruno Mars nhận giải tại Grammy 2018

Dù không quá nổi bật và chỉ nắm giữ 6 đề cử nhưng ca sĩ, nhạc sĩ kiêm nhà sản xuất Bruno Mars đã giành trọn 6 giải, trong đó có Album của năm dành cho đĩa nhạc 24K magic. Một trong những bản “hit” của nghệ sĩ đến từ Honolulu, Mỹ này là That’s what I like cũng đoạt luôn vị trí Bài hát của năm, vượt qua cả “siêu hit” Despacito có sự góp mặt của “hoàng tử nhạc pop” Justin Bieber.  

Nắm giữ nhiều đề cử thứ nhì (7 đề cử) và cũng mang về số giải nhiều thứ nhì (5 giải), Kendrick không có đối thủ ở dòng nhạc rap. Album Damn và MV ca khúc Humble tiếp tục khẳng định chủ nhân của nó được công nhận là một rapper có tài kể chuyện bằng âm nhạc. Phần kết hợp của Kendrick Lamar và nữ ca sĩ da màu Rihanna với ca khúc Royalty cũng chiến thắng ở hạng mục Trình diễn rap xuất sắc nhất. 

Điều đặc biệt nhất ở lễ trao giải Grammy vừa qua đó là ở hạng mục quan trọng nhất - Album của năm, tổng số 5 đĩa nhạc được đề cử gồm 4:44 của Jay-Z, Awaken, my love của Childish Gambino, Melodrama của Lorde, 24K Magic của Bruno Mars và Damn của Kendrick Lamar đều thuộc về những đại diện da màu.  

Như vậy, bên cạnh chủ đề sắc tộc, gắn với thảm đỏ của những nơi vinh danh đình đám nhất trong năm qua còn có hai chủ đề nổi bật khác là chống lạm dụng tình dục và sự bứt phá của nữ giới trong thế giới nghệ thuật. Theo đó, sự “tiếm ngôi” của các nghệ sĩ da màu hay sự nổi lên của phái đẹp ở các giải thưởng điện ảnh, âm nhạc không chỉ nói lên câu chuyện về… màu da hay giới tính. 

Vượt lên đó là ý nghĩa về những thay đổi có thể đến không phụ thuộc vào sự phân rẽ trắng - đen hay nam - nữ mà tới từ tài năng, giá trị đóng góp và ý thức khẳng định bản thân của mỗi người sáng tạo. 

 Bùi Dũng