Tết muộn

Tôi sinh ra và lớn lên ở một làng chài ven biển quanh năm đượm mùi tôm cá. Tết của tuổi thơ tôi gắn liền với những chuyến ba đi biển xa biền biệt vì thời gian tết về thì ở chỗ chúng tôi cũng là lúc bắt đầu mùa cá. Khi ấy, đàn ông sẽ dong thuyền ra khơi, có khi đi cả tháng trời mới về. Tết của chúng tôi khi ấy là sự chờ đợi và cầu bình an cho những người chủ gia đình đang lênh đênh trên sóng.

Tôi dường như đã dần quen với không khí chuẩn bị tết ở làng chài nơi mình sống nhưng quen không có nghĩa là tôi chấp nhận sự thật không có ba bên cạnh trong những tháng ngày mong ngóng sự đoàn tụ. Vào những ngày giáp tết, khi người ta nô nức chuẩn bị bánh trái và sắm sửa trang hoàng, làng chài của chúng tôi cũng chuẩn bị cho bàn thờ cúng, thường là để cầu may cho những người chuẩn bị ra khơi. Cờ Tổ quốc và cờ dây cũng được giăng khắp xóm làng. Trên mỗi con thuyền nhỏ để đánh bắt gần bờ, lá cờ nhỏ tung bay phấp phới. Những ngày đó, tôi thường cùng mấy đứa nhỏ trong xóm chạy đi đặt đáy. Hôm nào cũng bộn, có khi cả chục ký 1 ngày. Được ít thì bữa cơm có thêm mắm tôm, mắm tép; còn nhiều hơn thì đem đi bán ở chợ, cũng đủ để góp phần cùng gia đình cải thiện bữa ăn.

Các làng chài như làng chúng tôi vẫn hay ăn tết muộn. Đôi khi, tôi ích kỷ muốn giữ ba ở lại vì nhà tôi vốn neo người, khi ba đi chỉ có 2 mẹ con vò võ bên nhau. Tôi cố gắng trang hoàng nhà cửa, ở bên ba nhiều nhất có thể chỉ để thay câu nói “con cần ba” nhưng rồi, 28 tết, khi bàn thờ bắt đầu được bày biện ở cửa sông, chén nước mắm ba cùng các thuyền viên uống cạn, cũng là lúc tôi hiểu lại một năm nữa tôi ăn tết vắng ba.

- Mai con theo tàu nhỏ đi gần bờ bắt cá chuồn rắc đúng không?
- Dạ đúng rồi, con đi gần bờ thôi, đi về trong ngày…
- Mai ba cũng ra khơi xa nhưng để bắt cá chuồn cồ. Nếu con nhớ ba thì hãy nghĩ cả cha con mình đều cùng làm một công việc, sẽ cảm thấy ở rất gần nhau.

Thực ra tôi cũng hiểu gánh nặng mưu sinh đè nặng lên vai ba, nhất là khi má bắt đầu trở bệnh, chỉ có thể ở nhà đan lưới và làm vài việc vặt. Ngày trước, biển cá nhiều, đôi khi ba cùng các chú ra khơi dăm hôm về là tàu đã đầy cá tôm. Sau này, do khai thác nhiều quá, cá ven bờ bị đánh bắt sạch, lại thêm nhiều công ty thủy hải sản mọc lên, nhu cầu của họ tăng mà bản thân họ cũng có nhiều trang thiết bị hiện đại hơn nên giành mất đi một lượng lớn cá, bởi thế ba tôi mới phải đi xa hơn. Và khi tới mùa cá thì ngư dân càng phải giăng buồm, mưu sinh không tính nổi thời gian, nhất là với giống cá chuồn. Chúng thường xuất hiện vào cuối năm và sau dăm ba tháng thì sẽ hết mùa.

Dẫu hiểu hết nhưng năm đó tôi vẫn giận, có lẽ vì rất lâu rồi mới có chương trình của tỉnh về phối hợp với trường tôi tổ chức lễ đan lưới và các cuộc thi chài cá dành cho các cặp cha con. Khi nhìn thấy con thuyền của ba dần xa tít ngoài khơi, chỉ còn là một điểm sáng nhỏ, má nhỏ nhẹ nói với tôi:

- Mỗi chuyến đi là một lần hy vọng và cả nỗi sợ. Biết có thể sẽ mất nhau, sao con còn nói những lời mình không muốn nói?

Tết năm đó trở nên dằng dặc hơn mọi năm khi lòng tôi bỗng cảm thấy có lỗi với người cha đang lênh đênh trên biển. Rồi mùng Chín tết, ba về, thuyền đầy ắp cá chuồn. Phụ nữ trong làng chài nhanh chóng ra bến để chờ các thuyền viên dỡ cá xuống. Tôi cũng tìm ba trong biển người. Nhác thấy bóng ba, cảm giác nhớ nhung lẫn có lỗi dâng trào trong tôi. Ba xoa đầu tôi:

- Ba về rồi đây. Sau bận cá này, ba sẽ dẫn con đi sắm đồ mới nhé! 

Lê Hứa Huyền Trân