Tết là phải có bánh in

Ngày đó không như bây giờ, làm gì có bánh kẹo mứt tết bán sẵn, ở quê tôi, mỗi mùa giáp tết là nhà nhà người người lại rộn ràng làm bánh mứt tết.

Để làm mứt tết, bánh tết, thì ngay từ trong năm các gia đình đã chuẩn bị nguyên liệu, trồng cấy các thứ để đến tết làm bánh mứt. Nhà tôi năm nào cũng vậy, để chuẩn bị ăn tết, trong năm, ba tôi đã trồng cấy thêm gạo nếp, để làm bánh tét, và làm bánh in. Ba nói, ăn bánh in mà uống nước trà là số một.

Trong ký ức của tôi, tết nào nhà cũng có bánh in má làm

Mỗi mùa làm bánh, má lại kêu chị em tôi quây quần, để má vừa làm vừa chỉ dạy cho chúng tôi, vừa kể chuyện ngày tết lúc má còn nhỏ. Vậy cho nên, bây giờ, chị em tôi ai cũng biết làm bánh, mứt tết truyền thống.

Khoảng 23 tháng Chạp, má bắt đầu chuẩn bị nếp để làm bánh in. Má đem nếp đi nổ. Ngày xưa, ở quê tôi, có các nhà máy nổ cốm, nổ gạo, nếp nên làm bánh in cũng rất tiện. Nếp được rang chín và nổ, sau đó, xay thành bột mịn vậy là đã có thể làm bánh in. 

6g chiều, má đem nia bột gác lên mái nhà để phơi sương. Má giải thích, để bánh bám khuôn, thành hình, thì cần phải có nước, nhưng nếu đem rưới nước vào, thì bột sẽ nhão, hư, cũng có thể làm được, nhưng bánh sẽ cứng, dai, không ăn được. Vậy cho nên, để lượng nước vừa đủ làm bánh, má đặt nia bột lên mái nhà từ chiều tối đến 3g sáng.

Khoảng 2g, má thức dậy bắt đầu bào đường tán. Má dùng dao bào, gọt đường tán cho thật mỏng, nhuyễn mịn. Đường, nhà tôi cũng có sẵn. Ba tôi trồng mấy sào mía, cứ độ tháng Chạp là đến mùa chặt mía, nấu đường, đổ đường tán. Lúc nào ba cũng làm riêng một mẻ để dành làm bánh in.

Ngày đó, người ta có chiếc khuôn bánh bằng gỗ, mỗi khuôn có từ 4-5 bánh, hình bông hoa, hình các con vật hay hình chữ... 

Gọt đường xong, má đem nia bột xuống, trộn bột với đường thật kỹ, đến lúc thấy bột vừa đủ độ mềm, dẻo, ướt thì má cho bột vào khuôn, dùng tay ấn và miết mạnh, sau đó gạt hết bột dư phía dưới, rồi đổ bánh ra một nia khác. Lúc này, má sẽ dùng chày gõ nhẹ là bánh rơi ra khỏi khuôn và cứ vậy, má đổ hết khuôn này đến khuôn khác, thì trời cũng vừa sáng. Để bánh cứng hơn, không tan thành bột khi cầm vào, má đem phơi nắng sáng, lúc nắng nhẹ. Xong xuôi, má đem vào cất, vậy là đã xong.

Có năm, má còn làm bánh in màu. Để làm bánh in màu, má mua màu thực phẩm, đem vo với nếp rồi phơi khô trước khi đem đi rang, nổ, vậy là má làm được những chiếc bánh màu hồng, màu xanh, màu vàng đẹp mắt,

Sau này, khi có nhiều bánh kẹo công nghiệp, ít ai còn làm bánh, làm mứt ngày tết, má cũng ngày càng lớn tuổi, cũng không phải mỗi tết mỗi làm bánh in, nhưng tết năm nào má cũng mua bánh in, như một cách để nhớ về tết xưa, nhớ những ngày tháng cũ.

Tết năm nay cũng vậy, má vẫn nhớ mua bánh in.

Thu Phong