Tết - cực mà vui

Không khí tết Việt khiến các gia đình hiếm khi thong thả (ảnh minh họa)

Câu chuyện của nhóm bạn trung niên và hậu trung niên những ngày cuối tháng Chạp, tuy không mới, nhưng đã đưa ra nhiều ý tưởng, quan điểm tết của mỗi người, mỗi gia đình.

Chị A. nhìn chị B. và nói: “Trông chị có vẻ gầy, tết lo làm quá sút ký hả?”. Chị B. cười nói: “Ký thì vẫn vậy, không xuống nhưng có lẽ mặt thấy hốc hác vì thức đêm”.

Nhà chị B. gói bánh chưng, bánh tét bán. Chị kể: “Công việc cả năm ngày nào cũng như ngày nào, nhưng tết bận rộn hơn vì khách đặt bánh nhiều, tính toán cái này, sắp xếp cái kia sao cho không bị trễ hàng của khách. Riêng việc vô sổ sách, rồi mua, phân chia nguyên liệu cũng đã mệt, may có ông chồng xắn tay áo phụ vợ, mình chỉ phân bổ công việc chung cho người làm”.

Chỉ là một gia đình trong vô số ngành nghề phục vụ tết từ nem chả, mứt bánh, hoa, trái… để thấy, xã hội rộn lên vì cái tết như thế nào.

Một ông trông dáng vẻ thong thả, không biết ông đã chu toàn việc nhà những ngày cuối năm như lau sạch bàn thờ, chùi đồ đồng, dọn dẹp nhà cửa xong chưa, nghe ông nói mấy câu, ai cũng bật cười, rồi sau đó là cuộc tranh luận: “Có nên chỉ ăn tết dương lịch như các nước Tây phương không, vì tết âm lịch rườm rà quá, thời gian nghỉ lại lâu. "Nhà giàu ham việc/Thất nghiệp ham ăn", nước người ta giàu, chỉ ăn chơi đúng 1 ngày rồi sau đó bắt tay vào sản xuất, nước mình còn nghèo mà nghỉ ăn tết lâu quá, rồi sinh ra lắm chuyện”.

Một chị phản đối: “Làm cả năm, chỉ có một cái tết nghỉ ngơi, rồi còn cúng kiếng ông bà. Bỏ hết thì buồn lắm ông ơi!”.

Ông “thong thả” tiếp tục nói: “Có đúng là bà được nghỉ ngơi không, hay làm bở hơi tai? Nào là dọn dẹp nhà cửa, đi chợ nấu nướng, mua thứ này thứ khác, tính toán sao cho đủ, không cho thiếu…”.

Chị này trả lời: “Thì tết nhất mà, cũng phải làm này kia mới vui. Con cái ở xa về phải có gì ăn, nhất là những món mẹ nấu ngày tết. Rồi trong nhà cũng phải sạch sẽ, láng lẫy, hoa khoe sắc mới vui chớ. Riêng tui thì chấp nhận tết tuy cực mà vui, làm cho con cái có tết với người ta, chớ như ngày thường thì sao ra tết được…”.

Câu chuyện kéo dài theo quan điểm của từng người, từng gia đình. Một bà lớn tuổi ngồi gần đấy chậm rãi nói: “Tui giờ tay chân, xương cốt nhức mỏi, không làm được gì nữa, nhưng nhìn con cái chộn rộn mua sắm tết, làm món này món kia cũng thấy vui, dù răng không còn như xưa, ăn không thấy ngon, nhưng vẫn thích các con bày ra nấu nướng”.

Một cô tóc muối tiêu, chừng U70 góp chuyện: "Nhớ lại ngày xưa vẫn còn mường tượng được không khí ngày cuối năm người mẹ tất bật trong bếp với bao thứ việc. Chộn rộn từ đầu tháng Chạp từ việc chọn từng miếng măng khô cho đến mua trước các thứ dự trữ cho tết… Giữa tháng Chạp, hết xăm gừng, bí đến cắt khoai lang, cà chua, thơm…

Hình ảnh thân thương ngày tết luôn là bếp than lửa nhỏ, bên trên có chảo mứt ngập đường mẹ ngồi với cây đũa dài trở qua, trở lại cho đến khi chảo mứt thật khô. Có phải một chảo đâu! Hết mứt khoai lang, cà chua, mứt dẻo, hạt sen, mãng cầu… rồi đến bánh đậu xanh, bánh thuẫn… rồi phơi, rồi cho vào thẩu… Làm đâu chỉ để ăn. Ơn nghĩa ngày tết có nhiêu đó. Bà con, xóm giềng, cả năm có chút bánh mứt qua lại, công nhiều hơn của. Vậy mà vui!".

Nhóm bạn hồ hởi nhắc chuyện chuẩn bị tết xưa, hết món ngọt rồi đến món mặn. Nồi măng hầm là chủ lực. Đưa ông Táo về trời xong mẹ bỏ măng ra ngâm rồi xả, luộc… bao công phu dồn hết vào đó. Mẹ còn chuẩn bị lá chuối gói bánh tét, chả lụa, giò thủ…

Trong khi mẹ tất bật trong bếp thì cha lo dọn dẹp nhà cửa, trang trí bàn thờ. Chân đèn, lư nhang. Đem đi đánh bóng từ giữa tháng Chạp. Rồi cha phụ mẹ gói bánh tét, nổi lửa, bắc nồi… Ấm cúng ngày cuối năm là lúc này đây, quanh nồi bánh tét, cha mẹ, con cái ngồi chờ trời sáng, bao chuyện trên trời dưới biển hay ho nhất được tranh nhau kể.

Cha nhân dịp này làm thêm vài... bài giảng về đạo đức; mẹ thì kể chuyện đời xửa, đời xưa. Chiều Ba mươi mọi thứ đều chỉn chu. Trên bàn thờ có bình bông lay-ơn thật tươi, dưa hấu, bánh chưng, mâm ngũ quả… Hương trầm thơm ngát, ấm cúng làm sao. Anh em đi học, đi làm xa tụ về, ra, vào, lên, xuống, ngó chỗ này, nhìn chỗ kia, ngồi lại cùng nhau bàn chuyện thế sự, hay làm ván bài tiến lên chờ… tết.

Mẹ lúc này đã rời gian bếp có nồi nào nồi nấy tú ụ thịt thà để bắt tay qua công đoạn khác là cùng các chị em gái chuẩn bị áo quần ngày mai đi tết. Đến thời tôi vì có đi làm nên tết ngày càng đơn giản. Nồi măng 3 lạng ăn không hết. Thịt kho tàu, thịt thưng, rô-ti.. chút xíu gọi là, cho thơm cửa nhà gợi không khí tết…”.

Có ai không muốn cuối năm gia đình quây quần bên nhau (ảnh minh họa)

Một cô trẻ nhất nhóm, chừng tuổi U40 chốt hạ: “Tết với tụi cháu bây giờ còn nhẹ nhàng hơn nữa, không nặng nề như ông bà ngày xưa. Nhà thì dọn dẹp quanh năm sạch sẽ nên tết chỉ làm sơ là thấy sạch bóng rồi. Cúng tất niên thì rảnh ngày nào, cúng ngày đó không nhất thiết đúng quy ước như thời cha mẹ. Ban ngày đi làm, chiều về mua gì đó rồi tối cúng. Bạn bè cháu mùng Hai tết thì đi du lịch. Hiếm hoi có dịp gia đình đủ người để đi chơi cùng, chụp hình kỷ niệm nên chọn thời điểm tết. Ăn uống cũng không cầu kỳ. Đi làm đến ngày cuối, cận tết nên chủ yếu là mua. Bạn bè quen bây giờ bán hàng online nhiều nên chỉ cần nhắn đặt món gì, ngày nào lấy là giao tận nhà. Nói chung, cháu thấy tết nhẹ nhàng và vui vì được nghỉ ngơi!”.

Các ông bà lớn tuổi nhìn nhau, mỗi người một suy nghĩ, không biết có ai tính đến một cái tết nhẹ nhàng như cô U40 vừa nói không?

Kim Duy