'Tay ngang' khuấy đảo phòng vé: Làm gì có chuyện 'ăn may'!

Những cú rẽ đáng gờm

Phim Lật mặt 4 của ca sĩ Lý Hải, sau 3 phần ăn khách một cách bất ngờ, dự kiến ra rạp vào ngày 12/4 tới. Đây là bộ phim đầu tiên của điện ảnh Việt kéo dài đến phần 4 và hiện vẫn nhận được sự quan tâm của đông đảo khán giả. 

Nói về "thương hiệu" Lật mặt, từ ngày bắt đầu, không nhiều người tin phim thắng vì dù có yêu thích series phim ca nhạc Trọn đời bên em, lượng fan của Lý Hải cũng sẽ không cứu nổi doanh thu. Nhưng sau khi Lật mặt 1 (năm 2015) đạt 70 tỷ đồng, Lật mặt 2 (2016) đạt 15 tỷ sau 3 ngày ra mắt và Lật mặt 3 (2018) đem về con số 85 tỷ - lọt vào top 5 phim Việt có doanh thu cao nhất.

Lý Hải trong Lật mặt 4 sắp ra mắt vào ngày 12/4

Sự "tay ngang" của Lý Hải cũng không gây bất ngờ bằng ca sĩ Mỹ Tâm, với phim Chị trợ lý của anh. Đây không phải là phim xuất sắc, kịch bản cũng dễ đoán nhưng không hề là phim dở, cảm xúc phim khá chân thật, và đó chính là lý do khiến phim có doanh thu vượt xa kinh phí sản xuất, khoảng 80 tỷ đồng (kinh phí sản xuất khoảng 15 tỷ đồng), bên cạnh sức hút từ cái tên Mỹ Tâm. Xét ở khía cạnh biên kịch lẫn đạo diễn trong lần "ra quân" đầu tiên này, Mỹ Tâm đáng để dân nghề dè chừng. Đó là chưa kể ở góc độ khuấy động thị trường, chưa người nào của phim Việt từng nghĩ đến sẽ thực hiện phim với 2 cái kết khác nhau như cô. 

Dĩ nhiên không thể bỏ qua những cái tên khác như Đức Thịnh, Nam Cito – Bảo Nhân, Đồng Đăng Giao... Năm 2018, khi dự án Chàng vợ của em của đạo diễn triệu đô Charlie Nguyễn công bố, khán giả từng rất hy vọng sẽ lại được thưởng thức một tác phẩm gây sốt phòng vé như Em chưa 18 ở năm 2017, thế nhưng cùng với đạo diễn Victor Vũ và phim Người bất tử, cả 2 phim đều khong ghi dáu ấn về doanh thu phòng vé. Trong khi đó, Đức Thịnh liên tiếp thành công về doanh thu ở hai phim tết là Siêu sao siêu ngố (tết 2018)- 109 tỷ và Trạng Quỳnh (tết 2019)- 100 tỷ sau 17 ngày công chiếu. 

Ca sĩ Mỹ Tâm tham gia Chị trợ lý của anh với nhiều vai trò khác nhau

Nhiều người lý giải cho những trường hợp trên bằng 2 chữ thể hiện sự "bất phục": ăn may. Thế nhưng, chẳng có sự ăn may nào lại đến nhiều lần như Lật mặt của Lý Hải. Đó là chưa kể, trong khi nhiều NSX phim Việt "nát óc" tìm cách né các bom tấn Hollywood để mong bảo toàn doanh thu thì Lật mặt 3 chẳng ngại ngần đối đầu cùng Avengers: Infinity War mà vẫn thu về con số khủng.

Chuyên môn vô hiệu nếu không có khả năng đọc vị thị trường

Khó có thể nói rằng sự thành công về doanh thu kia chứng tỏ đạo diễn Đức Thịnh giỏi nghề hơn Victor Vũ hay Siêu sao siêu ngố xuất sắc hơn Người bất tử, cũng như không thể nói Charlie Nguyễn kém tài hơn Mỹ Tâm... Thế nhưng, với một lĩnh vực sáng tạo phục vụ cho số đông, khả năng đọc vị thị trường là điều vô cùng quan trọng, không thể đánh giá thấp hơn khả năng về chuyên môn. 

Cái cách đạo diễn Đức Thịnh dẫn dắt câu chuyện của Siêu sao siêu ngố cho thấy anh hiểu nhu cầu khán giả trẻ đến thế nào. Đó là một nhu cầu về một chuyện tình lãng mạn cộng những tình huống bi hài đan xen. Dĩ nhiên, việc tận dụng được tối đa sức nóng của Trường Giang ở thời điểm cái tên này đang hot, cũng là một yếu tố then chốt cho sự thành công phim.

Trailer Lật mặt 4: 

Nói như thế không có nghĩa rằng chỉ cần một câu chuyện lãng mạn, một cái tên ăn khách cộng với chiến lược truyền thông gây tò mò (về mối quan hệ của Trường Giang và diễn viên Sam- thủ vai chính trong phim- ở thời điểm mối quan hệ của Trường Giang và Nhã Phương được đồn đoán có nhiều rạn nứt) là đã đủ. Bởi, điều đó chẳng hề có trong Lật mặt của Lý Hải. Sự thành công của Lý Hải nằm ở yếu tố khác: nếu như với các đạo diễn được đào tạo bài bản, sự sáng tạo phải dựa trên những nguyên tắc cơ bản và tối thiểu của điện ảnh thì Lý Hải lại chẳng theo bất kỳ nguyên tắc nào! "Lý Hải làm phim kiểu "điếc không sợ súng"- một cây viết phê bình điện ảnh đã nhận xét, và nhận xét đó rất xác đáng. Tiếng cười trong phim của Lý Hải là tiếng cười bình dân, nhưng lại thật, và không hề "nhảm" hay "dơ".

Nói một cách khác, từ thực tế phim Việt đã cho thấy, không phủ nhận việc học qua trường lớp giúp người làm nghệ thuật có được nền tảng nhất định về kiến thức, cách làm nhưng nghệ thuật có những ngôn ngữ rất riêng mà không phải ai học giỏi cũng thành tài, ai không học sẽ thất bại. 

“Tôi không cho rằng việc học qua trường lớp là không cần thiết nhưng hãy nhìn rộng hơn, việc học không chỉ trên ghế nhà trường mà học ở thực tiễn. Nếu theo học việc ở một đoàn phim, gặp được một ông đạo diễn giỏi thì kết quả nhanh chóng hơn. Nhiều người học trường lớp nhưng nếu không gặp được thầy giỏi thì đương nhiên, họ cũng chỉ học lý thuyết”, đạo diễn Lưu Trọng Ninh chia sẻ.

Đức Thịnh và Trường Giang trong Siêu sao siêu ngố

Quả thật, nhiều cá nhân từ việc theo đoàn phim làm những công việc khác, sau này, trở thành đạo diễn. Đạo diễn Đồng Đăng Giao từng là người sản xuất băng đĩa rất khá những năm 1989 nhưng sau khi internet đổ bộ, anh chuyển sang thực hiện MV ca nhạc cho nhiều ca sĩ (mà series Trọn đời bên em của Lý Hải là một ví dụ).  Trước khi ra mắt phim điện ảnh đầu tay – Nắng, cái tên Đồng Đăng Giao không lạ nhưng không nhiều người biết anh với vai trò đạo diễn phim điện ảnh. Nắng 1 thắng phòng vé với doanh thu 70 tỷ là một bất ngờ lớn, đáp trả những hồ nghi từ khán giả.

Đức Thịnh, trước khi được gọi với danh xưng "đạo diễn" và bây giờ là "đạo diễn trăm tỷ", là một diễn viên, nhiều năm quan sát vai trò đạo diễn từ phía trước máy quay. 

Theo Lý Hải, Lật mặt không phải là phim không có khuyết điểm, và việc kéo được khán giả đến rạp nằm ở chỗ anh biết lắng nghe thị trường. Đây là một yếu tố mà ngay cả đạo diễn Charlie Nguyễn cũng đề cao. Rằng, dù là tay ngang hay không tay ngang, ai hiểu khán giả, người đó thắng.

“Khán giả Việt cần được giải trí nhẹ nhàng vì cuộc sống có quá nhiều áp lực, điều này khiến những bộ phim nghiêng về nghệ thuật không thắng được. Làm phim thì phải chấp nhận, anh không thể đi ngược khán giả để làm cái mình thích. Chỉ có nhà làm phim sai chứ khán giả không sai”, đạo diễn Charlie Nguyễn chia sẻ.

Hình ảnh phim Nắng - bộ phim điện ảnh đầu tay của đạo diễn Đồng Đăng Giao.

Có thể, với những bộ phim đã thành công từ các đạo diễn tay ngang làm phim, còn nhiều lý do để lý giải. Đơn cử như thời điểm phim ra rạp thuận lợi, công tác truyền thông tốt, diễn viên thu hút hay yếu tố may mắn rơi xuống đúng thời điểm. Với nghệ thuật, công thức thành công không có mẫu số chung nhưng chưa bao giờ việc học qua trường lớp quyết định toàn bộ thành bại của một tác phẩm. 

Diễm Mi