Taxi công nghệ có chịu chia sẻ dữ liệu với chính quyền?

3 trọng tâm quản lí

Một cách khách quan, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội - Nguyễn Đức Chung đánh giá cao những ưu điểm của taxi công nghệ Uber trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào lĩnh vực giao thông vận tải đã tạo thêm việc làm, thu nhập; huy động được các phượng tiện giao thông và nguồn lực nhàn rỗi vào đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân theo hướng tiện ích hơn, an toàn hơn, và chi phí thấp hơn có lợi cho người tiêu dùng. Hà Nội mong muốn áp dụng các công nghệ hiện đại, thông minh vào công tác quản lí và phát triển giao thông công cộng tại Thủ đô đối với các phương tiện như xe bus, taxi, xe máy…

Việc phát triển quá nhanh về số lượng taxi công nghệ mà thiếu kiểm soát đã phá vỡ quy hoạch taxi của thành phố, việc quản lí loại phương tiện vận tải công cộng này đang trở nên bất cập.

Tuy nhiên, mặt trái hay hệ lụy của việc phát triển quá nhanh về số lượng taxi công nghệ cũng đã được Chủ tịch Hà Nội – Nguyễn Đức Chung thẳng thắn chia sẻ. Đó là việc phát triển quá nóng phương tiện taxi Uber, Grab mà thiếu kiểm soát đã phá vỡ quy hoạch taxi của thành phố, việc quản lí loại phương tiện vận tải công cộng này đang trở nên bất cập, áp lực lưu thông lên hạ tầng trở nên nặng nề và góp phần gây ra tình trạng ùn tắc giao thông nghiêm trọng. Mặt khác, vấn đề thuế của Uber và các đối tác của Uber đối với Nhà nước, thời gian qua cũng gây nên nhiều dư luận.

Trong buổi làm việc, vấn đề được xem là quan trọng nhất, trọng tâm nhất được Chủ tịch Chung thẳng thắn nêu ra là kêu gọi Uber chia sẻ dữ liệu với Hà Nội để giúp công tác quản lí taxi trên địa bàn được tốt hơn. Thứ nhất là chia sẻ số lượng đầu xe Uber, các cá nhân tham gia trong mạng lưới để tiện quản lí. Thứ hai là chia sẻ dữ liệu về các đối tác của Uber để quản lí thuế và việc đóng các khoản thuế cho Nhà nước theo đúng qui định của pháp luật. Thứ ba là thống nhất với thành phố Hà Nội về kế hoạch phát triển taxi công nghệ để không phá vỡ qui hoạch giao thông trên địa bàn Thủ đô.

Uber, Grab liệu có đáp ứng?

Những đề nghị Uber (và có thể tiếp theo là Grab?) chia sẻ dữ liệu của Chủ tịch Chung đã đụng đến những vấn đề rất cốt lõi và nhạy cảm của taxi công nghệ du nhập từ nước ngoài vào như Uber và Grab.

Trên thực tế, từ khi Grab - ứng dụng taxi công nghệ đầu tiên vào thị trường Việt Nam đến nay đã 5 năm, nhưng chưa bao giờ cơ quan chức năng, chính quyền nắm rõ được số lượng phương tiện tham gia trong mạng lưới Grab, hay cả Uber. Họ cho đó là bí mật kinh doanh, không thể tiết lộ hoặc chia sẻ, và ngay trong các cuộc hội thảo về lĩnh vực này cũng không công bố con số chính xác.

Liệu taxi công nghệ có chịu chia sẻ dữ liệu với chính quyền?

Thế nhưng, yêu cầu nắm rõ từng con số cụ thể có bao nhiêu ôtô con, bao nhiêu xe máy tham gia taxi công nghệ/xe ôm công nghệ lại rất cần thiết cho công tác quản lí nhà nước, đặc biệt là công tác qui hoạch phương tiện giao thông nói chung và taxi công nghệ nói riêng tại các đô thị lớn. Từ những con số cụ thể, biến động theo từng thời điểm,  mới có thể biết mà điều phối, điều chỉnh hay qui hoạch lại cho hợp lí, nếu không chẳng khác nào “đếm cua trong lỗ”.

Theo số liệu Sở GTVT TPHCM đưa ra tới thời điểm cuối năm 2016 có hơn 22.000 xe vận chuyển hành khách theo dạng hợp đồng điện tử hoạt động trên địa bàn, tuy nhiên trong đó có bao nhiêu là của Uber, bao nhiêu là của Grab, thì chưa thể phân tách ra được, và liệu con số hơn 22.000 xe đều là của Grab và Uber hay còn có thương hiệu nào khác…

Mặt khác, nắm được số lượng xe, tên chủ phương tiện/người khái thác kinh doanh phương tiện, thu nhập…, thì cơ quan thuế mới có thể theo dõi, giám sát việc đóng góp nghĩa vụ thuế có đúng và đủ theo qui định của pháp luật hay không.

Lúc này, chìa khóa để giải quyết vấn đề có lẽ đang trong tầm tay của Uber và Grab, nhưng quan trọng là hai thương hiệu này có chịu chia sẻ thông tin, dữ liệu như đề nghị của Chủ tịch UBND TP.Hà Nội – Nguyễn Đức Chung hay không. Và nói rộng ra là cả khu vực TPHCM và một số tỉnh, thành khác nữa. Trong trường hợp Uber và Grab không chịu chia sẻ dữ liệu như Chủ tịch Chung đề nghị, thì chính quyền có giải pháp, biện pháp chế tài như thế nào để đạt được mục đích?

Cho dù trong cuộc làm việc, Giám đốc công nghệ toàn cầu (CTO) của Uber là Thuận Phạm cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ với chính quyền thành phố trong quá trình hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, đây cũng mới chỉ là những hứa hẹn chung chung. Hơn nữa, với những đề nghị của Chủ tịch Chung, thì quyền hạn của một CTO không thể quyết định được.

Diệu Tiên