Tàu Trung Quốc ‘cố tình lộ diện’ ở Biển Đông để khẳng định chủ quyền

Báo cáo của AMTI nói rằng rõ ràng Bắc Kinh “muốn các đối tác trong khu vực biết về sự hiện diện của họ ở đó để thực hiện kế hoạch mở rộng sự kiểm soát của Trung Quốc tại Biển Đông”.

Tàu khảo sát địa chất Haiyang Dizhi 8 của Trung Quốc nhiều lần xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam với mục đích ngăn chặn các hoạt động thăm dò khai thác dầu khí - Ảnh: CGS

Trong khi đó, một số tàu hải cảnh (cảnh sát biển) của Trung Quốc được triển khai ở Biển Đông đã cố tình “lộ diện” trước các nước láng giềng có yêu cách chủ quyền bằng cách bật tín hiệu theo dõi vệ tinh, một hành động được cho là nhằm khẳng định chủ quyền của mình.

Báo cáo của AMTI – một tổ chức giám sát hàng hải quốc tế có trụ sở tại Washington (Mỹ) - cho biết họ xác định được 14 tàu cảnh hải Trung Quốc phát tín hiệu hệ thống nhận dạng tự động (AIS) khi tuần tra khu vực các bãi cạn Luconia, bãi Cỏ Mây và bãi Scarborough trong suốt năm 2018.

Phân tích của AMTI nói rằng các tàu thương mại trên 300 tấn được yêu cầu phát tín hiệu AIS để tránh va chạm, trong khi các tàu thực thi pháp luật và quân sự có quyền quyết định làm như vậy khi nào và ở đâu. Nhiều tàu hải cảnh Trung Quốc đang tuần tra ở các khu vực khác ở Biển Đông chỉ phát tín hiệu khi ra vào cảng.

Nhưng các tàu tuần tra ba bãi cạn trên dường như “cố gắng để bị phát hiện”. Một tàu phát tín hiệu AIS 258/365 ngày tại bãi cạn Luconia, một tàu khác phát tín hiệu 215 ngày tại bãi Cỏ Mây, và tàu thứ ba phát tín hiệu 162 ngày tại bãi cạn Scarborough.

Rõ ràng Bắc Kinh rất quan tâm đến các bãi cạn Luconia, bãi Cỏ Mây và bãi Scarborough. Dường như Bắc Kinh đang áp dụng chiến thuật duy trì sự hiện diện của lực lượng hải cảnh lâu dài để các quốc gia trong khu vực cuối cùng sẽ thừa nhận Trung Quốc kiểm soát trên thực tế các khu vực đó.

Nếu kế sách thành công đối với ba bãi cạn nói trên, Trung Quốc sẽ áp dụng nó để thâu tóm các rạn san hô và bãi cạn khác.

Thông qua việc triển khai các tàu hải cảnh, Trung Quốc có thể tạo ra sự hiện diện “rõ nét” tại các địa điểm họ tuyên bố chủ quyền nhưng không có cơ sở thường trú. Tại Luciona vào tháng 9 và tháng 10 năm ngoái, hải quân Malaysia đã phát hiện tàu hải cảnh Trung Quốc 3306 trong 2 ngày liền. Ở bãi Cỏ Mây, một tàu hải cảnh Trung Quốc hồi tháng 5 đã ngăn cản ba tàu tiếp tế của Philippines.

Các tàu tuần tra ba bãi cạn nói trên không được trang bị vũ khí mạnh, chỉ mang theo vòi rồng phun nước và vũ khí nhỏ, nhưng chúng vẫn lớn hơn nhiều so với các tàu thực thi pháp luật hay thậm chí là tàu hải quân của các nước đang có yêu sách chủ quyền khu vực đó. Theo AMTI, đây cũng là chủ trương được Trung Quốc tính toán kỹ càng.

Từ tháng 6 năm nay Trung Quốc nhiều lần điều tàu khảo sát địa chất Haiyang Dizhi 8 vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam ở bãi Tư Chính để cản trở công tác thăm dò và khai thác dầu khí đang diễn ra ở đây.

Nhiều tàu hải cảnh Trung Quốc hộ tống tàu khảo sát Haiyang Dizhi 8 ra vào vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam, các tàu trên đã tiếp cận các cơ sở cảng do Trung Quốc xây dựng trái phép trong quần đảo Trường Sa.

Collin Koh, một nhà nghiên cứu của Chương trình An ninh Hàng hải tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S Rajaratnam ở Singapore, cho biết việc Trung Quốc cho phép các tàu hải cảnh lộ diện là một cách để chứng tỏ quyền tài phán trong khu vực.

Ông phân tích, khi những tàu hải cảnh Trung Quốc xuất hiện và công khai phát tín hiệu AIS, nó có tác dụng làm ngư dân nước sở tại, lâu nay đánh bắt trong vùng đặc quyền kinh tế nước mình “nản lòng”, đặc biệt khi họ không thể trông chờ vào bất kỳ sự bảo vệ hữu hiệu nào từ các cơ quan hàng hải của chính phủ nước mình. Mục đích của việc này là làm các ngư dân sợ hãi bỏ ngư trường hay ngoan ngoãn đánh bắt theo chỉ dẫn của Trung Quốc.

Quế Lâm (Theo SCMP)