Tạo sân chơi cho nông dân trên truyền hình

Đếm trên đầu ngón tay

Năm nay, một số chương trình dành cho nông dân đã lên sóng truyền hình. Con số tuy không nhiều, nhưng vẫn hơn hẳn thời gian trước. Cụ thể, Khát vọng mùa vàng vừa lên sóng bốn tập, mỗi tập dài khoảng 15 phút, kể về những câu chuyện thành công của nông dân từ Bắc chí Nam. Đó là anh Phan Trung Kiên, người từng thất bại trong nhiều công việc, nhưng cuối cùng đã thành công khi trồng cà gai leo, kết hợp với mô hình chăn nuôi gà có sử dụng thảo dược, cho nghe nhạc.

Hình ảnh trong gameshow Cùng nhau hái lộc

Xơ mướp tưởng như bỏ đi lại trở thành nguyên liệu để anh Mạc Như Nhân xây dựng nên cơ nghiệp. 5 năm đầu gặp khó khăn về nguyên liệu, đầu ra, nhưng anh vẫn không bỏ cuộc.  

Trước đó, Xin chào nông dân cũng trải qua hai mùa sản xuất, với 39 tập, cũng là nơi chia sẻ những câu chuyện thành công của người nông dân. Có những người vốn là kỹ sư, thạc sĩ, nhưng bỏ phố về quê lập nghiệp. Có những người gắn bó với ruộng đồng mấy chục năm dài, cuối cùng cũng thu được “quả ngọt”. Trong chương trình Khoảnh khắc cuộc đời, nhiều cá nhân chia sẻ về dấu mốc tạo nên sự thay đổi, mang đến thành công cho công việc, cuộc sống của họ, một số tấm gương về nông dân cũng được giới thiệu.

Làng vui - phát sóng từ cuối năm 2021 đến đầu năm 2022 - cũng là sân chơi thu hút rất nhiều nông dân cùng tham gia. Nhà nông Đất Mũi của Đài truyền hình Cà Mau được tổ chức theo mô hình thi kiến thức. Các đội chơi cùng chia sẻ những kiến thức thú vị xoay quanh công việc đồng áng, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất…

Trước đó, một vài chương trình về nông dân từng được sản xuất như: Người nông dân hiện đại, Vui cùng nhà nông, Cùng nhau hái lộc, Tôi là nông dân Việt. Tuy nhiên, các chương trình này cách nhau đến vài năm. Trong đó có chương trình sản xuất cách đây 10 năm.

Đường khó vẫn đi

So với quy mô thị trường hiện tại của các chương trình truyền hình, game show, nhóm chương trình dành cho đối tượng nông dân, nông nghiệp khá hiếm hoi. Bởi lẽ, việc sản xuất nội dung này khó ở nhiều đường. NSƯT - đạo diễn Vũ Thành Vinh cho biết cái khó đầu tiên là sự đón nhận của khán giả. Trước đây, các chương trình về nông dân thường thiên về cung cấp kiến thức khoa học, kỹ thuật canh tác. Nhóm nội dung này khó mang tính đại chúng, đi sâu vào lòng khán giả. Sau này, họ có thể sinh tâm lý “ngại” xem những chương trình khi gắn với cụm từ nông dân.

Hình ảnh trong gameshow Làng vui

Chính từ việc khán giả ngại xem, nên các đài truyền hình đôi khi cũng không “mặn mà” với các chương trình này. Vì thế, khi bắt tay vào sản xuất, anh xác định điểm mấu chốt đầu tiên phải là cải tiến nội dung. Anh lý giải: “Hiện tại, khoa học kỹ thuật phát triển nên những kiến thức chuyên môn sẽ dễ dàng được tìm kiếm trên mạng, vì vậy chúng tôi không muốn nhấn mạnh vào yếu tố này. Thay vào đó, qua câu chuyện của mỗi người nông dân, chúng tôi cho thấy ý chí, nghị lực, cảm hứng được truyền từ họ, hoặc những tác động từ công việc của họ đến gia đình, cộng đồng. Những khía cạnh này dễ đi vào lòng khán giả hơn”.

Các chương trình cũng gia tăng yếu tố giải trí, bằng cách thêm vào sự dẫn dắt của các nghệ sĩ, và các tiết mục văn nghệ, âm nhạc gắn với không gian đồng quê dân dã, mộc mạc như: Khát vọng mùa vàng, Cùng nhau hái lộc. Hoặc cũng có chương trình tập trung khai thác nét duyên dáng, hài hước đến từ sự chân chất của người dân. Lê Mỹ Cường - đạo diễn chương trình Làng vui - cho biết, vì đối tượng của chương trình đặc thù, nên các phần thi chỉ ghi hình một lần, không thể bắt nông dân làm đi làm lại.

Bên cạnh đó, chương trình thực hiện ngoài trời, định dạng kiểu sân khấu hóa, nên ê-kíp cũng gặp khó, vì có những điều muốn tái hiện, nhưng không phù hợp để sân khấu hóa. Ê-kíp Khát vọng mùa vàng cho biết cũng dự định phát triển nội dung theo hướng quay hình thực tế nhiều hơn, thay cho việc sản xuất tại trường quay. Tuy nhiên, vì điều kiện địa lý, thời tiết, cũng như đặc thù một số hoạt động sản xuất, nên việc này khó diễn ra. Ê-kíp đang tính toán phương án phù hợp để chương trình hấp dẫn hơn.

Nếu như các game show giải trí dễ dàng được các nhãn hàng đồng hành, thì nhóm các chương trình này lại gặp rất nhiều khó khăn. NSƯT Vũ Thành Vinh cho biết sau hai mùa Nông dân xin chào, đến khi chương trình phát triển thành phiên bản mới Khát vọng mùa vàng, mới có nhà tài trợ tham gia đồng hành.

Những thử thách thú vị trong gameshow Làng Vui:

 “Bước đầu tôi đã dự trù nguồn kinh phí riêng, để trong tường hợp khó tìm được nhà tài trợ vẫn có thể sản xuất trong khả năng”, anh chia sẻ. Diễn viên Hiếu Hiền - người đảm nhận vai trò MC trong chương trình Cùng nhau hái lộc - cho biết kinh phí sản xuất, tài trợ là vấn đề khiến nhiều chương trình không thể tồn tại lâu, dẫu nội dung dễ thương, được khán giả hưởng ứng.

Giữa muôn vàn khó khăn, NSƯT Vũ Thành Vinh cho biết anh vẫn đi theo ngõ hẹp, vì muốn thể hiện được nền nông nghiệp, nông dân Việt Nam đang “thay da đổi thịt”. Từ đó, sẽ góp phần thay đổi sự mặc định của công chúng, khán giả về nghề nông trong bối cảnh hiện đại. Anh chia sẻ: “Game show giải trí hiện cũng đang trong tình cảnh khó khăn. Việc chọn đi theo ngõ hẹp này đôi khi cũng mở ra cơ hội mới. Không đi sẽ không thành đường”.

Trung Sơn