Tăng thuế phân bón là “thu của người nghèo, trả cho người giàu”

ĐBQH Trần Văn Lâm đề nghị không tăng thuế VAT với mặt hàng phân bón (ảnh: QH)

Nông dân thiệt!

Chiều 24/6, thảo luận về dự thảo Luật thuế giá trị gia tăng (sửa đổi) tại Hội trường Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, nhiều ĐBQH cùng lên tiếng về đề xuất đánh thuế 5% với mặt hàng phân bón. Mặt hàng này hiện đang không bị đánh thuế VAT.

ĐBQH Trần Văn Lâm (Bắc Giang) mong Quốc hội thận trọng xem xét. Theo ông, nông nghiệp, nông dân, nông thôn là khu vực vô cùng quan trọng, đã có nhiều đóng góp vào công cuộc giành độc lập, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; luôn là trụ đỡ khi nền kinh tế và đất nước khó khăn.

Nhưng đây cũng là đối tượng yếu thế trong kinh tế thị trường, luôn cần ưu tiên chăm lo, bảo vệ, hỗ trợ.

“Việc tăng thuế VAT sẽ gây ảnh hưởng lớn đến khu vực này: làm tăng giá vật tư đầu vào, tăng chi phí, giá thành, giảm tính cạnh tranh của nông sản; nông dân giảm thu nhập, tác động xấu đến khu vực nông thôn”, ông nói.

Thực tế, các mặt hàng trên không phải đối tượng chịu VAT nên doanh nghiệp sản xuất không được hoàn VAT đầu vào của vật tư sản xuất các mặt hàng này.

Nếu tăng VAT lên 5% thì cả sản xuất và nhập khẩu cùng chung thuế suất đầu ra; doanh nghiệp trong nước lại được khấu trừ đầu vào, cấu phần giá thành giống hàng nhập khẩu. “Như vậy, doanh nghiệp tăng khả năng cạnh tranh, tăng lợi nhuận. Nhưng nông dân thiệt!”, ông nhấn mạnh.

Theo tính toán, tổng thu ngân sách Nhà nước tăng 6.300 tỉ đồng. ĐBQH đặt vấn đề: “Vậy số tiền này lấy từ đâu? Không lẽ từ doanh nghiệp? Thực tế là nông nghiệp, nông dân phải gánh”.

ĐBQH chia sẻ, chính sách của nhà nước cần hỗ trợ để doanh nghiệp và sản phẩm trong nước cạnh tranh bình đẳng trên sân nhà với nhà sản xuất và hàng ngoại nhập. Tuy nhiên, có nhiều cách để hỗ trợ; chứ không nhất thiết phải hy sinh lợi ích của hàng chục triệu hộ nông dân, của ngành nông nghiệp, của khu vực nông thôn để hỗ trợ cho doanh nghiệp.

Một cách đơn giản, ngay trong chính sách thuế VAT này, nếu đưa các mặt hàng trên vào đối tượng chịu thuế suất 0%, thì doanh nghiệp sẽ được hoàn đầu vào mà không gây thiệt hại cho nông dân. Ở đây ngân sách hằng năm phải hoàn lại cho doanh nghiệp trên 1,5 ngàn tỉ tiền thuế VAT đã thu từ các khâu trước.

Ông khẳng định lại, không nên chuyển các mặt hàng phân bón, vật tư, máy móc thiết bị chuyên dùng phục vụ nông nghiệp và tàu cá đánh bắt xã bờ sang đối tượng chịu thế VAT: “Việc hỗ trợ doanh nghiệp trong nước sản xuất các mặt hàng này cạnh tranh bình đẳng trên sân nhà với sản phẩm cùng loại nhập khẩu là cần thiết. Nhưng không nên đẩy trách nhiệm này cho nông nghiệp, nông dân. Không nên thu của người nghèo, trả cho người giàu”.

Cần ưu tiên thuế với phân bón hữu cơ

ĐBQH Trần Quốc Tuấn cho rằng, dự luật nên phân loại 2 loại phân bón hữu cơ và hóa học, trong đó ưu đãi thuế với phân bón hữu cơ

Đồng quan điểm trên, ĐBQH Hoàng Văn Cường (đoàn TP Hà Nội) cho rằng, giá phân bón cao do không đánh thuế là lập luận không hợp lý. Nếu đánh thuế, khoản thuế không được khấu trừ đầu vào của doanh nghiệp sẽ chuyển vào người nông dân và họ là đối tượng chịu thiệt hại.

ĐBQH nhấn mạnh, chúng ta không nên tính tới việc tăng thu thuế bằng điều chỉnh thuế giá trị gia tăng. Bởi mức thuế suất hiện nay của Việt Nam tuy không cao, nhưng cũng bằng một số quốc gia phát triển như Hàn Quốc.

ĐBQH Trần Quốc Tuấn (đoàn Trà Vinh) cũng đề nghị đánh giá kỹ về tác động của việc chuyển mặt hàng phân bón từ không chịu thuế sang đối tượng phải chịu thuế suất 5%

Ông cho rằng, phải có khảo sát, đánh giá kỹ và báo cáo đầy đủ hơn về tác động của việc chuyển mặt hàng phân bón, từ đối tượng không chịu thuế sang đối tượng phải chịu thuế với mức thuế suất là 5% ở cả 2 góc độ.

Một là, nhìn từ góc độ tác động đến sự phát triển của ngành sản xuất, kinh doanh phân bón, phục vụ sản xuất nông nghiệp. Hai là, tác động từ việc tăng giá của sản phẩm phân bón, ảnh hưởng đến thu nhập của người nông dân ra sao, hiệu quả cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp thế nào để Quốc hội xem xét, cân nhắc một cách thận trọng trước khi biểu quyết thông qua.

Theo ý kiến của ĐBQH, dự luật không nên quy định tăng thuế suất thuế VAT đối với mặt hàng phân bón.

Để khuyến khích phát triển nền nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp xanh, sạch, Luật cần phải phân loại “mặt hàng phân bón” ra thành 2 nhóm hàng hoá. Đó là "phân bón hoá học" và "phân bón hữu cơ", trong đó đặc biệt ưu tiên miễn thuế VAT đối với mặt hàng phân bón hữu cơ như nhiều quốc gia đang làm.

Từ đó, định hướng và chuyển dần thói quen sử dụng phân bón hóa học sang sử dụng phân bón hữu cơ; đồng thời chuyển dần nền sản xuất nông nghiệp của Việt Nam sang nền nông nghiệp xanh, nông nghiệp sạch theo chủ trương của Đảng và Nhà nước.

Minh Quang