Tận diệt rừng đầu nguồn chở đi bán củi

Ngược lên phía thượng nguồn dòng sông Kỳ Lộ (sông lớn thứ hai ở Phú Yên sau sông Ba), chúng tôi đến thôn Đồng Hội.

Tại đây, chúng tôi vượt qua Suối Sổ leo lên những tảng đá to bằng mái nhà rồi trườn lên dốc Chín Hơi dựng đứng. Trên con đường “chằng ăn trăn quấn” này, chúng tôi lại gặp những đoàn xe tải chở cây từ trong rừng sâu “bò” ra chuẩn bị đổ dốc.

Anh Nguyễn Văn Hiên, người dẫn đường cho hay: dốc Chín Hơi này trước đây người dân bản địa muốn lên đến đỉnh phải nghỉ lấy hơi 9 lần nên gọi là dốc Chín Hơi. Dốc cao dựng đứng vậy mà khi phá rừng, người ta dùng xe ủi làm đường cho xe tải “cày” trên đường này chở cây gỗ rừng về làm củi.

Sau một buổi đi bộ ròng rã lên được đỉnh dốc Chín Hơi, tiếp tục đi đến gần khu vực ruộng Bỏ rẽ phải, chúng tôi gặp khu rừng bị đốt cháy, những gốc cây đường kính từ 20 - 60cm bị cưa bằng mặt, cây cầy (kơ nia) to bằng một người ôm nằm dài dưới đất.

Cạnh đó là khu rừng còn sót lại thân cây dài 10 - 15m cũng bị khô lá do đợt đốt rẫy vừa rồi.

Sau chuyến đi vượt qua suối sâu, dốc cao, chúng tôi gặp một chiếc xe tải đang “lọt” vào giữa rừng cháy, tốp người vác những cây gỗ tròn to chất lên xe chở về bán củi.

Tài xế xe tải này cho hay, mỗi ngày có từ 10 - 15 xe tải chở củi từ rừng ra. Cây củi to đủ cỡ, có cây bằng cái đầu người, có cây bằng thùng gánh nước.

Theo bánh xe tải chúng tôi tìm đến bãi chứa cây gỗ rừng (còn gọi là củi) thuộc xóm Mới, thôn Phú Sơn, xã Xuân Quang 2 - cách dốc Chín Hơi 15 cây số. Bãi chất củi cao như núi có các cây gỗ như kơ nia, chò, sổ, chành ngạnh…

Theo người dân địa phương, bãi củi khổng lồ này hiện nay còn lại ít, vì những cây gỗ đường kính lớn đã được xe tải chở đi ban đêm, chủ yếu ra Bình Định hết rồi. “Người dân ở đây muốn chặt cây về làm đòn tay cất chuồng bò, chuồng heo cũng không còn. Vì mấy năm qua, công ty từ xa đến thuê nhân công chặt phá hàng trăm héc ta rừng để trồng rừng”, anh Trần Văn Hoàng, một người dân đi vác củi thuê chất lên xe, bức xúc nói.

Cách đó không xa, gần Trường tiểu học Triêm Đức cũng thuộc xã Xuân Quang 2, một khu đất trồng được tận dụng làm bãi chứa gỗ. Điều lạ là cả hai bãi gỗ này đều nằm trong khu dân cư, gần đường giao thông chính, nhưng không bị kiểm tra, xử lý(?).

“Cách đây vài hôm, bãi gỗ này chất cao như núi, rồi vào ban đêm, nhiều ô tô tải trọng lớn đã vận chuyển những cây gỗ to đi hết. Tôi thấy cảnh phá rừng đầu nguồn nóng mặt quá hỏi thì họ nói đây là gỗ “rừng nghèo”, được ngành chức năng cho phá để trồng keo”, anh Trần Văn Thanh, người dân ở gần bãi gỗ tiết lộ.

Cuối năm 2009, tại khu vực này, đã xảy ra trận lũ lịch sử, nước sông Kỳ Lộ lớn nhanh bất thường tràn về làm 18 người Xóm Trường (xã Xuân Quang 2) chết, hàng ngàn héc ta đất nông nghiệp bị bồi lấp, xói mòn. Hay tin, Tổng bí thư Nông Đức Mạnh thị sát tại Xóm Trường, lúc đó người dân phản ảnh với Tổng bí thư Nông Đức Mạnh rằng, nguyên xảy ra “lũ dữ” là do rừng đầu nguồn bị tàn phá bởi một dự án “lợi dụng trồng rừng để phá rừng”. Thế nhưng, từ đó đến nay, khu vực rừng đầu nguồn tiếp tục bị tàn phá.

Trả lời vấn đề này, ông Vũ Công Tâm, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Đồng Xuân cho biết: trong những năm gần đây, một số cá nhân, hộ gia đình ở xã Xuân Quang 1, Xuân Quang 2 phát dọn thực bì trồng rừng.

Trong quá trình phát dọn trồng rừng, người dân tận thu cây để cải thiện kinh tế hộ. Qua quá trình tận thu, kiểm lâm và chính quyền địa phương tiến hành kiểm tra, giám sát. Tuy nhiên, trong thời gian qua, kiểm lâm cũng không đủ thời gian giám sát nên các đối tượng lợi dụng làm trái pháp luật.

Thời gian tới, Hạt cũng sẽ tăng cường kiểm tra, xác minh để xử lý các tổ chức, cá nhân vi phạm theo các thông tin mà các cơ quan báo chí, người dân phản ánh.

Về bãi gỗ tập kết số lượng lớn, Hạt đã phát hiện sự việc này và sẽ điều tra, xác minh lại những khu vực khai thác để xử lý nghiêm minh đối tượng vi phạm.

“Rừng đó thuộc các công ty, doanh nghiệp trồng rừng theo dự án, trong quá trình phát dọn thực bì cây to có đường kính trên 10cm, phải chừa lại, nhưng doanh nghiệp không thực hiện nghiêm các quy định của Nhà nước mà chặt phá lấy gỗ thì doanh nghiệp đó đã vi phạm pháp luật. Đã vi phạm pháp luật thì bất cứ cá nhân, tổ chức nào cũng bị xử lý theo pháp luật”-, ông Tâm nói.

LA HAI