Tại sao buộc triệu tập ông Trần Bắc Hà trong phiên xử Phạm Công Danh

Sáng 9/1, Phạm Công Danh cùng đồng phạm tiếp tục hầu tòa ở gia đoạn hai vụ đại án ngàn tỉ xảy ra tại Ngân hàng Xây dựng Việt Nam (VNCB). Trong phần làm thủ tục, chủ tọa phiên tòa, thẩm phán Phạm Lương Toản (Chánh tòa Hình sự TP.HCM) đã đọc tên, nhưng ông Trần Bắc Hà (Nguyễn Chủ tịch BIDV – Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam) vắng mặt. 

Trước đó, vị này được cho phải có mặt theo lệnh triệu tập của TAND TP.HCM. Ngoài ông Bắc Hà, đại diện BIDV cũng được triệu tập đến phiên tòa vì có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.

Vậy, cá nhân ông Bắc Hà thời còn đương nhiệm và Ngân hàng BIDV có liên quan như thế nào đến vụ đại án VNCB.

Theo nội dung cáo trạng truy tố của VKSND, khoảng tháng 9/2013, ông Danh trong quá trình tái cơ cấu Ngân hàng TMCP Đại Tín (sau đổi tên thành VNCB) không đủ tiền để nâng vốn điều lệ. Từ đây ông Danh cùng các thuộc cấp lập ra kế hoạch mượn tiền của BIDV.

Ngay sau đó, ông Danh đến gặp lãnh đạo của BIDV (theo lời bị cáo Danh là ông Đoàn Ánh Sáng – Phó tổng giám đốc) tại Hà Nội. Nguyên Chủ tịch VNCB sau khi trao đổi được phía BIDV chấp thuận việc vay hàng ngàn tỷ đồng. Từ đây ông Danh chỉ đạo cấp dưới tiến hành lựa chọn công ty do chính mình làm chủ để lập hồ sơ khống để vay vốn BIDV.  

Nhận sự chỉ đạo từ ông Danh, Mai Hữu Khương (Nguyên thành viên HĐQT VNCB, phụ trách Tài chính) cùng Phan Minh Tùng, Nguyễn Quốc Viễn, Lưu Trung Kiên... thực hiện việc làm khống hồ sơ vay như hồ sơ tài chính 2012, phương án vay vốn, các hợp đồng mua bán... sau đó được nộp cho BIDV Hội sở chính và các chi nhánh sẽ trực tiếp giải ngân. Tuy nhiên, hồ sơ vay này với mục đích vay để 12 công ty của ông Danh kinh doanh, vẫn còn thiếu một số giấy tờ.

Để đảm bảo khoản vay 4.700 tỷ đồng, ông Danh dùng 6 lô đất SVĐ Chi Lăng, TP. Đà Nẵng thế chấp. Nhưng theo thẩm định giá những lô đất này vẫn không đủ để đảm bảo khoản vay. Ông Danh cùng thuộc cấp tiếp tục lên phương án dùng tiền của VNCB gửi liên ngân hàng cho BIDV, dùng chính số tiền đó thế chấp để 12 công ty riêng vay. 

Sau đó ông Danh chỉ đạo thuộc cấp làm giả biên bản cuộc họp, hoàn tất việc chuyển 3.070 tỷ đồng cho BIDV, trở thành tiền gửi liên ngân hàng của VNCB. Ông Danh dùng chính số tiền này cùng 6 lô đất nói trên để làm tài sản vay 4.700 tỷ và được chấp thuận.

Trong vụ án VNCB mà tòa đang xử, ông Trần Bắc Hà (nguyên Chủ tịch HĐQT, Trưởng Phân Ban Quản lý rủi ro tín dụng đầu tư tại Hội sở chính của BIDV) đã ký 12 báo cáo tổng hợp ý kiến các thành viên Phân Ban Quản lý rủi ro, trên cơ sở các thành viên Ban này đồng ý về chủ trương cho 12 công ty của ông Danh vay, dùng tiên mua vật liệu xây dựng theo mô hình 4 nhà (số tiền tối đa 4.700 tỷ đồng/12 Công ty). Sau đó ủy quyền cho 4 chi nhánh Gia Định, Bến Thành, Sở Giao dịch 2 và Nam Sài Gòn thực hiện việc cho vay và thu nợ.

Ngày 3/10/2013, ông Trần Lục Lang – Phó Tổng giám đốc phụ trách ký duyệt và trình Ủy ban quản lý rủi ro của BIDV đã ký 12 công văn gửi các chi nhánh Bến Thành, Gia Định, Nam Sài Gòn, Sở giao dịch 2 với nội dung Hội sở chính chấp thuận chủ trương cho vay. 

Dù trước đó Ủy ban quảng lý rủi ro không tiến hành họp bàn với nhau mà chỉ lấy ý kiến từng thành viên rồi tổng hợp lại. Sau đó kết quả có 5/6 đồng ý quyết định phê duyệt chủ trương cho vay, 1 người còn lại đi công tác.

Liên quan đến khoản tiền 3.070 tỷ đồng gửi liên ngân hàng của VNCB tại BIDV: VNCB đã có tờ trình xin ý kiến của Tổ Giám sát về việc gửi 3.070 tỷ đồng có kỳ hạn 7 ngày  (29/10 - 5/11/2013) với lý do “để đảm bảo khả năng thanh khoan ngay”. Tờ trình có chữ ký của thành viên Tổ Giám sát. Ngay trong ngày 29/10/2013 Phan Thành Mai ký 21 hợp đồng tiền gửi với BIDV số tiền 3.070 tỷ đồng.

Kể từ ngày 20/10-28/11/2013 bốn chi nhánh gồm Bến Thành, Gia Định, Nam Sài Gòn và Sở Giao dịch 2 số tiền 4.700 tỷ đồng.

Sau khi giải ngân, BIDV yêu cầu 12 công ty vay vốn bổ sung hồ sơ, hóa đơn để chứng minh việc mua bán... Nhưng những công ty này không cung cấp với lý do chưa giao nhận hàng. Thực tế, 4.700 tỷ đồng ông Danh vay của Ngân hàng BIDV không kinh doanh theo phương án vay nợ nên không có hóa đơn. Số tiền này nhằm thực hiện việc tăng vốn điều lệ cho VNCB.

BIDV sau đó buộc phải thực hiện việc thu hồi nợ từ các khoản vay của 12 công ty do ông Danh làm chủ. Ngày 5/5/2014, BIDV thực hiện việc thu hồi vốn và lãi suất, gần 4.700 tỷ đồng và hơn 227 tỷ đồng tiền lãi.

Trong đó có hơn 2.550 tỷ đồng được BIDV thu hồi từ khoản tiền gửi liên ngân hàng 3.070 tỷ của VNCB. Đây cũng là số tiền được xác định VNCB thiệt hại trong vụ án này.

Hồ Tây