Tai nạn máy bay của Hàn Quốc và Azerbaijan đánh dấu năm chết chóc nhất trong ngành hàng không

Hiện trường vụ máy bay Boeing 737-800 của Jeju Air bị rơi và bốc cháy tại Sân bay quốc tế Muan vào ngày 30/12 - Ảnh: AFP

Năm 2024, ngày hàng không khép lại với những đau buồn

Năm 2024 khép lại với thảm họa mà ngành hàng không thương mại đã phải trải qua năm chết chóc nhất kể từ năm 2018 khi máy bay Jeju Air khiến 179 người tử vong vào ngày 29/12 tại Hàn Quốc và vụ rơi máy bay của hãng hàng không Azerbaijan Airlines vào tuần trước .

Theo dữ liệu do Cirium tổng hợp cho thấy số người tử vong trên máy bay chở khách trong năm 2024 đã tăng lên 318 trong năm nay với hai vụ tai nạn gần nhất. Đây là số người tử vong cao nhất kể từ khi hơn 500 người tử vong vào năm 2018 - năm đánh dấu vụ tai nạn đầu tiên trong hai vụ tai nạn của Boeing 737 Max.

Năm 2024 bắt đầu và kết thúc bằng những thảm kịch ở Nhật Bản và Hàn Quốc trong các nỗ lực hạ cánh, một trong những giai đoạn nguy hiểm nhất của chuyến bay.

Các vụ tai nạn hàng không gây tử vong vẫn rất hiếm. Nhưng với chỉ một sự cố lớn, nó có thể đột nhiên biến một năm an toàn về mặt thống kê thành một trong những năm tồi tệ nhất.

"Sự gia tăng đột biến gần đây nằm trong phạm vi không thể đoán trước", Darren Straker, cựu giám đốc đơn vị điều tra tai nạn hàng không tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Hồng Kông, cho biết.

Ông Darren Straker đề xuất rằng phi hành đoàn của hãng hàng không có thể được đào tạo tốt hơn để ứng phó với cái gọi là các sự kiện bất thường.

Các nhà điều tra vẫn chưa xác định được lý do tại sao một chiếc Boeing 737-800 của Jeju Air – tiền thân của Max – lao xuống đường băng tại Sân bay quốc tế Muan vào ngày 29/12 mà không có bánh đáp nào được triển khai và đâm vào một bức tường bê tông. Tất cả trừ 2 người trong số 181 người trên máy bay đã thiệt mạng khi chiếc máy bay bị phá hủy phát nổ thành một quả cầu lửa.

Vụ tai nạn chết người của hãng hàng không Jeju Air là vụ tai nạn đầu tiên của hãng này và được xếp hạng là vụ tai nạn hàng không dân dụng tồi tệ nhất từ ​​trước đến nay ở Hàn Quốc.

Theo các viên chức Bộ Giao thông Hàn Quốc, khi máy bay gần đến sân bay, một trong những phi công đã báo cáo về một vụ va chạm với chim, tuyên bố một cuộc gọi khẩn cấp và bắt đầu một quy trình bay vòng. Sau đó, máy bay quay lại và cố gắng hạ cánh theo hướng ngược lại, với rào chắn trên đường đi ở đầu đường băng đó.

Jeff Guzzetti, cựu giám đốc điều tra tai nạn của Cục Hàng không Liên bang Hoa Kỳ, cho biết mặc dù ngày càng rõ ràng rằng vụ va chạm với chim là nguyên nhân khởi đầu cho chuỗi sự kiện bi thảm này, nhưng những gì xảy ra tiếp theo vẫn chưa rõ ràng.

"Những câu hỏi chính bao gồm tại sao các cánh tà không được mở rộng có thể làm chậm máy bay và tại sao bánh đáp không được hạ xuống. Nếu chim làm hỏng cả hai động cơ, điều đó có thể gây mất điện ảnh hưởng đến các hệ thống khác" ông Guzzetti cho biết.

“Nếu bạn tháo cả hai động cơ – hoặc thậm chí chỉ một động cơ – sẽ có rất nhiều cảnh báo, tiếng chuông và còi vang lên trong buồng lái. Và điều đó thực sự có thể thách thức phi hành đoàn" - ông nói thêm.

Trong khi máy bay Jeju Air gần như bị phá hủy hoàn toàn, các nhà điều tra sẽ có dữ liệu có giá trị để làm việc khi họ tái tạo lại sự kiện. Thiết bị dữ liệu chuyến bay bị hỏng có thể mất nhiều thời gian hơn để phân tích so với máy ghi âm buồng lái.

Sau sự cố ngày 29/12 thì một ngày sau, một máy bay khác Jeju Air cũng gặp sự cố về bánh đáp và phải đáp khẩn cấp. Ngày 30/12, các nhà chức trách Hàn Quốc đã ra lệnh kiểm tra hồ sơ bảo dưỡng của 101 máy bay 737-800 khác đang hoạt động trong các hãng hàng không địa phương. Cổ phiếu Boeing đã giảm lên 32% trong năm 2024.

2024 chỉ là một trường hợp ngoại lệ trong những năm tới

Vào tháng 1, một chiếc máy bay phản lực lớn của Japan Airlines đã va chạm với một máy bay của lực lượng bảo vệ bờ biển tại Sân bay Haneda của Tokyo. Mọi người trên máy bay thương mại đều sống sót, nhưng 5 người trên máy bay nhỏ hơn đã thiệt mạng. Năm 2024 cũng bị ảnh hưởng bởi một vụ nhiễu động nghiêm trọng vào tháng 5 trên một chiếc máy bay phản lực của Singapore Airlines bay qua Myanmar, khiến một người đàn ông Anh tử vong vì nghi ngờ lên cơn đau tim.

Giới chức Nhật Bản kiểm tra chiếc máy bay Airbus A350 bị cháy rụi sau vụ va chạm, ngày 4/1/2024 - Ảnh: Kyodo

Vào tháng 7, hãng hàng không Saurya Airlines của Nepal đã bị rơi sau khi cất cánh từ Kathmandu, khiến 18 người thiệt mạng.

Vào tháng 8, cảnh quay ấn tượng về một chiếc máy bay do hãng hàng không Brazil VoePass điều hành đã ghi lại cảnh máy bay cánh quạt rơi tự do từ trên trời sau khi gặp phải điều kiện thời tiết băng giá. Vụ tai nạn đó đã khiến 62 người thiệt mạng.

Xung đột toàn cầu cũng có thể góp phần gây ra tử vong hàng không trong năm nay. Chiếc Embraer SA 190 của Azerbaijan Airlines đã gần hoàn thành chuyến bay theo lịch trình từ thủ đô Baku đến Grozny, Nga, vào ngày 25/12 khi nó đột nhiên chuyển hướng qua Biển Caspi. Chiếc máy bay bị hư hỏng đã rơi cách đích đến Aktau, Kazakhstan khoảng 3km. Tổng thống Azerbaijan cho biết máy bay đã vô tình bị Nga bắn hạ.

Sự gia tăng đột biến về số ca tử vong đánh dấu sự đảo ngược so với năm 2023, năm an toàn nhất từ ​​trước đến nay trong ngành hàng không khi không có trường hợp tử vong nào xảy ra trên các máy bay chở khách cỡ lớn - thường là máy bay do Airbus SE và Boeing sản xuất.

An toàn hàng không đã được cải thiện trong nhiều thập kỷ khi các cơ quan quản lý, nhà sản xuất và hãng vận tải kết hợp các bài học kinh nghiệm để giảm thiểu tai nạn và cải thiện cơ hội sống sót khi mọi thứ trở nên tồi tệ. Ví dụ điển hình là thiết kế chống cháy trên thân máy bay Airbus A350 bằng carbon liên quan đến vụ tai nạn ở Tokyo vào tháng 1, kết hợp với việc thực hiện gần như hoàn hảo của phi hành đoàn JAL và đội cứu hộ để cho phép tất cả 379 người trên máy bay sống sót.

Jan-Arwed Richter, cố vấn an toàn hàng không điều hành cơ sở nghiên cứu Jacdec tại Hamburg, Đức, cho biết cách tốt nhất là xem xét vấn đề an toàn hàng không trong khoảng thời gian kéo dài hàng thập kỷ. “Tôi khá tự tin rằng năm 2024 có thể được coi là một trường hợp ngoại lệ trong những năm tới”, ông nói.

Thảo Nguyễn (theo Bloomberg)