Tái hiện lễ Ban sóc của triều Nguyễn trước cửa Ngọ Môn

Lễ Ban sóc còn gọi là lễ phát lịch của triều Nguyễn, được tổ chức định kỳ vào cuối năm âm lịch.

Theo Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế, lễ Ban sóc được tổ chức thực sự quy mô vào thời kỳ đầu triều vua Minh Mạng. Hằng năm, sau khi nha Khâm Thiên Giám soạn lịch xong, triều đình nhà Nguyễn tổ chức lễ Ban sóc dưới sự điều hành của hai viên quan ở bộ Lễ và Khâm Thiên giám. Lịch được tiến vào hoàng cung để cho hoàng gia dùng, lịch được phát cho các quan ở kinh thành, ở các địa phương và phân phát lại trong dân chúng sử dụng.

Dù trời mưa nhưng nghi lễ diễn ra hết sức trang nghiêm

Theo sách Khâm định Đại Nam Hội điển Sự lệ có chép, lễ Ban sóc trước đây vốn được tổ chức ở sân điện Thái Hòa. Tuy nhiên, bắt đầu vào năm Tân Sửu 1841, lần đầu tiên lễ Ban sóc được hoàng đế Minh Mạng chỉ dụ thực hiện ở Ngọ Môn, vì việc ban lịch không chỉ dành cho triều đình sử dụng mà còn được ban ra đến tận thần dân và để khác với các nghi tiết đại triều nghi khác được tổ chức ở điện Thái Hòa.

Lễ Ban Sóc được sử dụng và tổ chức có tính sân khấu hóa

Ông Nguyễn Phước Hải Trung, Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế cho biết: "Lễ Ban sóc của triều Nguyễn là một điển lệ có ý nghĩa nhân văn. Lễ Ban sóc được sử dụng và tổ chức có tính sân khấu hóa và một số nghi tiết chúng tôi phải làm rõ để khách xem có thể hiểu được. “Người Việt xưa lấy kinh tế nông nghiệp làm trọng, nên quyển lịch đối với đời sống con người có ý nghĩa rất đặc biệt. Xem lịch để theo dõi thời gian, thời tiết mà làm nông vụ. Xem lịch để biết được sự thay đổi tiết trời mà ứng phó, phòng tránh thiên tai”, ông Trung cho biết.

Người Việt xưa lấy kinh tế nông nghiệp làm trọng, nên quyển lịch đối với đời sống con người có ý nghĩa rất đặc biệt.

Tái hiện lễ Ban sóc là tái hiện tinh thần nhân văn của người xưa và là dịp để du khách cùng người dân Huế trải nghiệm với di sản Cố đô Huế trong ngày đầu năm mới.

Dịp này, tỉnh Thừa Thiên - Huế công bố Festival Huế 2022, với yêu cầu tiếp tục phát huy thành quả các kỳ Festival vừa qua, từng bước phát triển mô hình Festival mới, kết hợp truyền thống lẫn đương đại, có nhiều hình thức, nội dung làm phong phú thêm các hoạt động lễ hội, vừa phát huy được các giá trị di sản văn hóa đặc hữu, vừa tăng cường giao lưu hợp tác quốc tế, tạo sản phẩm du lịch suốt bốn mùa trong năm. UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế đã phê duyệt Đề án Festival 4 mùa và thông qua kế hoạch tổ chức các hoạt động lễ hội năm 2022.

Trong sách Khâm định Đại Nam Hội điển Sự lệ có chép, lễ Ban sóc trước đây vốn được tổ chức ở sân điện Thái Hòa

Festival Huế 2022 sẽ xâu chuỗi, phân bố lại các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, các lễ hội dân gian, cung đình và các lễ hội mới có chất lượng, quy mô tương xứng với tiềm năng, đặc trưng văn hóa tạo nên bản sắc của vùng đất Cố đô, đáp ứng nhu cầu tham quan, khám phá, thưởng ngoạn của du khách trong một khung thời gian phù hợp, không dồn nén mà trải đều trong năm.

Lễ hội mùa Hạ diễn ra từ tháng 4 đến 6/2022, tiêu biểu là Tháng cao điểm Festival Huế mang chủ đề Di sản văn hóa với hội nhập và phát triển”, diễn ra từ ngày 9 đến 13/4/2022, với chương trình “Đêm hội khai màn” mở màn cho chuỗi hoạt động Festival nghệ thuật đã được định vị của Huế.

Lễ hội mùa Thu mang chủ đề “Thu quyến rũ” diễn ra từ tháng 7 - 9/2022, gồm chương trình ca nhạc “Dấu chân kỷ niệm”; ngày hội Hiphop Huế 2022; lễ hội “Hương xưa làng cổ”; Festival Khoa học; lễ hội điện Huệ Nam tháng 7; lễ hội Truyền Lô; hội đua thuyền truyền thống trên sông Hương; lễ hội đèn lồng Cố đô; ngày hội lân Huế.

Bắt đầu vào năm Tân Sửu 1841, lần đầu tiên lễ Ban sóc được hoàng đế Minh Mạng chỉ dụ thực hiện ở Ngọ Môn

Từ tháng 10 đến tháng 12/2022 là lễ hội “Giai điệu mùa Đông”, với Liên hoan “Giọng ca vàng Bolero Huế”, Liên hoan xiếc quốc tế; Liên hoan ca Huế; Wellness Festival - Tuần lễ Du lịch chăm sóc sức khỏe Huế; Festival Âm Nhạc - Giai điệu Mùa Đông và khép lại là chương trình Countdown 2022.

 Một số hình ảnh tái hiện Lễ Ban sóc vào sáng 1/1 tại Ngọ Môn (Kinh thành Huế):

Dù trời mưa nặng hạt nhưng buổi lễ vẫn được tiến hành theo nghi lễ truyền thống

Các quan văn, võ quỳ trước Ngọ Môn chờ khởi lệnh Ban sóc

Các quan thực hiện nghi thức nhận lịch mới

Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế hy vọng trong năm 2022 sẽ đón được nhiều khách tham quan Quần thể di tích Huế

Đây cũng là lần thứ 2 Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế tái hiện lại lễ Ban sóc trước cổng Ngọ Môn

Đội lính lệ ban tặng lịch cho du khách và đại biểu đến tham dự

Dịp này, tỉnh Thừa Thiên - Huế cũng công bố các chương trình lễ hội chào mừng Festival Huế 2022

Hoạt cảnh các quan văn, võ được ban lịch mới

Thời tiết mưa lớn trong buổi sáng đầu năm 2022 đã ảnh hưởng ít nhiều đến lễ Ban sóc thường được thực hiện vào ngày đầu tiên của năm mới

Vào thời nhà Nguyễn, sau khi nha Khâm Thiên Giám soạn lịch xong, triều đình tổ chức lễ Ban sóc dưới sự điều hành của hai viên quan ở Bộ Lễ và Khâm Thiên giám

Kết thúc buổi lễ, các đại biểu và du khách tham quan Đại nội Huế đầu năm được tặng lịch chúc mừng năm mới

Thuận Hóa