Tá hỏa thấy ảnh mình bị lấy để minh họa cho người chết

Đang sống khỏe mạnh, bỗng một ngày phát hiện ảnh mình bị lấy minh họa cho người chết. Trải tâm sự thầm kín nhưng lại bị sử dụng hình ảnh cho mục đích quảng cáo thương mại... là hai trong rất nhiều trường hợp bị dùng trộm thông tin, hình ảnh cá nhân diễn ra khá phổ biến hiện nay.

Bỗng dưng… rước bực

Suốt một tháng nay, cuộc sống của chị thợ may L.T.N.T. (SN 1968) và cô con gái L.L.H.Y. (SN 1994), tạm trú ở đường Lê Lai (Q.1, TP.HCM) bị đảo lộn khi hình ảnh hai mẹ con xuất hiện trong clip quảng cáo của hãng sữa A. danh tiếng. Clip có độ dài bốn phút, quay nhiều nhân vật, trong đó có chị T. và con gái, nói về sức khỏe người mẹ đơn thân và mong ước thầm kín “tổ chức cho mẹ một đám cưới” của con gái.

Clip được phát trên đài truyền hình VTV, trên YouTube và các phương tiện truyền thông khác. Vào ngày 30/6/2016, ê kíp làm phim của Công ty sản xuất phim H.N. đến nơi hai mẹ con chị T. tạm trú, đề nghị tham gia làm nhân vật trong đoạn clip về chương trình sức khỏe, ước mơ của mình.

Đại diện đoàn làm phim nói rõ là quay clip để biết ước mơ, sức khỏe thực tế của người được phỏng vấn, ghi hình. Chị T. và con gái đồng ý nhưng nói rõ “không được đưa hình ảnh hai mẹ con lên ti vi”, đồng thời cũng không ký bất kỳ giấy tờ gì cho phép sử dụng hay phổ biến hình ảnh và thông tin cá nhân.

Tuy nhiên, không lâu sau đó, chị và con gái được nhiều bạn bè báo tin thấy hình ảnh hai mẹ con xuất hiện trong clip quảng cáo trên VTV và YouTube, trên trang web của hãng sữa A. và nhiều kênh thông tin khác. Sự việc vỡ lở, ngày 20/8, đại diện đoàn phim liên hệ với mẹ con chị T., đưa ra hợp đồng thỏa thuận sử dụng hình ảnh cá nhân và yêu cầu mẹ con chị ký với nội dung đồng ý để công ty tiếp tục sử dụng hình ảnh trên đoạn clip để quảng cáo trên năm đài khác.

Từ đó đến nay, clip có hình ảnh hai mẹ con vẫn xuất hiện trên mạng, dù sau đó, Hãng phim N. và Công ty A. đã cho ngưng phát sóng,. Chị T. và con gái đã gửi đơn khiếu nại lên Công ty A. và Thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông TP.HCM. Tình trạng bị dùng trộm hình ảnh cá nhân như chị T. và con gái, dù sao cũng có thể tìm được nơi để khiếu nại.

Có những trường hợp, “khổ chủ” bị phát tán hình ảnh cá nhân lên internet, mạng xã hội nhưng không biết kiện ai. Mới đây, chị V.T.T.M. (23 tuổi, tạm trú tại Q.7, TP.HCM) một phen khốn đốn khi bị một trang mạng quảng cáo sử dụng hình ảnh cá nhân để minh họa cho... người chết. Theo trình bày của chị M., cách đây vài tháng, lúc chị đang nằm ngủ thì một số người thân có chụp ảnh lại và đưa lên mạng xã hội với mục đích giải trí.

Chị V.T.T.M. bức xúc việc mình bị một trang mạng “khai tử” Ảnh: Sơn Vinh

Nhưng vài ngày sau, chị tá hỏa khi phát hiện hình ảnh của mình đồng loạt xuất hiện trên hàng chục trang mạng quảng cáo với nội dung “cô gái chết thâm tím… khi ngủ quạt máy”. Chỉ trong vòng một ngày sau đó, chị M. nhận được hàng trăm cuộc điện thoại của người thân, bạn bè hỏi thăm sức khỏe. Chị M. bức xúc: “Tôi đang sống sờ sờ mà người ta lại đưa hình ảnh lên mạng để minh họa cho người chết. Cuộc sống của tôi bị đảo lộn rất nhiều kể từ ngày bị "khai tử" trên mạng”.

Cuối năm 2015, chị Nguyễn Thị N. (51 tuổi) và Hồ Thị Tuyết T. (47 tuổi, cùng ngụ tại P.1, Q.5, TP.HCM) và một số người thân dự tiệc ở quận 8; lúc này, có một số người chụp ảnh để làm kỷ niệm. Không hiểu sao, sau đó , hình ảnh của chị N. và chị T. lại xuất hiện trên mạng với nội dung: “Đây là hai người phụ nữ Trung Quốc chuyên bắt cóc trẻ em” và cả hai lập tức trở thành đối tượng săn lùng của rất nhiều người. Chị N. cho hay: “Có hôm, tôi đang chở người thân đi thì bị người ta chỉ mặt, tri hô là kẻ bắt cóc trẻ em rồi bao vây”.

Chờ được vạ, má đã sưng

Chị L.T.N.T. cho biết, sau khi mẹ con chị bị phát tán hình ảnh, chị và con gái đã gửi đơn khiếu nại, nhưng đến nay, trừ công ty sản xuất phim H.N. liên lạc, năn nỉ đừng làm lớn chuyện, phía hãng sữa A. - đơn vị thuê hãng H.N. thực hiện clip quảng cáo cho mình - vẫn không có bất cứ liên hệ gì.

Ngày 8/9, Thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông TP.HCM đã mời chị T. và con gái đến làm việc liên quan đến nội dung tố cáo, cho biết đã làm việc với Công ty H.N. và đại diện hãng sữa A., yêu cầu ngưng dùng hình ảnh, thông tin hai mẹ con để quảng cáo cho đến khi nhận được sự đồng ý của nhân vật.

Sau khi bị dùng hình ảnh minh họa cho người chết, chị M. đã cố gắng tìm hiểu, nhưng không thể tìm ra người có trách nhiệm quản lý trang mạng và cũng chẳng biết cầu cứu ai để gỡ hình ảnh xuống. “Ban đầu, tôi có gọi vào số điện thoại của các trang này, yêu cầu gỡ hình nhưng họ phớt lờ. Hiện tại, có rất nhiều trang dẫn lại hình ảnh và chú thích nên tôi cũng không biết kêu ai để yêu cầu gỡ hình ảnh” - chị M. chia sẻ.

Theo một giám đốc công ty truyền thông - quảng cáo lớn có trụ sở tại Q.1, TP.HCM, trường hợp của chị T. và con gái, hãng thực hiện clip quảng cáo đã thể hiện sự thiếu tôn trọng đối với người mẫu, thể hiện sự thiếu chuyên nghiệp. “Bất cứ một clip quảng cáo nào có nhân vật, yêu cầu bắt buộc là phải có hợp đồng sử dụng hình ảnh, trong đó có điều khoản về sử dụng hình ảnh: phát trong bao lâu, trên phương tiện gì, mức thù lao (nếu có) và chế tài nếu hai bên vi phạm hợp đồng… Với các clip quảng cáo trên ti vi, nhà đài phải kiểm duyệt trước khi phát sóng. Không hiểu sao, khâu này vẫn lọt và clip vẫn được phát sóng”, vị giám đốc này nói.

Theo luật sư Đặng Thành Trí (Đoàn Luật sư TP.HCM), pháp luật hiện hành quy định rất chặt chẽ quyền của cá nhân đối với hình ảnh và quyền bí mật đời tư. Cụ thể, điều 31, Bộ luật Dân sự quy định cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình;

Việc sử dụng hình ảnh cá nhân phải được người đó đồng ý. Trong trường hợp người đó đã chết, mất năng lực hành vi dân sự, chưa đủ 15 tuổi thì phải được cha mẹ, vợ, chồng, con đã thành niên hoặc người đại diện của người đó đồng ý; nghiêm cấm việc sử dụng hình ảnh của người khác mà xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người có hình ảnh. Điều 38 Bộ luật Dân sự quy định: quyền bí mật cá nhân được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ; việc thu thập, công bố thông tin, tư liệu về đời tư cá nhân phải được người đó đồng ý.

 “Với các vụ việc nêu trên, người bị hại có thể yêu cầu chủ thể vi phạm chấm dứt hành vi vi phạm, xin lỗi, cải chính công khai và bồi thường thiệt hại. Trường hợp, chủ thể vi phạm không thực hiện các yêu cầu trên, người bị hại có thể khởi kiện ra tòa”, luật sư Đặng Thành Trí cho biết.

Chánh Thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Vũ Xuân Thành vừa ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 60/QĐ - XPVPHC đối với Công ty CP Chăm sóc và làm đẹp H.G. (Q.Ba Đình, TP.Hà Nội) với mức phạt tiền 50 triệu đồng do đã sử dụng hình ảnh nữ diễn viên Đ.L. trên website quảng bá dịch vụ chăm sóc sắc đẹp của mình khi chưa được sự đồng ý của nữ diễn viên này.

Hoài An - Sơn Vinh