Sukhothai - lung linh đáy nước in thành tại Thái Lan

Người xưa khéo chọn dựng đền chùa trong khuôn viên lắm ao hồ, nên bóng xưa soi lung linh bên hoa sen, hoa súng của hồ xanh nhiều khi đẹp hơn cả đền tháp thật.

Không nhiều người Việt biết Thái Lan cũng hình thành từ sự hợp nhất nhiều quốc gia, như Việt Nam mình. Sukhothai - giông giống Đại Việt xưa, quốc gia đầu tiên của vương triều Xiêm La được xem là cội nguồn chính xứ sở Chùa Vàng giờ. 

Những kiến trúc tinh xảo như bầy voi nhỏ ở Wat Chang Lom.

Suốt thời gian khá dài, vùng đất này nằm trong sự cai trị của đế quốc hùng mạnh Khmer từ thể kỷ IX - XIII. Khi nhận thấy đà suy yếu của vương triều Angkor, các tướng lĩnh người Thái bản địa đã đứng lên, đẩy người Khmer xuống sâu bên dưới. Triều đại Sukhothai ra đời năm 1238, khởi đầu cho sự ra đời đất nước của những nụ cười. 

Vương triều “Bình minh của hạnh phúc” - ý nghĩa của cái tên Sukhothai, không chỉ mang đến độc lập tự do cho người Thái. Dù chỉ trị vì trong 200 năm trước khi buông tay cho triều đại Ayuthaya, người dân xứ này vẫn luôn nhớ ơn và kính trọng các vị vua Sukhothai, nhất là Đại đế Ramkhamhaeng. 

Lung linh đền xưa tháp cổ Sukhothai

Bảng chữ cái Thái do ông sáng tạo, đã trở thành quốc ngữ, được sử dụng xuyên suốt gần 800 năm qua. Hơn thế, thay thế Ấn giáo của người Khmer lúc đó, ông giới thiệu Phật giáo, hoằng dương mạnh mẽ để trở thành tôn giáo chính của người Thái đến tận giờ. Ông cũng là người có công lớn trong việc mở mang bờ cõi, góp phần hình thành Xiêm La hùng mạnh về sau.

Là kinh đô từ năm 1238, rơi vào tay Ayuthaya năm 1438, kinh thành Sukhothai bắt đầu chìm vào quên lãng. Rồi những cuộc chiến với người Miến biên giới không xa cũng góp phần hủy hại lầu son gác tía, chùa tháp đền đài. 

Đỉnh điểm là đến 1793, theo yêu cầu của quốc vương, những cư dân cuối cùng trong thành di dời đến miền đất mới, là thành phố mới Sukhothai bây giờ. Thành xưa gửi lại gió bụi và dâu bể thời gian. 

Tuy nhiên, đến Công viên lịch sử Sukhothai bây giờ, những gì còn sót lại sau gần 800 năm dằng dặc cũng dễ hình dung được ngày xưa huy hoàng. Từ những năm đầu thế kỷ XX, hoàng tử Vajiravudh, người sau này sẽ trở thành vua Rama VI, đích thân tiến hành những cuộc nghiên cứu khảo sát công trình của tiền nhân. 

Phần lớn việc trùng tu Sukhothai sau này đều dựa trên tài liệu nghiên cứu của ông. Và đến năm 1988, UNESCO đã đưa Công viên lịch sử Sukhothai vào danh sách di sản thế giới.

Lạ lùng thay, rất ít cung điện lâu đài được tìm thấy, chỉ tuyền những chùa tháp. Có lẽ hầu hết đều làm từ đá do ảnh hưởng kiến trúc Angkor của người Khmer nên đã trơ gan tuế nguyệt với thời gian.

Từ gần 800 năm trước, đã có những pho tượng Phật ngồi cao đến 15m ở Wat Sichum, giờ vẫn rạng rỡ y như mới. Trên đỉnh đồi Saphan, sừng sững pho tượng Phật đứng thanh thoát cao 12,5 m... 

Bên cạnh những ngôi chùa to lớn là những kiến trúc tinh xảo như bầy voi nhỏ ở Wat Chang Lom, Sorasak... Còn những Wat Pra Phai Luang, Si Sawai… nếu không đọc ghi chú cứ ngỡ tháp đền Angkor nào đó lưu lạc.

Ngày cũ là kinh thành, bao bọc bởi tường cao hào sâu. Tường sụp sẽ khó trùng tu hơn đào lại hào, nên những hào nước, cộng thêm nhiều mặt hồ hoa súng hoa sen khoe sắc bời bời bên làn nước xanh càng tô thêm nét duyên Sukhothai. 

Nhiều ngôi chùa may mắn nằm kề như Wat Traphang Thong, Wat Mahathat… luôn là những điểm chụp hình, selfie của đông đảo du khách. Nhưng chịu khó đến sớm đón bình minh hay nấn ná là người cuối ra về, bạn sẽ có thêm những khung hình tuyệt đẹp với tượng xưa đền cũ soi bóng huyền hoặc dưới những tia nắng đã nhạt hay chỉ vừa chớm, bạn sẽ càng ngẩn ngơ hơn trước nét đẹp của đá xám bàng bạc sương khói thời gian Sukhothai.

  Trần Thái Hoãn