Sức mua hàng tết giảm theo xu hướng ăn tết giản tiện

Bước vào cửa hàng tiện lợi với những dãy hàng tết chất cao ngang đầu, chị Chu Thị Huệ (phường 27, quận Bình Thạnh, TPHCM) có vẻ hơi ngạc nhiên khi thấy nhiều hàng tết như vậy. Mấy năm qua, thay vì mua sắm đồ trước tết 2 tháng, chị chỉ mua đồ tết cách tết 1 tuần và cũng không mua nhiều.

Chị lý giải, chị và người thân không còn trông đợi tết như xưa. Cả nhà chỉ xem đó là dịp để nghỉ ngơi. Trước đây, mỗi trước tết, chị thường mua dư vì nghĩ thừa hơn thiếu nhưng có khi, hết tháng Giêng cũng chưa ăn hết thực phẩm. Vài năm nay, chị chỉ mua những thứ thiết thực hằng ngày. Chợ, siêu thị gần như không nghỉ tết nên chẳng cần phải mua trữ.

Hàng tết đã đổ về các kênh bán lẻ nhưng sức tiêu thụ đang khá yếu (ảnh chụp ở hệ thống siêu thị Co.opmart TPHCM)

Bà Đặng Vũ Ngọc Bích (quận Gò Vấp, TPHCM) cũng cho biết, lúc này, bà vẫn chỉ lo làm việc, chăm sóc gia đình, chưa nghĩ tới việc sắm tết. So với trước đây, các đặc sản ngày tết không còn quá hiếm, lại có thể mua được từ nhiều kênh. Bởi vậy, hiện bà chỉ mua những mặt hàng dùng hằng ngày, còn trước tết 1 tuần mới mua bánh mứt, giò chả…

Từng tổ chức nhiều cuộc khảo sát về xu hướng tiêu dùng của người Việt, bà Nguyễn Phương Nga - Giám đốc khối kinh doanh, Công ty Nghiên cứu thị trường Kantar Việt Nam - cho biết, khoảng 3 năm trở lại đây, xu hướng mua sắm tết thay đổi rõ rệt. Người tiêu dùng không còn xem trọng việc ăn uống, sắm sanh dịp tết, dành dịp tết cho các hoạt động gia đình, cá nhân thay vì tụ họp đông đúc. Bà nói: “Nhiều người cho biết khi nghe nhắc đến tết là thấy mệt. Họ muốn ăn tết thật đơn giản, ý nghĩa. Đây là nguyên nhân khiến sức tiêu thụ bánh kẹo, đồ giải khát trong dịp tết giảm. Việc mua sắm đồ tết cũng chỉ sôi động trong khoảng 1-2 tuần trước tết”.

Với sự thay đổi trong xu hướng tiêu dùng dịp tết, các doanh nghiệp sản xuất hàng cũng đã và đang thay đổi chiến lược. Trước đây, cách tết 2-3 tháng, họ tập trung sản xuất nhiều hàng. Vài năm qua, họ giảm quan tâm về sản lượng mà tập trung làm ra các sản phẩm mới và rất chú trọng đến yếu tố “độc, lạ”, tiện lợi, giá thấp để thu hút khách hàng.

Từ sau đợt dịch COVID-19 năm 2021, nhiều nhà sản xuất chú trọng làm các sản phẩm tết có thành phần hỗ trợ sức khỏe như đông trùng hạ thảo, sâm hoặc các sản phẩm hữu cơ, sản phẩm không cần chế biến. Dịp tết Ất Tỵ 2025, nhiều nhà sản xuất chọn làm các sản phẩm theo trào lưu (trend), như kẹo 4 vị, lẩu được chế biến sẵn, nhập khẩu bánh pizza và gratin (cơm, nui, mì phô mai đút lò được chế biến sẵn).

Dự đoán chung của các nhà sản xuất, phân phối, bán lẻ là sức mua dịp tết vẫn yếu. Làm trong ngành bán lẻ nhiều năm, ông Nguyễn Anh Đức - Chủ tịch Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam - nhận định: không thể dự báo được sức mua trong tháng cuối năm 2024 và dịp tết Ất Tỵ 2025. Theo ông, đó là do tác động của suy giảm kinh tế, xu hướng tiêu dùng thay đổi. Theo đó, người dân không còn ồ ạt mua sắm mà mua có chọn lọc hơn, tập trung vào những sản phẩm thực sự cần thiết cho đời sống hằng ngày.

Bà Vũ Kim Hạnh - Chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao - cho rằng, với những xu hướng khó đoán hơn của người tiêu dùng, để bán được hàng, các đơn vị sản xuất, kinh doanh phải bám sát thị trường, tập trung cải thiện chất lượng, mẫu mã, giá cả sản phẩm cũng như cách thức giao hàng, khuyến mãi.

Theo Bộ Công Thương, thị trường hàng hóa thời gian qua không có biến động bất thường. Nguồn cung các nhóm hàng - đặc biệt là lương thực, hàng thiết yếu - vẫn dồi dào, giá cả tương đối ổn định. Sở Công Thương TPHCM, TP Hà Nội và nhiều tỉnh, thành đã triển khai chương trình bình ổn thị trường trong những tháng cuối năm và dịp tết Nguyên đán, giao nhiệm vụ chủ động chuẩn bị nguồn hàng cần thiết cho các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, phân phối hàng hóa ở địa phương mình.

Mai Ca