Sức hấp dẫn lớn từ sách về đề tài tình báo

Giá trị từ cuộc đời thật

Ngày 5/3, Hội Nhà văn TPHCM tổ chức buổi ra mắt hồi ký Gãy cánh điệp viên của tác giả Hồ Duy Hùng. Ông từng là lính quân báo thuộc Ban Quân báo Quân khu Sài Gòn - Gia Định, Phòng quân báo Miền trong những năm kháng chiến chống Mỹ. Chiến tranh đã trôi qua nửa thế kỷ nhưng vẫn còn mãi những câu chuyện chưa kể trong từng cuộc đời của những chiến sĩ tình báo. Tác giả Hồ Duy Hùng viết cuốn sách này khi đã ở tuổi U80. Ông chia sẻ rằng, viết “để tưởng nhớ những người đã hy sinh, để cảm ơn các đồng đội và những người bà con thân yêu cũng như nhân dân đã hết lòng giúp đỡ, cưu mang mình trong những ngày gian khổ”.

Các tác phẩm tình báo không chỉ là câu chuyện về cuộc đời của những huyền thoại tình báo mà còn góp phần giải mã những “ẩn số” của lịch sử

Gãy cánh điệp viên kể về giai đoạn người chiến sĩ quân báo Hồ Duy Hùng hoạt động dưới vỏ bọc là một phi công trực thăng của quân đội Việt Nam Cộng hòa. Ông nhận nhiệm vụ cung cấp cho Ban Quân báo Quân khu tin tức và các mẫu vật hữu ích thu thập được. Điệp viên “gãy cánh” vì ông bị kẻ phản bội chỉ điểm khiến địch nghi ngờ, bắt giam và sa thải khỏi quân đội vì tội “khai man lý lịch”. Nhưng vì chưa bị phát hiện là tình báo, ra tù, ông lại tiếp tục làm nhiệm vụ.

“Năm 1973, theo lệnh trên, tôi từ căn cứ vào vùng địch, thu thập được “mẫu vật” là chiếc trực thăng UH-1 đem về vùng giải phóng, sau đó cùng anh em tháo ra, chở về miền Bắc ráp lại và huấn luyện cho một số phi công của ta, rồi tôi nhận nhiệm vụ lái xe chở hàng về miền Nam” - tác giả Hồ Duy Hùng kể lại.

Trong tập hồi ký dày gần 500 trang, người cựu chiến sĩ quân báo không chỉ viết về những năm tháng hoạt động trong lòng địch của mình mà còn phác họa bức tranh toàn cảnh về hoạt động của ngành quân báo, Ban Quân báo Quân khu Sài Gòn - Gia Định. “Sách có 14 chương. Tôi đặc biệt thích chương Hồ Duy Hùng viết về việc anh “cướp “ máy bay trực thăng UH1 của địch tại Đà Lạt và bay về chiến khu Tây Ninh, với những chi tiết: do thời tiết, máy bay lạc, phải hạ cánh giữa rừng sâu, gặp đơn vị bộ đội và chuyện săn heo rừng… Sau giải phóng, phi đội trực thăng của Hồ Duy Hùng tiếp tục tham gia đánh Pôn Pốt cũng như bảo vệ Trường Sa, biên giới phía Bắc… Đó là lát cắt của bức tranh tổng thể lịch sử đất nước nửa cuối thế kỷ XX” - đại tá, nhà văn Trần Thế Tuyển cảm nhận.

Những câu chuyện kể từ một chứng nhân của lịch sử đã cho Gãy cánh điệp viên đầy ắp chất liệu, sự kiện và những điều còn ẩn khuất của lịch sử. Tập hồi ký bổ sung vào dòng sách về đề tài tình báo - điệp viên một tác phẩm quý, đáng đọc dành cho thế hệ sau.

Những cuộc đời mãi mãi ở lại

Năm 2024, lần đầu giải thưởng Sách quốc gia có hạng mục Bạn đọc yêu thích nhất và tác phẩm được bình chọn là Người thầy của thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh - nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Tình báo, Bộ Quốc phòng. Câu chuyện về nhà tình báo xuất sắc Đặng Trần Đức (Ba Quốc, thiếu tướng, Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân) trong trang sách không chỉ là cuộc đời hoạt động của người chiến sĩ tình báo kiên trung mà còn truyền cảm hứng về tinh thần của thế hệ tuổi trẻ Bác Hồ. Người thầy đã nhanh chóng được tái bản chỉ một thời gian ngắn sau ngày ra mắt.

Viết về thiếu tướng Đặng Trần Đức còn có Ông tướng tình báo bí ẩn và những điệp vụ siêu hạng (2023) của 2 tác giả - nhà báo Hoàng Hải Vân, Tấn Tú. Tác phẩm góp phần làm rõ và tôn vinh một cuộc đời huyền thoại. Ông Ba Quốc là điệp viên duy nhất thâm nhập được vào cơ quan tình báo cao cấp nhất của chính quyền Sài Gòn, với tư cách là sĩ quan tình báo làm việc tại Cơ quan Mật vụ Phủ Tổng thống và Phủ Đặc ủy Trung ương Tình báo. Một số tựa sách về đề tài tình báo khác được ra mắt gần đây: Kể chuyện cụm tình báo H.63 anh hùng (tác giả Nguyễn Quang Chánh), Điệp viên Tám Thảo (Mã Thiện Đồng), Cuộc đời tướng tình báo Sáu Trí (Nguyễn Văn Khiêm)…

Đề tài tình báo được những người trong cuộc viết sinh động, chân thật và ly kỳ, hấp dẫn qua lăng kính của các nhà văn. Nhiều tựa sách đã trở thành dấu ấn không thể phai mờ của dòng sách này. Trong số đó có các tác phẩm đã được chuyển thể thành phim: Ông cố vấn - Hồ sơ một điệp viên (tiểu thuyết, nhà văn Hữu Mai, viết về thiếu tướng tình báo Vũ Ngọc Nhạ), Ván bài lật ngửa (tiểu thuyết Nguyễn Trương Thiên Lý - bút danh của nhà báo Trần Bạch Đằng), Ông tướng tình báo và hai bà vợ (Nguyễn Trần Thiết)… Và các tác phẩm đã nhiều lần tái bản: X6 - Điệp viên hoàn hảo (tác giả Larry Berman, viết về thiếu tướng tình báo Phạm Xuân Ẩn), Những điệp viên may mắn (đại tá, Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân Nguyễn Văn Tàu), Bước ra từ thầm lặng (Mã Thiện Đồng - Nguyễn Văn Tàu)…

Kể chuyện về những cuộc đời huyền thoại, góp phần giải mã những “ẩn số” của lịch sử, tôn vinh những giá trị bất khuất và truyền cảm hứng tinh thần cho thế hệ trẻ, các tác phẩm viết về tình báo - điệp viên dù ở thể loại nào cũng luôn có sức hút đặc biệt.

Lục Diệp