Sự yên tĩnh - Lối sống xa xỉ thời hiện đại

Mọi người đọc sách trong sự im lặng thân thiện tại sự kiện Reading Rhythms tại FourFiveSix - một quán bar ở Brooklyn, Mỹ vào ngày 4/12/2023 - ẢNH: LILA BARTH (The New York Times)

“Nhạc nền” của cuộc sống dường như đang chạm ngưỡng giới hạn của nhiều người, từ tiếng gầm rú của các phương tiện giao thông đến tiếng điện thoại thông minh phát video liên tục. Sự hỗn loạn này đã thúc đẩy họ tìm kiếm một âm thanh ngày càng khó nắm bắt: sự yên tĩnh.

Nhà tâm lý học Olga Lehmann - ở Na Uy, người có công trình tập trung vào sự im lặng - cho biết: “Tôi không nghĩ chúng ta được lập trình để chịu được lượng tiếng ồn quá mức”. Tiếp xúc quá nhiều với ô nhiễm tiếng ồn - đặc biệt là âm thanh trên 85 decibel, tương đương với sự ồn ào của một nhà hàng - có thể dẫn đến mất thính lực, huyết áp cao, căng thẳng và mất ngủ.

Một số người thoát khỏi sự ồn ào bằng cách đi du lịch để tìm sự tĩnh lặng nhưng thời gian yên tĩnh ở nhà cũng quan trọng không kém. Theo Lehmann, những khoảng lặng ít ỏi trong cuộc sống hằng ngày có thể giúp chúng ta điều chỉnh căng thẳng và bớt bốc đồng hơn. Lehmann cũng lưu ý rằng mục tiêu của cô không phải nhấn chìm hoàn toàn tiếng ồn của cuộc sống mà là tạo ra sự cân bằng giữa hòa bình và sự hỗn loạn của cuộc sống hằng ngày. Điều này đang trở nên dễ đạt được hơn khi phong trào yên tĩnh ngày càng phát triển, đan xen sự im lặng vào nhiều khía cạnh khác nhau trong thói quen của chúng ta.

Nhu cầu về sự yên tĩnh ngày càng tăng

Một số xu hướng cho thấy nhu cầu ngày càng tăng về sự yên tĩnh, đặc biệt là ở thế hệ trẻ, như đi bộ im lặng, một hiện tượng đã lan truyền trên TikTok vào năm 2023 khi những người sáng tạo nội dung ca ngợi giá trị của việc đi bộ mà không bị phân tâm - không podcast, nhạc hoặc nói chuyện qua điện thoại. Sự phổ biến rộng rãi của hoạt động này nhấn mạnh mức độ khao khát của những người dùng công nghệ số muốn thoát khỏi tiếng ồn.

Shojo - quán cà phê ở Nakazakicho, Osaka, Nhật Bản, tập trung vào sự im lặng - Nguồn ảnh: PR Times

Một số người tìm kiếm sự yên tĩnh theo đuổi các biện pháp quyết liệt hơn thông qua thiền im lặng nhiều ngày hoặc tĩnh tâm trong bóng tối. Biện pháp trên đã thu hút được sự chú ý đáng kể sau trải nghiệm của tiền vệ bóng bầu dục chuyên nghiệp Aaron Rodgers tại Sky Caves Retreat ở Oregon (Mỹ). Aaron Rodger đã dành 4 ngày ở trong bóng tối để tĩnh tâm, suy ngẫm về mọi thứ trong cuộc sống mà không có bất kỳ sự xao nhãng nào từ bên ngoài. Những trải nghiệm đó khiến người tham gia đắm chìm trong bóng tối hoàn toàn và gần như bị cô lập nhiều ngày, với mục tiêu là tự khám phá và hướng vào bên trong. Lehmann cho biết các lựa chọn khó khăn có hiệu quả với một số người “nhưng tôi thích bắt đầu bằng những thử thách nhỏ”.

Đó có thể chỉ đơn giản là ngồi trong công viên, bảo tàng hoặc thư viện địa phương mà không tiếp xúc công nghệ trong 10 phút hay tham gia lớp thiền hoặc yoga, tốt hơn nữa là lớp yoga im lặng. Bất kể thực hành như thế nào, thời gian yên tĩnh không đồng nghĩa với sự ẩn dật. “Chúng ta đang ở trong đại dịch của sự mất kết nối và cô đơn. Đó là mặt tối của sự im lặng” - Lehmann nói.

Giao tiếp trong im lặng

May mắn thay, nhiều người tìm kiếm sự yên tĩnh kết hợp sự im lặng với cộng đồng. Các tổ chức gặp gỡ như Peace in the Wild có trụ sở tại Georgia, nơi kết nối những người da đen đam mê thiên nhiên thông qua hoạt động giải trí ngoài trời, đã biến việc đi bộ đường dài không nói chuyện thành một hoạt động nhóm thiền định.
Tại Silent Book Club, không có bài đọc được giao. Những thành viên tập trung tại các quán bar, quán cà phê, hiệu sách, thư viện… để cùng nhau đọc trong tình bạn lặng lẽ. Tất cả đều được chào đón, sách điện tử hay sách nói, thơ hay văn xuôi, tiểu thuyết hay phi tiểu thuyết… mọi người phải tự mang theo. Gần đây, Silent Book Club đã trở nên phổ biến nhờ các cộng đồng mạng xã hội như BookTok và Bookstagram.

Guinevere de la Mare - đồng sáng lập của nhóm, có hơn 1.000 chi nhánh trên 50 quốc gia - cho biết: “Chúng tôi gọi đó là giờ vui vẻ của người hướng nội. Các câu lạc bộ sách im lặng ra đời như một cách để tạo ra những tương tác ít áp lực, ít rủi ro với nhân loại sau đại dịch”.

Có một số ít quán cà phê không nói chuyện ở Nhật Bản. Quán mới nhất - quán cà phê yên tĩnh Shojo ở Osaka, chủ yếu do những người điếc hoặc khiếm thính điều hành. Địa điểm này tạo nên bầu không khí yên tĩnh, không trò chuyện; khách hàng sử dụng ngôn ngữ ký hiệu, chữ viết tay và chỉ tay để gọi món.

Tại Mỹ, những nơi tụ tập ít tiếng ồn khó tìm hơn nhưng không phải là không thể. Ví dụ, Starbucks gần đây đã tuyên bố sẽ giới thiệu các thiết kế trần hấp thụ tiếng ồn, được gọi là vách ngăn, tại hơn 1.000 cửa hàng. Nền tảng SoundPrint cho phép người dùng đo lường và chia sẻ mức độ âm thanh tại các địa điểm, từ quán cà phê đến hộp đêm, trên toàn thế giới. Hơn 1.000 địa điểm tụ tập được đo tiếng ồn xuất hiện trên bản đồ toàn cầu của nền tảng này, xếp hạng từ yên tĩnh (dưới 70 decibel) đến rất ồn ào (trên 81 decibel).

Cải thiện cảnh quan để giảm tiếng ồn

Giải độc kỹ thuật số và những nơi ẩn náu yên tĩnh chỉ giúp bạn một phần nào đó, đặc biệt là ở những thành phố ồn ào, nơi sinh sống của hơn 50% dân số thế giới. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ô nhiễm tiếng ồn là tác nhân hàng đầu gây ra các vấn đề sức khỏe, chỉ đứng sau ô nhiễm không khí - một thực tế không có gì đáng ngạc nhiên vì người dân thành thị thường xuyên phải tiếp xúc với tiếng ồn trên 85 decibel. Ngoài ra, Cục Công viên quốc gia Mỹ ước tính rằng ô nhiễm tiếng ồn tăng gấp đôi sau mỗi 30 năm và nó đang tăng nhanh hơn tốc độ tăng dân số của đất nước.

Một phụ nữ đang tập yoga tại công viên quốc gia Arrabida, Bồ Đào Nha. Khi nhu cầu tìm kiếm sự cân bằng trong thế giới ồn ào ngày càng tăng, nhiều người tìm đến các hoạt động như đọc sách trong im lặng, thiền định… - ẢNH: MATTHIEU PALEY

Francesco Aletta - kiến trúc sư, nhà quy hoạch âm thanh đô thị và giảng viên tại University College London - nhận định: “Vấn đề chính ở các thành phố luôn là tiếng ồn của giao thông đường bộ; đó là lý do nhiều người đang thúc đẩy ý tưởng về xe điện”. Xe điện êm hơn đáng kể so với xe chạy bằng nhiên liệu hóa thạch ở tốc độ thấp hơn trong khu dân cư. Trên đường cao tốc, nơi tiếng ồn phát ra từ vỏ xe, các quan chức thành phố đang áp dụng các công nghệ giảm tiếng ồn cho phần nhựa đường.

Năm 2023, Hội đồng TP New York đã lắp đặt camera âm thanh (camera tiếng ồn) để theo dõi những phương tiện vượt quá giới hạn 85 decibel di chuyển trong thành phố. Các quy định hạn chế máy thổi lá chạy bằng xăng gây tiếng ồn đang giúp các khu vực thành thị và ngoại ô trên khắp cả nước, từ Washington, D.C. đến Portland, Oregon, trở nên yên tĩnh.

Cây xanh cũng góp phần giảm thiểu tiếng ồn. Hàng cây trên đường cao tốc giúp giảm tiếng ồn tới 12 decibel. Và các bức tường xanh, như 30.000 cây bao phủ bên ngoài một tòa nhà văn phòng ở Dusseldorf, Đức - công trình xanh lớn nhất châu Âu - có thể hấp thụ tiếng ồn đồng thời giảm thiểu nhiệt độ đô thị.

“Ngay khi bạn bắt đầu theo dõi và nhận thức được, bạn sẽ hành động” - Aletta nói và lưu ý đến những tiến bộ gần đây, như xứ Wales thông qua luật bảo vệ cảnh quan âm thanh cùng với không khí trong lành: “Tôi coi những chính sách và những văn bản luật này là một tín hiệu tốt cho thấy xu hướng đang thay đổi”.

Hà Thụy