Sự thỏa hiệp nguy hiểm

Không có nhiều phim Việt chiếu rạp dán nhãn 18+ và cha mẹ có thể chẳng để ý. Với những người làm cha, làm mẹ đã biết phim có nhãn 18+ mà vẫn cùng con (nhỏ tuổi) đi coi, điều đầu tiên cần ghi nhận là cha mẹ đang cố gắng kết nối với con, với xã hội. Đó là cách để họ cùng nhau thưởng thức, chia sẻ văn hóa hoặc ít nhất là cùng nhau giải trí.

Trong khi đó, trẻ ở tuổi thiếu niên luôn có mong muốn vượt ra khỏi mọi giới hạn, nhất là những giới hạn mang tính áp chế như kiểu “bạn chưa đủ 18 tuổi, không được phép làm điều này”. Con trẻ luôn muốn vượt rào. Quyết định chấp nhận cho con em vượt rào là quyết định từ phía cha mẹ chứ không phải từ con cái. Kiểu “quyết định” này có thể mang lại cảm giác chủ động với quyền hạn của mình, nhưng thực ra, cha mẹ đang ở thế yếu hơn họ nghĩ. Ý muốn vượt rào của đứa trẻ cộng với sự nhân nhượng của người lớn sẽ tạo ra những tiền lệ phá vỡ những quy ước đã được thiết lập. Từ đó về sau, tính vững chắc, độ tin cậy của các quyết định dựa trên các quy ước gia đình sẽ yếu đi đáng kể.

Cha mẹ có thể nghĩ, thôi bây giờ phim ảnh, giải trí 18+ đã quá phổ biến, xuất hiện hà rầm trong thực tế, mình có cấm thì chúng vẫn xem, nên mình cũng phải chấp nhận. Đây là sự đổ lỗi cho hoàn cảnh. Sống chung với cái xấu, với các hành vi phạm luật có thể là một thực tế, nhưng từ bỏ tranh đấu, tự mình tham gia vào các vi phạm này là điều hoàn toàn khác. Sự thỏa hiệp này biến cha mẹ thành một phần của sự phạm luật, cha mẹ bị tước mất quyền ngăn ngừa, quyền đưa ra lời khuyên của người từng trải. Với các hậu quả xấu trong tương lai của trẻ, có cha mẹ dự phần.

Rõ ràng, thương con, dân chủ với con kiểu này không thể khiến con “trưởng thành sớm” mà chỉ bị ép chín sớm. Không hiếm những đứa trẻ chỉ lớn phần xác, học đòi ăn mặc sành điệu, hở hang, nói năng sõi đời, tỏ vẻ biết hết chuyện này chuyện kia. Không hiếm những đứa trẻ bị lợi dụng, bị xâm hại rồi sau đó còn bị đổ lỗi khiêu khích trước. Cái dáng vẻ bề ngoài lớn sớm ấy chứng tỏ con trẻ bị phơi nhiễm sớm, bị chai sạn sớm trong khi phần nhận thức, phần trưởng thành thực sự của chúng chưa đủ. Cha mẹ đã không làm tròn được nhiệm vụ bảo bọc con em của mình, không thể tránh cho con những luồng gió độc, không thể che chắn cho con, để con được uống đủ dòng nước thanh thuần tinh khiết của tuổi thơ trước khi phải đương đầu với chua cay mặn đắng của cuộc đời.

Sự thỏa hiệp trong lần xem phim này nhỏ thôi, có khi cũng chẳng bị các cô chú trong đoàn thanh tra liên ngành vào kiểm soát rạp phát hiện ra, nhưng nghĩ cho cùng, chúng ta - những người lớn - thực sự đã thua trong trò chơi này. Trong khi bọn trẻ vi phạm chỉ vì chưa đủ nhận thức, chưa đủ bản lĩnh để từ chối thì chúng ta vi phạm bởi chúng ta đã tự mình xem thường, vi phạm các quy ước của mình. Rồi các hàng rào quy ước của xã hội sẽ có nhiều lỗ hổng hơn khi các bậc cha mẹ sẵn sàng thỏa hiệp, hay chính xác hơn là nhượng bộ, đầu hàng, chấp nhận đón sự lệch chuẩn vào nhà.

Tình yêu thực sự đòi hỏi rất nhiều, bao gồm cả sự tận tâm, nỗ lực để bảo vệ được người mình yêupj thương. Nhượng bộ là điều dễ lắm, dễ nhất, chỉ cần gật đầu thôi, chỉ cần ngó lơ đi, đứng tránh ra một bên là không phải đối mặt căng thẳng. Đương đầu, đấu tranh vì điều đúng đắn mới là gian khổ, khó khăn. Vậy nên mới cần đến người lớn, cần chúng ta kết nối cùng con trẻ.

Nhưng đừng chọn cách thỏa hiệp dễ dàng.

Lập Phương