Sự sống và cái chết ở một trong những thành phố giết chóc nhiều nhất thế giới

Các nghi phạm đột kích vũ trang vào đài TC Televisión ở Guayaquil bị bắt giữ - Ảnh: Carlos Duran Araujo/EPA

"Thị trưởng lưu vong"

Ông Luis Chonillo - Thị trưởng Thành phố Durán - không thể quên một ngày mà ông đứng trước cái chết vào tháng 5/2023. Ông đang trên đường đến lễ tuyên thệ nhậm chức thị trưởng thành phố thì bị nổ súng.

“Tôi chỉ còn 2 phút để sống” - chính trị gia 39 tuổi nhớ lại lúc ông trốn trong phòng tắm tại một ngôi nhà sau khi đoàn xe của ông bị tấn công.

2 cảnh sát bảo vệ và 1 người khác đã thiệt mạng trong vụ xả súng vào ngày 15/5/2023. Ông Chonillo cùng gia đình sau đó phải trốn khỏi đất nước và những kẻ sát nhân vẫn chưa bị bắt. 

8 tháng sau, khi Tổng thống Ecuador Daniel Noboa tuyên bố đất nước ở trong tình trạng chiến tranh, ông Chonillo vẫn chưa đến văn phòng của mình.

“Tôi tự gọi mình là thị trưởng du mục” - ông nói khi đang trốn trong ngôi nhà nằm sâu trong núi của Ecuador, riêng gia đình ông vẫn ở nước ngoài. “Hôm nay tôi có thể ở thành phố này, ngày mai tôi ở thành phố khác. Tôi chưa bao giờ ở một nơi quá 2 đêm. Tôi có cảnh sát hộ tống và chủ yếu làm việc trực tuyến. Kể từ ngày đầu tiên nhậm chức, tôi chưa thể ngồi vào ghế thị trưởng một lần nào" - ông cho biết thêm.

Những đợt bùng phát bạo lực gần đây cùng với vụ ám sát ứng cử viên tổng thống Fernando Villavicencio năm 2023 đã đưa Ecuador vào các cuộc tàn sát kinh hoàng liên quan đến ma túy. Và những thành phố đổ máu, chết chóc như Durán không có gì là bí mật đối với khoảng 300.000 người sống ở đô thị trên bờ biển phía tây Thái Bình Dương của đất nước này.

“Tôi đã mất 4 người bạn vào năm ngoái” - một y tá yêu cầu giấu tên, cho biết - "Những người có vũ trang ở khắp mọi nơi. Mỗi ngày đều có người chết. Ngày nào cũng nghe tiếng súng đạn… Rất nhiều người đã chết”.

Một kẻ đội mũ trùm đầu chĩa súng vào người dẫn chương trình truyền hình José Luis Calderón đang phát sóng trực tiếp bên trong đài TC Televisión ở Guayaquil vào ngày 9/1/2024 - Ảnh: Courtesy TC/Reuters

Ecuador bắt đầu hỗn loạn sau khi một thủ lĩnh băng đảng khét tiếng biến mất khỏi nhà tù. Nhưng gốc rễ của thảm kịch tại Durán nói riêng và của Ecuador nói chung là nạn buôn bán ma túy toàn cầu và là nơi buôn lậu số lượng lớn cocaine từ Nam Mỹ sang châu Âu.

Không có tương lai ở thành phố tội phạm

Durán là điểm tập trung chiến lược cho các chuyến hàng ma túy. Các nhóm tội phạm ngày càng tàn ác và muốn quyền kiểm soát, với sự hỗ trợ từ các tổ chức tội phạm nước ngoài, bao gồm các băng đảng Mexico. 

Năm ngoái, ít nhất 407 người đã bị sát hại ở Durán khiến thành phố ít được biết đến của Ecuador trở thành một trong những nơi bạo lực nhất trên thế giới, ngang với các điểm nóng giết người ở Mexico như Colima và Tijuana.

Tổng thống Noboa đã thực hiện một cuộc đàn áp cứng rắn. Cho đến nay, chính phủ cho biết 1.534 người đã bị bắt và 5 “kẻ khủng bố” bị tiêu diệt trong hơn 15.000 chiến dịch khắp Ecuador.

Thị trưởng Durán cũng khẳng định đất nước của ông sẽ khắc phục thảm họa ma túy. Tuy nhiên, hiện tại, ông vẫn không có lựa chọn nào khác ngoài việc tiếp tục điều hành công việc từ xa, tổ chức các cuộc họp trực tuyến với các quan chức và thực hiện các chuyến đi không chính thức vào thành phố mà ông được bầu để điều hành.

Thị trưởng Durán, ông Luis Chonillo gọi mình là "thị trưởng lưu vong" sau khi bị ám sát bất thành

“Tôi thường xuyên đến, chỉ là tôi không nói cho ai biết. Tôi ngủ ở một nơi gần đó và ngày hôm sau tôi sẽ đi thị sát một công trình công cộng của thành phố rồi rời đi ngay lập tức” - ông nói thêm.

Nữ y tá giấu tên chia sẻ cô đã cân nhắc việc từ bỏ thành phố Durán để tìm nơi khác an toàn hơn nhưng không có tiền. Năm ngoái, một số lượng kỷ lục người Ecuador chạy trốn sang Mỹ thông qua những khu rừng rậm nguy hiểm giữa Colombia và Panama. “Nếu chính phủ không có hành động đúng đắn thì sẽ không có tương lai ở đây” - cô nói và cho biết tiếng ủng hộ việc Tổng thống Noboa tấn công tiêu diệt các băng đảng.

Thảo Nguyễn (theo The Guardian)