Sự gia tăng bí ẩn ung thư đại trực tràng ở người trẻ

Mỹ đã hạ thấp độ tuổi được khuyến nghị bắt đầu sàng lọc ung thư đại trực tràng xuống 45 (trong ảnh: Nikki Lawson (bên trái) được chẩn đoán ung thư trực tràng ở độ tuổi ngoài 30) - Ảnh: CNN

Tăng hơn gấp đôi trong vòng 24 năm 

Trong một bài báo trên Tạp chí Science hồi giữa tháng Ba, bên cạnh sứ mệnh ngăn ngừa và điều trị, các nhà nghiên cứu thuộc Viện Ung thư Dana-Farber (Mỹ) kêu gọi giới khoa học đẩy nhanh quá trình nghiên cứu, tìm hiểu về sự gia tăng khó hiểu của bệnh ung thư đại trực tràng ở những bệnh nhân trẻ, đồng thời đề nghị thành lập nhiều trung tâm nghiên cứu chuyên biệt hơn. 

Một báo cáo của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS) công bố cùng thời gian cho thấy tỉ lệ các ca ung thư đại trực tràng ở người dưới 55 tuổi đã tăng từ 11% năm 1995 lên 20% vào năm 2019. Các yếu tố thúc đẩy sự gia tăng đó vẫn còn là bí ẩn. Trong số những người trẻ, từ 20-49 tuổi, ung thư đại trực tràng được ước tính sẽ trở thành nguyên nhân gây tử vong liên quan đến ung thư hàng đầu ở Mỹ vào năm 2030.

Nikki Lawson - 36 tuổi, đang sống ở Palm Bay (Florida) - được chẩn đoán mắc ung thư đại trực tràng khi mới ngoài 30 tuổi. Cô đã trải qua nhiều cuộc phẫu thuật, đồng thời được xạ trị và hóa trị. “Đối với những người trẻ tuổi khác bị ung thư đại trực tràng, tôi chỉ hy vọng họ hãy luôn mạnh mẽ” - Lawson nói.

Lời khuyên cụ thể hơn của cô là nếu thấy triệu chứng hoặc bất kỳ điều gì đó không ổn, hãy đến gặp bác sĩ ngay. Các dấu hiệu và triệu chứng của ung thư đại trực tràng bao gồm thay đổi thói quen đại tiện, chảy máu trực tràng, có máu trong phân, chuột rút, đau bụng, suy nhược, mệt mỏi và sụt cân nhanh.

Tiến sĩ Steven Lee-Kong - Trưởng khoa Phẫu thuật đại trực tràng tại Trung tâm Y tế Đại học Hackensack (New Jersey) - đã nhận thấy sự gia tăng bệnh nhân ung thư đại trực tràng ở độ tuổi 30-40. Bệnh nhân trẻ nhất ông gặp chỉ mới 21 tuổi. “Có hiện tượng giảm tỉ lệ ung thư đại trực tràng trong dân số nói chung trong khi lại gia tăng về số lượng bệnh nhân trẻ” - tiến sĩ Lee-Kong cho hay.

Một số yếu tố đã được nhận diện làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng của bất kỳ nhóm tuổi nào là tiền sử gia đình, có 1 đột biến gen nhất định, uống quá nhiều rượu, hút thuốc lá hoặc béo phì. “Thừa cân, thiếu hoạt động thể chất, tiêu thụ nhiều thịt chế biến và thịt đỏ là những yếu tố rủi ro lớn ở nhóm bệnh nhân lớn tuổi và dường như chúng cũng liên quan đến việc bệnh khởi phát sớm” - Rebecca Siegel - nhà dịch tễ học ung thư tại ACS - nêu.

Bà Siegel khuyến nghị nên hạ thấp độ tuổi bắt đầu sàng lọc ung thư đại trực tràng xuống 45. “Nếu thừa cân, chúng ta sẽ có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng ở độ tuổi 40. Nhưng vẫn có điều gì đó khác đang diễn ra bởi nhiều người được chẩn đoán mắc bệnh lý này ở độ tuổi trẻ hơn nhưng không bị béo phì. Trái lại, hầu hết họ đều rất khỏe mạnh, sống rất tích cực. Điều này càng làm tăng thêm sự bí ẩn” - bà nói.

Rất nhiều vấn đề phải tìm hiểu

Các nhà khoa học hiện còn khá chia rẽ khi nhắc đến vai trò của những yếu tố nguy cơ đã biết, đặc biệt là béo phì, trong sự gia tăng ung thư đại trực tràng ở những người dưới 55 tuổi. Tiến sĩ Subhankar Chakraborty - Trung tâm Ung thư Đại học Ohio - lập luận: “Chúng ta biết ngoài những yếu tố nguy cơ cao kể trên thì còn có một số yếu tố khác, chẳng hạn như tỉ lệ mắc bệnh viêm ruột ngày càng tăng. Nhưng tôi vẫn nghĩ các yếu tố liên quan chế độ ăn uống, lối sống và môi trường có thể đóng một vai trò lớn”.

Một số nghiên cứu đã tập trung vào sự gia tăng ung thư đại trực tràng ở những người trẻ tuổi có thể liên quan đến gia tăng béo phì ở trẻ em. Tiến sĩ William Karnes - chuyên khoa tiêu hóa Viện Y tế tiêu hóa UCI Health (California) - cho biết: sự gia tăng ung thư đại trực tràng khởi phát ở trẻ nhỏ tương quan với tỉ lệ béo phì ở trẻ em tăng gấp đôi trong 30 năm qua, hiện ảnh hưởng đến 20% người dưới 20 tuổi.

Trong khi đó, tiến sĩ Shane Dormady - El Camino Health ở California - nghĩ rằng những người trẻ tuổi tiêu thụ thực phẩm kém lành mạnh hơn, như thức ăn nhanh, đồ ăn nhẹ chế biến sẵn, đường, đó là “những thực phẩm chứa hàm lượng chất gây ung thư và chất gây đột biến cao hơn”.

Một số nhà khoa học đang tìm hiểu xem liệu các đột biến gen có thể đóng vai trò nào trong việc gia tăng các ca ung thư đại trực tràng ở những người trẻ tuổi hay không. Trung tâm Ung thư Memorial Sloan Kettering đưa ra thêm khả năng có một số loại phơi nhiễm, liên quan chế độ ăn uống, thuốc men, thay đổi hệ vi sinh vật, đang thúc đẩy sự gia tăng ung thư đại trực tràng ở người trẻ. 

 Nam Anh (theo Science, CNN, ACS)