STEM: Môn học mới, thách thức mới

Môn học không bút viết, sách vở

Không sách vở, bút viết, tiết học STEM trải nghiệm lớp 4/8, Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm (quận 1) diễn ra ở phòng học STEM chỉ với giấy màu, bông gòn, bìa các tông, kéo… Lớp được chia thành 5 nhóm, chế tạo mô hình tái hiện vòng tuần hoàn của nước. 

Cả lớp chia thành nhiều nhóm lập bảng kế hoạch, phân công công việc, dự trù vật liệu để chế tạo mô hình, thuyết trình lại quá trình thực hiện mô hình… “Tiết học trước, chúng em được chế tạo tên lửa nước, tiết này được chế tạo mô hình vòng tuần hoàn của nước, rất thú vị…” - một học sinh cho biết. 

Học sinh lớp 4/8 trong tiết học STEM trải nghiệm

Không trực tiếp đứng lớp, chỉ hỗ trợ quản lý, thầy Phạm Thanh Tâm - giáo viên chủ nhiệm lớp 4/8 cho hay, năm học này lần đầu STEM trải nghiệm được tổ chức bài bản theo thời khoá biểu mỗi tuần đã hỗ trợ rất nhiều cho việc giảng dạy STEM trên lớp của giáo viên. Khi đổi mới không gian lớp học tại phòng học STEM, học sinh rất thích thú. 

“Năm đầu STEM được đưa vào trường tiểu học giáo viên vẫn còn không ít lúng lúng. Qua các tiết STEM trải nghiệm, với vai trò hỗ trợ giảng dạy, giáo viên học được thêm nhiều về tiến trình bài học STEM, cách tổ chức lớp học STEM…, được xem như cách bồi dưỡng thường xuyên về STEM cho giáo viên” - thầy Tâm chia sẻ. 

Tương tự, cô Mai Thị Kim Phượng- Hiệu trưởng Trường tiểu học Tân Sơn Nhì (quận Tân Phú) thông tin, năm nay trường phối hợp với đơn vị đối tác tổ chức dạy STEM trải nghiệm với khối lớp 3, thời lượng 1 tiết/tuần.

Trong mỗi tiết STEM trải nghiệm, giáo viên phụ trách chính là thầy cô của đơn vị đối tác, còn giáo viên chủ nhiệm sẽ tham gia với vai trò hỗ trợ, quản lý lớp, điều tiết học sinh, cũng như học hỏi thêm tiến trình tổ chức hoạt động giáo dục STEM để nâng cao thêm năng lực chuyên môn khi đưa STEM vào bài học trên lớp.

Hào hứng với mô hình tạo thành

Dễ nhập nhằng với thủ công, công nghệ

Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm (quận 1) hiện đang phối hợp với 3 đơn vị để tổ chức giảng dạy STEM trải nghiệm trong nhà trường. Mỗi đơn vị, với những thế mạnh riêng sẽ phụ trách triển khai nội dung phù hợp, như: STEM trải nghiệm, STEM khoa học, STEM robotic.

Cô Đỗ Ngọc Chi - Hiệu trưởng nhà trường thông tin, năm học này STEM trải nghiệm được trường phối hợp với đơn vị đối tác tổ chức 1 tiết/tuần ở tất cả các khối lớp. Không chỉ dừng ở trải nghiệm, tiết học gắn liền với chương trình học của từng khối lớp, được tổ chuyên môn của mỗi khối ngồi lại cùng đơn vị đối tác xây dựng chương trình giảng dạy phù hợp. Trong đó, chọn lọc các nội dung kiến thức tích hợp liên môn để thiết kế thành hoạt động STEM, có vận dụng thêm những yếu tố về công nghệ để thiết kế sản phẩm. 

Theo cô Chi, STEM là hoạt động giáo dục mới, nếu ngay từ đầu không được tổ chức một cách bài bản, khoa học, có định hướng thì rất dễ đi “chệch” hướng, thậm chí có thể biến STEM thành môn công nghệ, thủ công…, lâu dần sẽ khiến giáo viên hiểu sai về STEM, từ đó sẽ làm sai. Trong mỗi tiết STEM trải nghiệm, giáo viên chủ nhiệm sẽ cùng đứng lớp hỗ trợ giảng dạy. Đây cũng là cách để nhà trường bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ về giáo dục STEM…

PGS.TS Bùi Văn Hồng- Viện trưởng Viện Sư phạm kỹ thuật- Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TPHCM, Tổng chủ biên SGK môn công nghệ lưu ý, khi đưa đơn vị đối tác vào trường để triển khai STEM thì trước hết cần bám sát về chuyên môn theo hướng dẫn của Bộ GD-ĐT. Quá trình thực hiện nhà trường phải chủ động đánh giá, giám sát về điều kiện giáo viên, cơ sở vật chất, trang thiết bị, nội dung giáo trình giảng dạy…

Giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò hỗ trợ trong tiết học STEM trải nghiệm

Tuy vậy, theo ông thực tế vẫn còn không ít nhà trường, giáo viên nhầm lẫn STEM với công nghệ. Điều này hoàn toàn dễ hiểu, vì đội ngũ chưa được bồi dưỡng sâu, tiếp cận bài bản từ đầu mà đôi khi mới chỉ nghe và bắt theo xu hướng. Như vậy, bắt buộc nhà trường phải chủ động tiếp tục bồi dưỡng cho đội ngũ. Bản thân các đối tác khi đưa STEM vào nhà trường cũng cần phải làm thật về STEM chứ không lập lờ giữa STEM và công nghệ. Đây mới là điều quan trọng nhất, vì trong bối cảnh hiện nay, STEM tiểu học vẫn còn đang quá mới, giáo viên, nhà trường vẫn còn không ít lúng túng khi bắt tay làm…

“Ngay năm đầu triển khai, nếu từ các nhà trường, giáo viên không đi đúng hướng thì đến một lúc nào đó STEM sẽ bị quên lãng vì làm sai, hiểu sai. Gốc ở đây vẫn là giáo viên, vì thế cơ bản và quan trọng nhất vẫn là trang bị cho giáo viên hiểu biết đúng, đủ về STEM để thầy cô có đủ năng lực phân biệt được STEM với công nghệ, thủ công, với hoạt động trải nghiệm đơn thuần, để khi tiếp nhận các thông tin từ đơn vị đối tác sẽ có sự phản biện lại, đặt hàng theo đúng tinh thần STEM. Ngành giáo dục cần phải giám sát thường xuyên, tăng cường bồi dưỡng tập huấn để tránh việc các trường loay hoay tìm chuyên gia trong năm đầu tiên còn nhiều mới mẻ” - PGS.TS Bùi Văn Hồng nhấn mạnh. 

Q.Trung