Sốt rét trở lại sau nhiều năm ít xuất hiện

Điều đáng nói, cả người nhà lẫn tuyến y tế cơ sở đều không nghĩ đến sốt rét và 2/4 bé nhập viện trong tình trạng nặng: tổn thương gan và giảm 50% hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu, phải truyền máu để tránh nguy cơ đe dọa tính mạng. 

Hai bé nhập viện BV Nhi đồng 2 là Ngô Bùi Bảo Y., 12 tháng tuổi ở Đắk Nông và Tạ Thị Ngọc Y. 7 tuổi ở Bình Phước. Bác sĩ (BS) Đỗ Châu Việt - Trưởng khoa Nhiễm BV Nhi Đồng 2 cho biết: “Khi nhập viện, hai bé trong tình trạng sốt, mệt mỏi, da xanh, niêm mạc nhợt, lách to, tổn thương gan và thiếu máu nặng khi hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu đều giảm 50%.

Bệnh nhi Ngô Bùi Bảo Y. đang điều trị tại Bệnh viện Nhi Đồng 2 - ảnh: Phùng Huy

Theo người nhà của hai bệnh nhi: bé Bảo Y. đã bị sốt hai tuần, còn bé Ngọc Y. sốt một tuần và hai bé được cơ sở y tế địa phương chẩn đoán bệnh viêm họng, sốt siêu vi. Mặc dù từ đầu năm đến nay chưa có ca sốt rét nào nhập viện, nhưng thấy hai bé đến từ vùng dịch tễ sốt rét và có biểu hiện của bệnh lý này, nên chúng tôi cho làm xét nghiệm và chỉ sau một giờ đã cho kết quả: hai bé đều có chỉ số ký sinh trùng sốt rét rất nặng. Do trẻ mắc sốt rét thường chỉ có biểu hiện chủ yếu là sốt nên BS thiếu kinh nghiệm có thể bỏ sót bệnh, dễ chẩn đoán nhầm với những bệnh khác”. 

Chị Bùi Thị M. - mẹ của bé Bảo Y. kể: “Bé bị sốt từ ngày 3/11, sốt rất cao và  liên tục, tôi đưa con đi khám BS tư không đỡ nên cho bé vào BV Đắk Nông nhập viện. BS xét nghiệm máu cho bé ba lần đều nói bị sốt siêu vi.

Đến ngày 17/11, BS định lấy máu lần thứ tư, tôi thấy xót ruột quá vì lâu ngày không tìm ra bệnh nên bồng con xuống BV Nhi Đồng 2 và ngay sau đó BS cho biết bé bị sốt rét. BS nói nếu đến trễ vài ngày sẽ nguy hiểm đến tính mạng của bé, vì bé bị mất máu nhiều và có thể bị suy tim”. 

Tương tự, theo mẹ bé Ngọc Y.: bé bị sốt cao, đi BV được chẩn đoán viêm họng. BS cho uống thuốc nhưng sốt chỉ bớt, rồi tái lại. Thấy con ngày càng xanh xao, mệt mỏi, sốt liên tục nên gia đình chuyển đến BV Nhi Đồng 2 và cũng được xác định là sốt rét. 

BS Đỗ Châu Việt cho biết: “Sau khi nhập viện và được điều trị theo phác đồ sốt rét, hai bé đã cắt sốt hoàn toàn sau ngày thứ hai. Hiện sức khỏe hai bệnh nhi đều ổn định. Với bệnh sốt rét, nếu không điều trị kịp thời, trẻ có thể diễn tiến ác tính, gây thiếu máu nặng, suy hô hấp, gan to, lách to, suy tim và tử vong trong vòng 48-72g.

Do vậy, khi thấy trẻ có dấu hiệu sốt quá 24g, sốt cao, kéo dài qua ngày thứ hai - nhất là trẻ ở vùng dịch tễ sốt rét (Đông Nam bộ, Tây Nguyên), hoặc có di chuyển vào vùng này thì cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để kiểm tra bệnh sốt rét". 

Còn hai bệnh nhi nhập viện vào BV Nhi Đồng 1 là bé Trần Công K. 5 tháng tuổi, ở huyện Đắk Lấp, tỉnh Đắk Nông và bé Hỏa Trường G. 3 tuổi, ở huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông. Cũng có cùng triệu chứng sốt cao, sốt nhiều ngày, cả hai bé đều được cơ sở y tế địa phương chẩn đoán bệnh viêm phổi và theo dõi nhiễm trùng huyết.

Để phòng bệnh sốt rét, BS Đỗ Châu Việt khuyến cáo: sốt rét là bệnh truyền nhiễm do muỗi anophen lây truyền, nên phòng bệnh hiệu quả là ngủ mùng, diệt muỗi, lăng quăng, phòng tránh muỗi đốt như thoa kem chống muỗi cho trẻ em, mặc quần áo dài tay, cẩn trọng  khi đi đến các vùng có dịch sốt rét lưu hành.

Đặc biệt, khi có dấu hiệu bệnh sốt rét: sốt cao, sốt liên tục (hoặc có loại sốt cách ngày), rét run toàn thân, môi tái… cần đến ngay cơ sở y tế để khám, xét nghiệm và điều trị. Lưu ý, phải điều trị đủ liều, triệt căn mới tránh nguy cơ lây nhiễm trong cộng đồng. 

“Bệnh sốt rét đã ít xuất hiện ở Việt Nam từ nhiều năm, đặc biệt là ở trẻ em. Do đó, các BS có thể bỏ sót dấu hiệu bệnh và không chỉ định xét nghiệm tìm ký sinh trùng. Hiện nay, đã xảy ra  tình trạng liên tiếp nhập viện viện vì sốt rét nên địa phương và người dân cần cẩn trọng, đề phòng dịch sốt rét xuất hiện" - BS Trương Hữu Khanh - Trưởng khoa Nhiễm - thần kinh BV Nhi Đồng 1.

Thùy Dương