Sống cùng ‘thần chết’ giữa lòng thủ đô

Sống trong bóng tối

Giữa khu dân cư đông đúc tại ngõ phố Vọng Hà, P.Chương Dương, vẫn đang tồn tại mấy khu nhà gỗ hai tầng, là nơi sinh sống của hàng chục hộ dân vốn là cán bộ của Bộ Giáo dục, Bộ Thủy lợi... Những khu nhà này được xây dựng từ thập niên 50 của thế kỷ trước với kiến trúc đơn sơ, phần lớn bằng gỗ, để thích ứng với địa chất dễ sụt lún ven bờ sông Hồng, đến nay đều đã xuống cấp nghiêm trọng.

Người dân sống trong những căn hộ tập thể này dường như không biết đến ánh mặt trời, quanh năm suốt tháng phải thắp điện. Dãy hành lang được gia cố bằng đủ thứ từ ván ép, tôn rách và phủ lên bằng bìa các-tông, mỗi bước đi dập dềnh như trên phao cùng chuỗi tiếng vọng kéo dài suốt hành lang khiến nơi đây trở thành một khu tập thể “ổ chuột” giữa lòng thủ đô.

Hầu hết các căn trong khu tập thể này có diện tích từ 10-25m², có những căn chỉ 10m² nhưng có 2-3 thế hệ cùng chung sống. Gia đình bà Nguyễn Thị Dương  - nhà số 9, số 46 Vọng Hà - có tám người, ba thế hệ cùng chung sống trong căn phòng chưa đầy 20m².

Bà Dương cho biết, những người sống trong nhà tập thể bằng gỗ này phải chịu cảnh chật chội, ẩm thấp, nhưng ám ảnh nhất là thiếu nhà vệ sinh. Ngay gần khu nhà gỗ số 7 là nhà tập thể số 9. Tất cả 94 hộ trong hai nhà này đều không có phòng vệ sinh hay khu bếp riêng.

Vì thế, các gia đình phải tự xoay xở, có nhà thì tận dụng diện tích cơi nới phía trước để đặt bếp than tổ ong, có nhà dùng bếp từ, bếp điện, nấu xong thì cất gọn lại. Muốn đi vệ sinh hay tắm rửa, các cư dân phải xuống khu vệ sinh chung ở tầng 1, nhưng khu này bốc mùi rất khó chịu. Do điều kiện sống quá kém nên các con, cháu bà phải lần lượt chuyển đi thuê nhà ở nơi khác để sinh sống, chỉ còn hai ông bà già sống tại đây.

Những căn nhà gỗ xuống cấp nghiêm trọng, nhưng người dân vẫn ở

Sợ sập, lo cháy

Khu tập thể này được xây dựng bằng khung gỗ, tường bao bằng đất, trát vôi, mái ngói, vách ngăn và trần bằng cót ép. Giờ đây, phần ngoại thất ngôi nhà đều bị bong tróc, để lộ ra những thanh tre mục nát. Cầu thang gỗ ọp ẹp đã được gia cố thêm sắt nhưng cũng không gánh nổi sự xuống cấp theo thời gian.

Nằm trên tầng 2 của khu nhà gỗ số 9, bà Trịnh Thị Mứt (74 tuổi) luôn thường trực nỗi lo nhà sập. Căn phòng của bà rộng 20m², từ cổng vào đến tường bao và trần nhà đều làm bằng cót ép, nhiều chỗ đã bị thủng lỗ chỗ.

Bà Mứt cho biết, khu tập thể này đã xuống cấp nghiêm trọng, nhà ở tầng 2 thì bị dột, chuột bọ, nhà tầng dưới thì nơm nớp lo sập vì hầu hết các cây cột gỗ đã bị mọt ăn rỗng, có cột bị chuột đào xuyên qua lõi.

“Cách đây vài năm, có đơn vị về hỗ trợ dựng lên các trụ sắt bọc ngoài các cột gỗ, nhưng cũng không biết chống chọi được bao lâu. Sàn nhà cũng mục ruỗng, chỉ cần mấy đứa trẻ nhảy đùa là rung lên bần bật. Trước đây, từng có trường hợp bị sập sàn, người rơi xuống tầng dưới” - bà Mứt kể.

Ngoài nỗi lo sập nhà, cư dân nơi đây còn sợ cháy. Nhắc lại chuyện cháy hai khu nhà gỗ năm 2007, bà Mứt vẫn chưa hết bàng hoàng: “Tôi nghe mọi người nhốn nháo, ngó ra thì thấy khu nhà gỗ số 8 ngay bên cạnh cháy rất to. Tôi phải gọi điện cho con cái rồi vội vàng chạy. Cũng may đám cháy không lan sang khu này”.

Theo thống kê của UBND P.Chương Dương, trước đây, ở phường này, có 19 nhà tập thể bằng gỗ, đều được xây dựng từ cuối thập niên 1950, thuộc sở hữu nhà nước. Đến khoảng thập niên 1990, có hai nhà hư hỏng nặng, phải xây lại.

Cách đây hơn 10 năm, 17 nhà còn lại cũng xuống cấp nặng khiến UBND TP.Hà Nội phải thuê đơn vị tư vấn độc lập khảo sát, đánh giá mức độ nguy hiểm. Kết quả, đơn vị tư vấn đánh giá ở mức cực kỳ nguy hiểm, buộc phải phá dỡ.

Năm 2006, UBND TP.Hà Nội đã ra văn bản số 300/QĐUB thu hồi 7 nhà gỗ thuộc diện đặc biệt nguy hiểm, sau đó có 2 nhà bị cháy, hiện vẫn còn 8 nhà gỗ với 401 hộ.

Năm 2015, UBND TP.Hà Nội ra công văn số 8630/UBND-TNMT, chỉ đạo thực hiện chủ trương thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho các hộ dân tại 8 nhà gỗ thuộc diện nguy hiểm. Tuy nhiên, cho đến nay, chủ trương này vẫn chưa thành hiện thực.

Ông Phạm Việt Hưng - Phó chủ tịch UBND P.Chương Dương - cho biết, việc di dời dân đến nơi an toàn không chỉ là mong mỏi của người dân mà cũng là trăn trở của lãnh đạo chính quyền địa phương. Tuy nhiên, còn có một số vướng mắc liên quan đến giá đền bù, chưa thể giải quyết.

Theo đó, giá đất tại đây hiện từ 40-50 triệu đồng/m² đối với nhà trong ngõ và hơn 100 triệu đồng/m² đối với nhà gần mặt tiền đường. Nhưng theo quy định về đền bù nhà thuộc sở hữu nhà nước, khu nhà gỗ này chỉ được đền bù với giá hơn 10 triệu đồng/m² và còn phải khấu trừ 40% tiền sử dụng đất.

Tiền đền bù không đảm bảo cho người dân mua căn hộ mới; thêm nữa, khi chuyển sang nơi ở mới do chính quyền thành phố bố trí, người dân sẽ phải trả tiền thuê nhà 4-5 triệu đồng/tháng, nên người dân chưa đồng tình. Do đó, UBND phường và quận đã đề xuất UBND thành phố tăng mức giá đền bù cho sát với giá thị trường, đồng thời tạo điều kiện cho người dân mua nhà tại khu ở mới.

An Vũ