Somalia: Xung đột, hạn hán và COVID-19 đang đẩy hàng triệu người đến bờ vực

Đầu năm nay, nỗi sợ hãi đã bao trùm ngôi làng nơi Fadumo Ali Mohamed đang ở, khiến cô quyết định phải bỏ đi vì không còn lựa chọn nào khác. Đầu tiên, Mohamed đã phải đi bộ 30km cùng với 9 đứa con của mình để đến vùng Lower Shabelle ở phía nam của Somalia. Sau đó, mấy mẹ con mới được cho đi nhờ đến thủ đô Mogadishu bằng ô tô.

Fadumo Ali Mohamed phải rời khỏi ngôi làng của mình vì xung đột thị tộc kéo dài - Ảnh: Mohamud Utaama/The Guardian

Hiện, Mohamed là một trong số hơn 800.000 người di cư trong nước (IDP) đang phải sống trong những khu chật chội, tạm bợ, thường xuyên bị thiếu thốn thực phẩm và các điều kiện chăm sóc y tế. Nhưng với cô, điều đó còn tốt hơn nhiều so với việc chịu đựng cảnh bạo lực hàng ngày ở quê nhà.

“Giao tranh giữa 2 thị tộc đã diễn ra và chúng tôi không thể đi đâu trong 2 ngày. Các cuộc nội chiến đã kéo dài và ngày càng trở nên tồi tệ hơn trong thời gian gần đây. Cô em họ và dì của tôi chết trong trận đấu súng. Lực lượng dân quân tham chiến đã phong tỏa các giếng nước và không ai dám đến gần, nên tôi đã quyết định cùng các con bỏ trốn. Những ngôi nhà cháy và xác người chết nằm trơ vơ trên đường, biến nơi chúng tôi ở thành một “ngôi làng ma”. Đó là một cơn ác mộng mà tôi không bao giờ muốn nhớ”, Mohamed kể lại.

“Chúng tôi từng kiếm sống bằng cách giặt quần áo cho người dân trong thành phố, nhưng khi dịch COVID-19 bùng phát, mọi nhà đều đóng cửa. Hiện, mỗi ngày chúng tôi chỉ ăn một bữa, nước sinh hoạt thì được bán và chúng tôi không có đủ tiền để mua. Chồng tôi lại bị bệnh và không có thuốc men nên cuộc sống vô cùng khó khăn”, Mohadmed cho biết thêm.

Gia đình của Mohamed là một trong số nhiều gia đình ở Somalia - một quốc gia ở Đông Phi, nơi thường bị nạn hạn hán kéo dài, làm đất đai khô cằn và thiếu nước - càng thêm lao đao khi xung đột giữa các thị tộc ngày càng gia tăng, dẫn đến làn sóng di dân hàng loạt.

Thêm vào đó, những đợt bùng phát dịch COVID-19 gần đây càng đẩy họ vào “đáy của một thảm họa nhân loại”, với 1/4 dân số đang phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực trầm trọng và hơn 800.000 trẻ em dưới 5 tuổi có nguy cơ bị suy dinh dưỡng cấp tính, Hội Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế (IFRC) cảnh báo.

Fadumo Ali Mohamed chỉ ăn một lần một ngày - Ảnh: Mohamud Utaama/The Guardian

“Hiện, Somalia là một trong những nơi rủi ro cho mạng sống của con người nhất trên thế giới với hàng loạt các thảm họa, từ khí hậu khắc nghiệt, xung đột giữa các thị tộc, đến đại dịch COVID-19. Tất cả đã tạo ra một cuộc khủng hoảng nhân loại lớn đối với hàng triệu người. Chúng ta không thể tiếp tục nói về điều này mà cần phải hành động để cải thiện tình hình”, Mohammed Mukhier - Giám đốc phụ trách khu vực châu Phi của IFRC - lên tiếng.

Hồi tháng 6, Liên Hợp Quốc cho biết Somalia đang đối mặt với tình trạng thiếu ngân sách tồi tệ nhất trong 6 năm. Trong một lời kêu gọi khẩn cấp được đưa ra vào tháng 7, IFRC cho biết đang tìm cách quyên góp 7 triệu bảng Anh để giúp Hiệp hội Trăng lưỡi liềm đỏ Somali hỗ trợ nhân đạo cho người dân ở Somaliland và Puntland trong 18 tháng tới.

Trước khi xảy ra đại dịch COVID-19, Somalia đang phục hồi nền kinh tế dần sau nhiều năm xung đột giữa các thị tộc. Nhưng theo Ngân hàng Thế giới, GDP của nước này đã sụt giảm 1,5% trong năm 2020. Chăn nuôi, vốn đóng góp ít nhất 40% GDP của cả nước, là lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

Nhất Nguyên (theo The Guardian)