Sớm hành động để nâng chất lượng sống của bệnh nhân

Tiến sĩ, bác sĩ Lê Trường Giang - Chủ tịch Hội Y tế công cộng TPHCM - cho rằng, quan tâm đến chất lượng sống của người bệnh là trách nhiệm, nghĩa vụ của ngành y tế toàn cầu nói chung, Việt Nam nói riêng, trong đó có bệnh nhân HIV/AIDS.

Phóng viên: Công tác ở lĩnh vực phòng, chống HIV/AIDS trong thời gian dài, bác sĩ có nhận định gì về chất lượng sống của bệnh nhân HIV/AIDS hiện nay?

Bác sĩ Lê Trường Giang: Trước đây, khi nhận kết quả dương tính với HIV, người bệnh như nhận án tử hình, bị người xung quanh kỳ thị, dễ rơi vào trạng thái thù hằn, tiêu cực. Còn bây giờ, cộng đồng (người có HIV hay không) đều biết rằng, HIV/AIDS cũng chỉ như một loại bệnh mạn tính, nếu tuân thủ điều trị thì có thể sống như người bình thường.

Kể từ năm 2005, khi ngành y Việt Nam mở rộng điều trị HIV bằng thuốc ARV, chất lượng sống của bệnh nhân HIV/AIDS được cải thiện đáng kể do vi rút được kiểm soát tốt, tạo sự yên tâm cho họ. Nhưng theo tôi quan sát, khoảng 2-3 năm sau khi dùng thuốc, chất lượng sống của họ lại suy giảm nghiêm trọng.

Đó là do khi vượt qua cú sốc tâm lý và thấy mình khỏe mạnh, sống gần như người bình thường thì bệnh nhân có những ước mơ của người bình thường. Tuy hiện nay, sự kỳ thị của cộng đồng với người có HIV đã được giảm đi rất nhiều nhưng đâu đó vẫn còn sự e dè, ngại ngần khi tiếp xúc người bệnh. Điều này tác động rất lớn lên tinh thần khát khao cống hiến của người có HIV, khiến họ tự ti, bất mãn, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tinh thần, khiến chất lượng sống đi xuống.

* Bác sĩ nghĩ sao về mục tiêu 95-95-95 trong Chiến lược quốc gia kết thúc dịch bệnh HIV/AIDS vào năm 2030?

- Ngày 14/8/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 1246/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030. Chiến lược này đặt mục tiêu đến năm 2023, Việt Nam phấn đấu đạt tỉ lệ 95-95-95, tức là 95% người có HIV biết tình trạng nhiễm của mình, 95% có HIV được điều trị bằng thuốc ARV và 95% người được điều trị bằng thuốc ARV có tải lượng vi rút dưới ngưỡng phát hiện.

Theo tôi, cần có thêm tỉ lệ 95% thứ tư, đó là 95% người sống với HIV có chất lượng cuộc sống tốt. Chúng ta nên hỗ trợ để người bệnh được cống hiến, chia sẻ và thực hiện ước mơ của họ. Ngoài bệnh tật, người có HIV thường phải đối mặt với những rào cản tâm lý, xã hội mà một trong những cách thức quan trọng để hỗ trợ họ là tạo ra cơ hội để họ cống hiến và sẻ chia, giúp họ cảm thấy mình có giá trị, có thể đóng góp cho cộng đồng.

Điều này không chỉ giúp họ tái hòa nhập vào xã hội mà còn giảm sự kỳ thị, nâng cao nhận thức của cộng đồng về HIV/AIDS.

* Thưa ông, ngoài sự hỗ trợ vừa nêu, cần làm gì để giúp người có HIV nâng cao chất lượng sống?

- Khi có kết quả xét nghiệm dương tính với HIV, một số người cảm thấy tuyệt vọng và tự đánh mất giá trị của mình. Họ nghĩ rằng mình là gánh nặng cho gia đình, cộng đồng và xã hội, từ đó luôn cảm thấy cô đơn và tự ti. Muốn hỗ trợ được họ như vừa nêu, chúng ta cần nắm bắt nhu cầu, khả năng hiện có của họ, từ đó tạo điều kiện để họ được làm việc, được cống hiến, từ đó khôi phục niềm tin vào bản thân.

Ngoài làm tình nguyện viên, tuyên truyền viên về HIV/AIDS, họ vẫn có thể đóng góp trong nhiều lĩnh vực như giáo dục, y tế, nghệ thuật… Việc xã hội nhìn nhận họ như những người bình thường, có quyền tham gia các hoạt động xã hội sẽ dần dần thay đổi nhận thức, phá vỡ những rào cản vô hình đang tồn tại.

Khi được đối xử bình đẳng, được làm những điều mình mong muốn, sức khỏe thể chất, tinh thần của họ sẽ tự nhiên được cải thiện và chất lượng sống của họ được nâng cao.

Với nhiều chục năm kết nối người có HIV với cộng đồng, tôi thấy khi được tạo điều kiện, bệnh nhân HIV/AIDS làm việc rất hăng say, vui vẻ, hiệu suất công việc đôi khi còn cao hơn người không có HIV. Vì vậy, chúng ta nên hành động ngay từ bây giờ để sớm đạt được các mục tiêu phòng, chống HIV/AIDS đã đề ra.

Phạm An (thực hiện)