Số người đăng ký hiến tạng tăng rất ít trong năm 2024

Nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến chỉ ra nhiều vướng mắc trong vận động hiến tạng - Ảnh: H.Anh

Ngày 5/3, tại hội thảo “Tăng cường vai trò truyền thông, vận động hiến tặng mô, tạng từ người hiến sau khi chết, chết não” do Bộ Y tế phối hợp Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia tổ chức, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn thông tin, sau hơn 30 năm, Việt Nam đã làm chủ công nghệ với hơn 9.500 ca ghép thành công tại 28 bệnh viện trên cả nước.

Trong năm 2024, số người bệnh hiến tạng sau khi chết là 41 ca - đây là con số kỷ lục của Việt Nam tính đến thời điểm hiện tại. Riêng 2 tháng đầu năm 2025 đã có 16 ca hiến tạng sau chết não, chủ yếu từ Bệnh viện Hữu nghị Việt - Đức.

Tuy nhiên, nguồn hiến tạng từ người chết, chết não vẫn khan hiếm, trong khi nhu cầu ghép tạng ngày càng tăng. Việt Nam có tỉ lệ ghép tạng cao nhất Đông Nam Á (hơn 1.000 ca/năm) nhưng tỉ lệ hiến tạng sau chết lại thuộc nhóm thấp nhất thế giới.

Hàng ngàn người bệnh vẫn chờ đợi, nhiều người không có cơ hội vì thiếu nguồn hiến. Nguyên nhân chủ yếu do nhận thức cộng đồng còn hạn chế, công tác truyền thông, vận động chưa thực sự hiệu quả.

Chia sẻ tại hội thảo, nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến - Chủ tịch Hội Vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người Việt Nam - cho biết, nếu số ca hiến tặng tạng tăng cao hơn gấp 3 lần, thì mỗi năm nước ta sẽ tiến hành ghép được khoảng 5.000 ca. Tuy nhiên, nhận thức về đăng ký hiến tạng từ cộng đồng rất hạn chế.

“Số người đăng ký hiến tạng tăng rất ít trong năm qua, từ 80.000 người tăng lên hơn 100.000 người, con số này còn quá khiêm tốn so với thế giới. Số người hiến tạng sau khi chết não tăng gấp 3 lần so với trung bình 3 năm trước nhưng còn thấp so với các nước trong khu vực Đông Nam Á” - bà Nguyễn Thị Kim Tiến nói.

Bên cạnh đó, nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế cũng chỉ ra nhiều vấn đề còn bất cập trong lĩnh vực hiến, ghép tạng. Cụ thể như, danh sách chờ ghép tại các bệnh viện chưa được quan tâm, mở rộng, không tìm được người nhận. Theo bà, vừa rồi có tình trạng quá tải tạng người chết não nhưng không có người nhận trong khi nhu cầu ghép rất lớn. Một số bệnh viện không biết làm danh sách chờ, bệnh nhân cũng chưa biết cách đăng ký.

Ngoài ra, công nghệ thông tin trong quản lý đăng ký hiến tạng, danh sách chờ, điều phối ghép tạng, quản lý số liệu hiến và ghép tạng, báo cáo, phản hồi rất hạn chế, chưa được đầu tư. Thanh toán từ bảo hiểm y tế cho hiến và ghép tạng còn hạn chế...

Bà Nguyễn Thị Kim Tiến nhấn mạnh lại đề xuất cần có ngày hiến mô, tạng ở Việt Nam để tăng cường công tác vận động, thay đổi nhận thức của người dân. Tới đây, Hội Vận động hiến mô, bộ phận cơ thể dự tính sẽ mở các điểm di động đăng ký hiến tạng để tăng cường thông tin tới người dân.

Thứ trưởng Trần Văn Thuấn đề xuất cho các bệnh viện thành lập đội ngũ tư vấn hiến mô, tạng và có chế độ đãi ngộ phù hợp - Ảnh: D.Thùy

Đồng quan điểm với bà Nguyễn Thị Kim Tiến, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cũng nhìn nhận, vấn đề hiến mô, tạng từ người chết não còn gặp nhiều vướng mắc. Hiện nay, chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng cho hoạt động tư vấn. Công tác truyền thông dù đã được đẩy mạnh nhưng chưa đủ rộng và hiệu quả, nhiều người dân vẫn e ngại, hiểu biết hạn chế, thậm chí lo ngại về tâm linh, đạo đức.

Trong khi đó, Thứ trưởng nêu, ở nhiều nước phát triển, tư vấn hiến tặng mô, tạng tại bệnh viện là một phần quan trọng trong hệ thống y tế. Đội ngũ tư vấn được đào tạo bài bản, hưởng chế độ đãi ngộ hợp lý, giúp gia đình người bệnh hiểu rõ ý nghĩa nhân văn của hiến tạng và đưa ra quyết định đúng đắn. Đây là mô hình Việt Nam cần nghiên cứu, áp dụng phù hợp.

Để có thể lấp đầy những khoảng trống này, Bộ Y tế sẽ nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách cụ thể để hỗ trợ, tạo điều kiện cho các tổ chức, bệnh viện thành lập đội ngũ tư vấn hiến tặng mô, tạng, đảm bảo có chế độ đãi ngộ phù hợp, giúp họ yên tâm công tác.

H.Anh