PNO - Nhiều sinh viên phải vừa học, vừa đi làm thêm để có thu nhập trang trải cuộc sống và rèn giũa các kỹ năng. Không ít sinh viên bị buộc làm nhiều việc khác bên cạnh việc chính, chấp nhận làm công việc nguy hiểm đến tính mạng nhưng tiền công hết sức bọt bèo. Họ dường như chẳng được ai bảo vệ…
 |
| Theo quy định hiện hành, mức lương tối thiểu mà các cơ sở kinh doanh phải trả cho sinh viên làm thêm giờ ở TPHCM là từ 20.000-22.500 đồng/giờ nhưng rất ít nơi tuân thủ. Trong ảnh: Các em sinh viên đang phục vụ trong một quán ăn ở khu vực Đại học Quốc gia TPHCM - Ảnh: Trang Thư |
Việc nhiều, tiền công rẻ mạt
Được cha mẹ hỗ trợ học phí nhưng mỗi tháng, Đinh Văn Phương - sinh viên Trường đại học Sư phạm TPHCM - cũng tiêu tốn hơn 4 triệu đồng tiền ăn uống, thuê nhà trọ và chi phí học tập. Mỗi tuần, Phương làm việc ít nhất 35 giờ, mỗi giờ được trả 17.000 đồng nên thu nhập mỗi tháng cũng chỉ hơn 2,4 triệu đồng. Những hôm lịch học trống, Phương phải tranh thủ làm 2 ca. “Cha mẹ tôi ở quê chỉ làm rẫy nên thu nhập theo mùa, không ổn định, lại phải lo cho em tôi học cấp III. Bởi vậy, tôi phải đi làm thêm, chấp nhận mức tiền công thấp” - Phương tâm sự.
Vừa bước vào năm thứ ba, Thanh Thư - sinh viên Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia TPHCM - lên mạng xã hội để tìm kiếm công việc phù hợp. Thấy một trung tâm tiếng Anh đăng tuyển người phụ trách tư vấn khóa học, xếp lớp cho học viên, Thư liền đăng ký. Khi đi làm chính thức, Thư mới nhận ra mình gần như bị lừa. Mỗi buổi, Thư phải đến sớm để quét dọn trung tâm từ trong ra ngoài, bao gồm 3 phòng học ở tầng 1 và phòng làm việc ở tầng trệt, đổ rác, lau bảng, pha trà, pha cà phê.
Sau đó, Thư mới được làm công việc đúng như mô tả trong mẩu tuyển dụng là kiểm tra tin nhắn và trả lời học viên, đăng bài, tương tác trên fanpage của trung tâm. “Việc quét dọn trung tâm khá cực nhọc, việc trực fanpage ngốn rất nhiều thời gian. Tôi phải trả lời học viên mọi lúc kể cả sau 23g khuya, nhưng không được tính thêm lương” - Thanh Thư kể.
Bích Ngọc - sinh viên năm thứ nhất của một trường đại học ở TP Thủ Đức - thì bị quản lý cửa hàng bắt tăng ca, hăm he trừ lương, đuổi việc ngay từ tháng đầu tiên đi làm. Mỗi ca làm, Ngọc phải lau sàn, dọn nhà vệ sinh, chỗ ngồi của khách và cả những khu vực sân xung quanh quán, sau đó nấu thức ăn và nhận điện thoại gọi món từ khách hàng. Làm việc không ngơi tay nhưng Ngọc chỉ nhận được mức tiền công 18.000 đồng/giờ. Ngọc không được ký hợp đồng mà chỉ được quản lý quán thông báo miệng về tiền công, giờ làm.
Làm trên cao nhưng không có đồ bảo hộ
Không có lịch học sáng thứ Bảy nhưng Huy Hoàng - sinh viên Trường đại học Công nghiệp TPHCM - vẫn thức dậy từ rất sớm để chuẩn bị sân khấu cho một đơn vị tổ chức sự kiện. 7g, Hoàng chạy xe máy từ quận Gò Vấp sang quận 5 và bắt đầu công việc lúc 8g.
 |
| Một nam sinh chọn làm thêm ở quán giải khát gần Đại học Quốc gia TPHCM vào buổi tối để có thêm tiền trang trải cuộc sống - Ảnh: Trang Thư |
Cứ mỗi giờ làm việc, Hoàng được trả 25.000 đồng. Ban đầu, nghe con số này, Hoàng rất háo hức bởi nó cao hơn so với những công việc mà Hoàng đang làm hoặc từng làm. Nhưng khi thực sự trải nghiệm, Hoàng mới biết công việc này rất cực nhọc và nguy hiểm. Không chỉ sắp xếp bàn ghế, trang trí bối cảnh, Hoàng còn phải mang, vác bàn ghế, phông màn, khung kèo từ xe tải vào nơi tổ chức sự kiện.
Có khi, Hoàng phải vác những thứ này lên những tầng cao - nơi thang máy không đến được - rồi leo trèo, đứng cheo leo để lắp bóng đèn, màn hình hoặc phông nền sân khấu. Khi tổ chức sự kiện ngoài trời, Hoàng phải làm việc liên tục ngoài nắng từ sáng sớm cho đến 14 - 15g. Mỗi tuần, Hoàng làm công việc này 1 ngày (8-10 giờ), tiền công từ 200.000-250.000 đồng/ngày.
“Làm công việc này vừa mệt, vừa nguy hiểm. Tôi phải cẩn thận từng chút, chứ lỡ trèo cao mà té thì chắc chắn chấn thương nặng. Mình chỉ đăng ký làm qua người quen hoặc qua Facebook chứ không có hợp đồng gì, cũng không có dụng cụ bảo hộ lao động nên lỡ gặp sự cố là mình lãnh đủ” - Hoàng nói.
Ngoài công việc trên, Hoàng còn tranh thủ thời gian rảnh để làm nhân viên phục vụ quán nước với thu nhập 18.000 đồng/giờ và nhân viên tiếp thị sản phẩm cho một công ty sản xuất mì gói với thu nhập 20.000 đồng/giờ. 2 công việc này khá nhẹ nhàng, lương cũng không cao nhưng bổ trợ được phần nào cho việc học quản trị kinh doanh của Hoàng. Công việc cứ xoay vòng mỗi tuần, mỗi tháng, đủ để Hoàng tự lo được cho cuộc sống của mình. Tháng nào có lịch học dày hoặc phải làm bài kiểm tra, Hoàng sẽ tạm ngưng công việc để tập trung cho việc học.
Theo dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) do Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội soạn, sinh viên được làm thêm không quá 20 giờ/tuần và các trường đại học phải kiểm soát việc này. Theo sinh viên, với mức tiền công bèo bọt, số giờ làm thêm theo dự thảo luật sẽ không mang lại bao nhiêu tiền.
Ông Châu Lê - Nhà sáng lập F&B Insider Hub - cho hay, đa số doanh nghiệp F&B (food and beverage service, tức nhà hàng, quán nước) có quy mô nhỏ hoặc vừa; chủ doanh nghiệp thường không làm đúng luật lao động khiến sinh viên thiệt thòi khi vào làm thêm. Chẳng hạn, họ áp dụng chế tài phạt tiền, không ký hợp đồng lao động, không đảm bảo các quyền lợi cho người lao động, không có các phúc lợi như ngày phép, nghỉ bệnh, an toàn lao động, vệ sinh an toàn thực phẩm.
“Có trường hợp sinh viên đóng cửa hàng sớm 1 phút bị phạt 300.000 đồng, cái này là sai luật, không có luật nào quy định được phạt tiền người lao động, nhưng phép vua thì thua lệ làng” - ông nói.
Theo luật sư Trương Hồng Điền, sinh viên nên dựa vào nhu cầu và khả năng của mình để chọn công việc làm thêm phù hợp. Trong trường hợp bị bóc lột, sinh viên cần ưu tiên bảo vệ các quyền cơ bản của mình về thân thể, sức khỏe, danh dự, không ngại nghỉ làm và tìm môi trường khác. Nếu bị đe dọa hoặc bị giam lương, sinh viên có thể liên hệ phòng lao động cấp quận, công an cấp phường để nhờ can thiệp, bảo vệ quyền lợi.
| Theo luật sư Trương Hồng Điền (Đoàn Luật sư TPHCM), khoản 1, điều 3 Nghị định 38/2022/NĐ-CP quy định, mức lương tối thiểu theo giờ ở vùng I là 22.500 đồng/giờ, vùng II là 20.000 đồng/giờ, vùng III là 17.500 đồng/giờ, vùng IV là 15.600 đồng/giờ. Ở TPHCM, chỉ có huyện Cần Giờ thuộc vùng II, còn lại đều thuộc vùng I. Như vậy, mức lương tối thiểu mà các cơ sở kinh doanh phải trả cho sinh viên làm thêm giờ ở TPHCM là từ 20.000-22.500 đồng/giờ. Các cơ sở trả dưới mức lương tối thiểu trên đều làm trái quy định, nhưng hầu như không đơn vị nào kiểm tra. |
“Làm thêm giúp tôi dạn dĩ, linh hoạt hơn” Mỗi ngày, trước 7g sáng, Phạm Văn Hải - sinh viên năm cuối ngành xây dựng, Trường đại học Tôn Đức Thắng - có mặt ở tiệm giặt sấy để mở cửa, quét dọn rồi đón khách. Mỗi ngày thường, tiệm nhận khoảng 50kg quần áo, cuối tuần thì nhận khoảng 70 - 80kg. Đến 9g, Hải giao lại việc giặt sấy cho 1 nhân viên nữ, còn mình làm vệ sinh giày, mỗi ngày từ 10-15 đôi.
Hải làm việc ở tiệm này gần 2 năm qua, tiền công ban đầu 20.000 đồng/giờ, sau 3 tháng thử việc thì tăng lên 25.000 đồng/giờ và hiện nay là 6 triệu đồng/tháng. Để nhận được mức tiền công này, ngoài việc giặt sấy, vệ sinh giày dép, Hải còn viết mỗi tuần 2 bài quảng cáo đăng lên Facebook, tư vấn khách hàng qua mạng và báo cáo doanh thu hằng tuần của tiệm cho chủ. Ngày thường, Hải làm việc khoảng 5 giờ/ngày, ngày cuối tuần phải làm 7 giờ mới hết việc. Tính ra mỗi tuần, Hải làm khoảng 40 giờ. Lịch học không cố định nên Hải tự chia ca với 2 sinh viên đang làm chung. Những ngày có sự kiện quan trọng ở lớp, Hải báo trước để chủ tiệm tiện bề sắp xếp. Hải cho biết, khá hài lòng với công việc hiện tại. Tìm hiểu kỹ về công việc để tránh thiệt thòi Năm 2023, giới thiệu hơn 23.480 chỗ làm cho sinh viên Nên tập huấn nghiệp vụ cho nhân viên tư vấn việc làm Trang Thư (ghi) |
Thu Lê - Trang Thư
| Chia sẻ bài viết: |
Công an khám xét khẩn cấp trụ sở chính của Công ty TNHH MTV Tư vấn Đầu tư GFDI và Sở giao dịch của Công ty này tại Đà Nẵng.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội công bố Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của các tỉnh Bến Tre, Long An, Tiền Giang giai đoạn 2023 - 2025.
Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy đến năm 2030 dự kiến có tổng mức vốn thực hiện hơn 22.450 tỉ đồng.
Công an đang truy tìm ông Đoàn Quốc Bảo - TGĐ Công ty CP Kỹ thuật Xây dựng Nippon Epc. Ông Bảo đã biến mất cùng số tiền hơn 171 tỉ đồng.
Việc xây dựng đường sắt cao tốc Bắc - Nam đòi hỏi nguồn lực rất lớn không chỉ về vốn mà còn ở nguyên vật liệu, công nghệ và nhân lực.
Các mô hình tự phòng, tự quản, tự bảo vệ về an ninh trật tự đã giúp phát huy vai trò của nhân dân trong việc phòng ngừa tội phạm.
ĐBQH Nguyễn Quang Huân băn khoăn, liệu đã thích hợp để phát triển điện hạt nhân hay nên tập trung phát triển điện năng lượng tái tạo để đảm bảo nguồn cung.
Trong lúc chèo xuồng qua hồ để làm rẫy, hai vợ chồng bị đuối nước tử vong thương tâm.
Cơ quan điều tra Bộ Công an khởi tố vụ án gây thất thoát, lãng phí đặc biệt lớn nguồn tài nguyên khoáng sản xảy ra tại Công ty Hưng Thịnh.
Trước những khó khăn, TPHCM đã chủ động nghiên cứu và nhiều lần đề xuất Trung ương các phương án để tháo gỡ nhưng chưa được thống nhất.
Chiều 7/11, UV Ban thường vụ Thành ủy, Trưởng ban Dân vận Thành ủy Nguyễn Mạnh Cường có buổi tiếp đoàn đại biểu Đội cận vệ trẻ Đảng nước Nga thống nhất.
Thượng tá Nguyễn Thăng Long, Phó trưởng Phòng Tham mưu, Công an TPHCM cho biết tại buổi họp báo định kỳ về tình hình kinh tế - xã hội trên địa bàn.
Khao khát làm mẹ của thai phụ là động lực để các bác sĩ thành công trong ca mổ quá hiếm và phức tạp khi khối u rất lớn này.
UBND xã Hòa Bắc (TP Đà Nẵng) đã báo cáo về việc điều tiết nước tại đập dâng Nam Mỹ gây ảnh hưởng đến một số hộ dân tại thôn Nam Mỹ.
Trong lúc đơn vị thi công đang đổ bê tông mặt cầu thì bất ngờ công trình này sập đổ, một lượng lớn bê tông, sắt thép rơi xuống suối.
Công an tỉnh Hà Tĩnh vừa triệt phá 1 đường dây mua bán súng xuyên quốc gia, thu giữ 532 khẩu súng các loại.
Bộ trưởng Công an chỉ đạo Công an TP Hà Nội xử lý dứt điểm tình trạng thanh thiếu niên tụ tập đua xe, lạng lách gây nguy hiểm.
Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Kiên Giang vừa xem xét, đề nghị kỷ luật đối với nhiều tập thể, cá nhân có dấu hiệu vi phạm.
