“Siết” Netflix như Thổ Nhĩ Kỳ: Việt Nam cho đến bao giờ?

Theo Reuters, Thổ Nhĩ Kỳ đang dùng những biện pháp mạnh tay đối với Netflix khi nền tảng này có một số dấu hiệu sai phạm về nội dung. Mới nhất, Cơ quan Giám sát Phát thanh và Truyền hình của Thổ Nhĩ Kỳ cho biết bộ phim Cuties sẽ không được phép ra mắt trên lãnh thổ nước này vì có chứa hình ảnh bóc lột trẻ em.

Với lệnh cấm từ Cơ quan Giám sát Phát thanh và Truyền hình của Thổ Nhĩ Kỳ, Netflix phải chặn quyền truy cập của người xem trên khắp lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ với phim Cuties, trước thời điểm ra mắt vào ngày 9/9. Nếu không thực hiện, nước này sẽ tạm đình chỉ hoặc thậm chí, tước giấy phép hoạt động của Netflix.

Cùng với phim Cuties, phía Thổ Nhĩ Kỳ cho biết sẽ lên danh sách các phim không được lưu hành trên các nền tảng trực tuyến tại quốc gia này. Trong đó có một số phim có nhân vật đồng tính. Trước khi ban lệnh cấm, Hội đồng Phát thanh và Truyền hình họp nhanh, đưa ra thông báo: “Tất cả chúng tôi đã nhất trí rằng Netflix phải xoá dự án Cuties ra khỏi danh mục”. Hội đồng đánh giá những bộ phim “có chứa nội dung bóc lột và lạm dụng như Cuties, có thể dẫn đến các hành vi bạo lực “ăn theo” của những đứa trẻ đang tuổi bồng bột".

Hình ảnh trong phim Cuties bị khán giả nhiều nước phản ứng.

Phim Cuties xoay quanh câu chuyện của một cô bé 11 tuổi, theo đạo Hồi. Cô bé bắt đầu nổi loạn và chống lại truyền thống gia đình khi tham gia vào một nhóm nhảy thượng tôn tinh thần tự do, nổi loạn. Cuties trước đó bị chỉ trích tại nhiều quốc gia vì poster phim chứa hình ảnh khiêu dâm của các bé gái chỉ mới 11 tuổi. Netflix sau đó đã gỡ hình ảnh, gửi lời xin lỗi và nói rằng Cuties là “tác phẩm nghệ thuật không phù hợp".

Có hơn 1,5 triệu thuê bao Netflix tại Thổ Nhĩ Kỳ, và với con số đang tăng lên liên tục, quốc gia này tỏ ra cẩn trọng trước việc kiểm duyệt nội dung được phát sóng. Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định nếu Netflix không làm theo luật định, chỉ có một lựa chọn là không được tiếp tục tham gia kinh doanh tại đây. Cách làm của Thổ Nhĩ Kỳ khá cứng rắn và hiệu quả với hoạt động của Netflix, trong khi nhiều quốc gia khác bất lực trong khâu quản lý.

Để có được "cái uy" với Netflix như hiện tại, Thổ Nhĩ Kỳ đã xây dựng hệ thống luật pháp, quản lý chặt chẽ. Trong năm 2019, quốc gia này đưa ra bộ luật mới, quy định cụ thể các quy tắc phát trực tuyến dành cho dịch vụ phát trực tuyến và hãng tin tức. Quốc gia này muốn thắt chặt kiểm soát nội dung phim ảnh trực tuyến lẫn kiểm soát nội dung báo chí trên các phương tiện truyền thông.

Cuties bị phản ứng không chỉ tại Thổ Nhĩ Kỳ mà còn tại một số quốc gia khác. Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ là quốc gia đưa ra hành động tẩy chay mạnh mẽ nhất.

Ông Ebubekir Sahin, chủ tịch Cơ quan giám sát Truyền hình RTUK của Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, sau khi ban hành luật mới, không chỉ Netflix mà các nền tảng phát trực tuyến của địa phương như Puhu TV và Blu TV cũng đã nộp đơn xin cấp phép. Riêng Netflix, để hoàn thành việc cấp phép, nền tảng này phải đặt trụ sở hoạt động ở Thổ Nhĩ Kỳ và trả 0,5% doanh thu thu được từ người dùng cho chính phủ nước sở tại. Ở Tây Ban Nha và Ý, Netflix cũng phải thực hiện việc đóng thuế tương tự.

Theo Reuters, sở dĩ Netflix nhún nhường một số quốc gia vì tốc độ đăng ký ứng dụng tại các nước này tăng rất nhanh, nhanh sinh lợi và trở thành thị trường vô cùng tiềm năng. Nếu không “ngoan”, không nhún nhường, sự cạnh tranh sẽ ngày càng gay gắt khi không được chính phủ ưu ái.

Thổ Nhĩ Kỳ biết được điểm yếu của Netflix nên đưa ra nhiều “tối hậu thư”, rằng chỉ cần không tôn trọng các nguyên tắc trong kiểm duyệt nội dung, nộp thuế, Netflix sẽ có 30 ngày để thay đổi nội dung của mình/sửa sai hoặc giấy phép sẽ bị Cơ quan Giám sát Phát thanh và Truyền hình tạm ngưng 3 tháng, sau đó là huỷ không cấp lại.

Hình ảnh trong Put your head on my shoulder (Gửi thời thanh xuân ấm áp của chúng ta) sai phạm về chủ quyền lãnh thổ Việt Nam.

Từ cách hành động dứt khoát, quả quyết của giới chức Thổ Nhĩ Kỳ, nhìn lại hoạt động của Netflix tại Việt Nam. Hiện chúng ta đang để Netflix tự tung tự tác trên thị trường với hàng loạt sai phạm về nội dung, trốn nộp thuế, không có giấy phép hoạt động... nhưng vẫn hiển nhiên thu lợi “khủng” từ người Việt. Khi "gõ cửa" các cơ quan liên quan để tìm câu trả lời thì hầu hết đều biết Netflix sai phạm, nhưng chúng ta thiếu luật định, thiếu quyết tâm để giải quyết rốt ráo vấn đề.

Netflix gia nhập thị trường Việt Nam hơn 4 năm nhưng trong 4 năm tung hoành, chưa có động thái mạnh tay nào từ Cục Phát thanh Truyền hình – Thông tin Điện tử trực thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông, ngoài việc đơn vị này 2 lần đưa ra yêu cầu với Netflix để họ xoá một số nội dung liên quan đến chủ quyền, văn hoá, lịch sử quốc gia... Còn những nội dung liên quan đến yếu tố thuần phong mỹ tục, Netflix không thực hiện. Sự bất trị của Netflix thách thức các cơ quan chức năng tại Việt Nam nhanh chóng vào cuộc vì nếu để nền tảng này hoạt động ngoài vòng pháp luật, sẽ còn nhiều sai sót nghiêm trọng xảy ra.

Mới đây, trong Put your head on my shoulder (tạm dịch: Gửi thời thanh xuân ấm áp của chúng ta) có chứa thông tin sai lệch về chủ quyền lãnh thổ Việt Nam. Chỉ khi dư luận phản ứng dữ dội, Netflix mới thực hiện cắt bỏ đoạn phim sai lệch này nhưng không đưa ra câu trả lời chính thức nào. Tới nay, sau một tháng Báo Phụ Nữ TPHCM gửi nội dung thắc mắc đến Netflix, đơn vị này vẫn chưa có câu trả lời cho những hoạt động sai phạm liên tục trong thời gian qua vì người có nhiệm vụ trả lời đang ở nước ngoài.

Cho đến bao giờ, Việt Nam mới mạnh tay như Thổ Nhĩ Kỳ trong việc quản lý ứng dụng phát phim trực tuyến? Có lẽ, mọi sự so sánh là khập khiễng nhưng ít nhất, khi thấy bất cập, cơ quan chức năng phải nhanh lên chứ!

Diễm Mi