Siết chặt mạng xã hội trước nguy cơ mất an toàn cho trẻ em

Mạng xã hội đang thay đổi cuộc sống của giới trẻ

Sau Facebook, đến lượt TikTok, Snapchat và YouTube bị các thượng nghị sĩ Mỹ chất vấn vào đầu tuần này về các biện pháp nhằm bảo đảm an toàn cho người dùng nhỏ tuổi. Các nhà lập pháp đã trích dẫn nhiều nghiên cứu về tác hại đối với trẻ em, từ rối loạn ăn uống cho đến các tổn hại do tiếp xúc với nội dung khiêu dâm, quảng cáo thuốc gây nghiện… trên mạng xã hội cho các lập luận của mình. 

TikTok đối mặt với cáo buộc dùng thuật toán phục vụ cho nội dung có hại với người dùng tuổi teen, chẳng hạn như cho phát các video hướng dẫn giảm cân sai lệch hoặc cổ vũ các trò đùa nguy hiểm. Tuy nhiên Michael Beckerman - Phó chủ tịch TikTok - cho rằng, tình dục và ma túy không có chỗ trên TikTok vì vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng. TikTok có các công cụ quản lý thời gian sử dụng thiết bị giúp người trẻ và cha mẹ kiểm duyệt thời gian trẻ dùng ứng dụng và cả những gì trẻ xem…

Người chơi trò Liên minh huyền thoại đang thi đấu trực tuyến tại Trùng Khánh, Trung Quốc - Ảnh: REUTERS

Thượng nghị sĩ Amy Klobuchar cho hay, một thanh niên 19 tuổi được cho là đã chết vì mua phải thuốc giảm đau giả qua Snapchat. Trả lời “cáo buộc” này, đại diện Snapchat nói việc loại bỏ tất cả người buôn bán dược phẩm trái phép khỏi ứng dụng là quyết tâm hàng đầu của họ, tuy nhiên các biện pháp phát hiện những trường hợp như vậy thường gặp khó khăn. Snapchat cũng chứng minh họ khác với các nền tảng khác là dựa vào con người để kiểm duyệt nội dung, chứ không phải dùng trí tuệ nhân tạo. 

YouTube cũng cho biết đã nỗ lực cung cấp cho trẻ và gia đình các biện pháp kiểm soát như giới hạn thời gian, nhằm hạn chế việc xem nội dung không phù hợp với lứa tuổi.

Theo các nghị sĩ, TikTok, Snapchat và YouTube đã tác động lớn đến cuộc sống của giới trẻ. Ảnh hưởng đến cách ăn mặc, bước đi, điệu bộ, ngôn ngữ, tư duy, chế độ ăn uống… của những người trẻ, có trường hợp đến mức gây ám ảnh.

Truyền thông xã hội có thể cung cấp dịch vụ giải trí và giáo dục, nhưng hiện các nền tảng đã bị lạm dụng để gây hại cho trẻ em, cổ xúy thói bắt nạt, phá hoại trường học, gây rối loạn dinh dưỡng vì những kiến thức sai lệch, tạo những hành vi lôi kéo.

Tuần trước, Facebook đã bị chỉ trích tại phiên điều trần của thượng viện về vấn đề bảo vệ trẻ em. Các nhà lập pháp Mỹ nhấn mạnh: Facebook gây tác hại đặc biệt với thanh thiếu niên. Một trong những báo cáo cho biết, ứng dụng Instagram do Facebook sở hữu gây tổn hại đến sức khỏe tinh thần của các cô gái tuổi teen, nhất là vấn đề liên quan đến hình thể hay kỳ thị ngoại hình. 

Tăng vai trò của cha mẹ 

Ngày 25/10, Chính phủ Úc tuyên bố dự thảo Luật Quyền riêng tư trực tuyến buộc các công ty truyền thông xã hội phải có sự đồng ý của cha mẹ mới được cung cấp dịch vụ cho người dùng dưới 16 tuổi. Các mạng xã hội như Facebook, diễn đàn ẩn danh Reddit, ứng dụng hẹn hò trên điện thoại thông minh Bumble và WhatsApp… phải thực hiện các bước hợp pháp nhằm xác minh độ tuổi người dùng và đảm bảo quyền trẻ em.

Vào tháng 8, Chính phủ Trung Quốc đã ban bố quy định về trò chơi điện tử, trong đó cấm người dưới 18 tuổi chơi trò chơi điện tử hơn ba giờ một tuần, có hiệu lực từ ngày 1/9. Đa số người lớn đã ủng hộ lệnh cấm này. Tuy nhiên, rất nhanh sau đó, xuất hiện các kiểu lách luật, chẳng hạn trẻ vị thành niên nước này chuyển sang xem người khác chơi, thông qua các nền tảng chia sẻ video Douyin, Kuaishou…

Mẹ của một thiếu niên 16 tuổi cho biết, từ mê chơi game, con trai bà giờ chuyển sang xem các nền tảng video ngắn. Cậu đã dành hàng giờ mỗi ngày để duyệt các clip mới và tự tạo nội dung. Một phụ huynh khác nói, con trai ông giờ chuyển sang đam mê theo dõi, xem người khác chơi game trên các dịch vụ phát trực tuyến.

Nhằm đáp ứng quy định mới của chính phủ, các công ty game Trung Quốc phải yêu cầu người chơi đăng ký và đăng nhập bằng tên thật, giới hạn thời gian chơi game theo độ tuổi. Tuy nhiên sau đó, các tài khoản cho thuê bắt đầu xuất hiện trên các trang thương mại điện tử. Bằng cách bỏ ra ít nhất 5 USD, người dưới 18 tuổi có thể mượn tài khoản chơi game từ các nhà cung cấp. 

Trước những biến tướng này, nhiều ý kiến cho rằng quan trọng nhất là vai trò của cha mẹ trong việc hỗ trợ, giúp con cái bớt bị phụ thuộc vào mạng xã hội, các dịch vụ giải trí trực tuyến. Dù điều đó cũng không phải dễ dàng. 

Nam Anh (theo NPR, TDS, SMD)