Sau khi tiêm vắc xin COVID-19, bạn đã an toàn chưa?

Người dân xếp hàng chờ tiêm chủng tại Trung tâm Liacouras Đại học Temple ở Philadelphia (Mỹ) - Ảnh: AP

Bạn đã được tiêm chủng đầy đủ chống virus COVID-19, bây giờ sẽ thế nào? Đừng mong được gỡ bỏ ngay khẩu trang và lập tức quay trở lại các hoạt động bình thường. Khuyến cáo của CDC sẽ là một sự thất vọng, nếu không muốn nói là một cú sốc đối với nhiều người.

Cụ bà Noemi Caraballo (81 tuổi) ở Miami đã tiêm liều vắc-xin thứ 2 vào ngày 16/2 và rất mong đi gặp bạn bè, tiếp tục các lớp thể dục và làm việc lặt vặt sau gần một năm phải ở trong nhà, thậm chí còn đặt hàng tạp hóa trực tuyến. Con gái bà, chị Susan Caraballo,  cho biết, câu nói cửa miệng của bà - “Mẹ mệt mỏi khi cả ngày nói chuyện với mèo và vẹt” - cho thấy bà rất nôn nóng được ra ngoài làm việc này việc nọ và gặp gỡ mọi người.

Nhưng khuyến cáo của CDC như dội cho bà “một gáo nước lạnh” khi yêu cầu những người đã tiêm đủ vắc-xin như bà vẫn cần đeo khẩu trang và thực hiện giãn cách xã hội.

Các loại vắc-xin được sử dụng cho đến nay cần được tiêm 2 liều và các chuyên gia hết sức lưu ý rằng đừng mất cảnh giác sau liều tiêm đầu tiên.

Trả lời một phụ nữ California 91 tuổi hỏi liệu bà và những người bạn đã tiêm phòng có thể tiếp tục đánh mạt chược hay không, tiến sĩ Anthony Fauci, chuyên gia hàng đầu về bệnh truyền nhiễm của Hoa Kỳ, nói rằng “Bác đã hỏi một câu rất hợp lý”.

Trong buổi trao đổi trực tuyến, tiến sĩ Fauci đã viện dẫn các khuyến nghị của CDC, cho đến nay vẫn có giá trị đối với trường hợp những người đã được tiêm phòng muốn ngồi cùng nhau. “Các bác hãy chờ thêm”, ông Fauci nói với người phụ nữ và cho biết ông mong đợi các quy định của CDC được cập nhật khi ngày càng có nhiều người được tiêm chủng.

Điều mà các chuyên gia cũng cần tìm hiểu là các vắc-xin - có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa COVID-19 có triệu chứng, đặc biệt là những ca bệnh nặng và tử vong - nhưng chưa ai biết chúng có thể ngăn chặn sự lây lan của virus như thế nào.

Thật tuyệt nếu vắc-xin giúp cho một người đáng lẽ phải nhập viện, nay chỉ bị sụt sịt hoặc thậm chí không có triệu chứng. Nhưng “câu hỏi còn lờ mờ” là liệu một người bị nhiễm - dù đã tiêm phòng - có thể vô tình lây nhiễm cho người khác hay không. Tiến sĩ Fauci đã nói như trên trong cuộc họp báo chống COVID-19 của Nhà Trắng vào tuần trước.

Các nghiên cứu hiện đang được tiến hành để tìm hiểu câu hỏi trên và các gợi ý đã bắt đầu xuất hiện. Tiến sĩ Fauci chỉ ra một nghiên cứu gần đây ở Tây Ban Nha cho thấy một người bị nhiễm càng chứa nhiều virus COVID-19 - được gọi là tải lượng virus - thì khả năng lây nhiễm của họ càng cao. Điều đó không có gì đáng ngạc nhiên, vì nó cũng đúng với các bệnh khác.

Một số phát hiện sơ bộ ở Israel cho thấy những người bị nhiễm, sau liều vắc-xin đầu tiên - khi họ chỉ được bảo vệ một phần - có tải lượng virus nhỏ hơn so với những người nhiễm bệnh không được chủng ngừa. Điều đó thật đáng khích lệ nếu những phát hiện được duy trì. Israel đã tiêm vắc-xin cho phần lớn dân số nước mình và các nhà khoa học trên toàn thế giới đang theo dõi phản ứng của đại dịch khi số lượng người được tiêm chủng tăng lên.

Dù đã tiêm phòng hay chưa, CDC vẫn chỉ khuyến khích những chuyến đi cần thiết

Tiến sĩ Walter Orenstein, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Emory (Mỹ), cho biết thêm, điều quan trọng là theo dõi liệu vắc-xin có bảo vệ chống lại các biến chủng mới, đột biến của virus đang lây lan nhanh chóng ở một số quốc gia hay không. Ông đã được tiêm phòng và tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn của CDC.

Ngoài ra còn có những lý do thực tế. Nhà miễn dịch học E. John Wherry (Đại học Pennsylvania - Mỹ) cho biết: “Thật khó để biết ai đã tiêm phòng và ai chưa tiêm phòng, nếu bạn chỉ đi dạo quanh cửa hàng tạp hóa. Và các chuyên gia như ông Wherry liên tục được hỏi: Vâng, có những quy tắc khi ở nơi công cộng, nhưng sau khi tiêm phòng người bà có an toàn khi ở nhà cùng gia đình hay bạn bè thân thiết hay không?

Không phải tất cả mọi người đều được tăng cường hệ miễn dịch như nhau sau khi tiêm vắc-xin, vì vậy những người bị ung thư hoặc người già yếu có thể không nhận được sự bảo vệ nhiều như một người 70 còn khỏe mạnh. Nhưng hầu hết mọi người hẳn sẽ cảm thấy “tự tin hơn khi đi mua sắm, hay đi gặp cháu ngoại, hoặc ôm con gái của mình”, ông Wherry nói. Đó là bởi vì khả năng một người được tiêm chủng đầy đủ bị bệnh nặng, không phải là không có, nhưng rất thấp.

Điều gì sẽ xảy ra nếu người được tiêm chủng đầy đủ tiếp xúc với người nhiễm bệnh? CDC gần đây đã nới lỏng các quy tắc đó: Không cách ly nếu người được tiêm chủng không có triệu chứng và đã ít nhất 2 tuần, nhưng không lâu hơn 3 tháng, kể từ khi họ tiêm liều thứ 2.

Sau khi tiêm vắc-xin có thể đi du lịch bằng máy bay được không? Dù đã tiêm phòng hay chưa, CDC vẫn chỉ khuyến khích những chuyến đi cần thiết.

Du lịch quốc tế đứng trước viễn cảnh khó khăn hơn, vì các quốc gia vốn có yêu cầu cách ly và xét nghiệm khác nhau sẽ đưa ra các hướng dẫn sau khi tiêm chủng khác nhau, chưa kể là đối với nhiều loại vắc-xin khác nhau, trong đó một số loại được chứng minh tốt hơn những loại khác. Ngoài ra, còn có mối lo ngại về việc mang những biến chủng đáng lo ngại từ quốc gia này sang quốc gia khác.

Hoàng Diệu (theo AP)