Sau bão là những căn bệnh chết người

Cơn bão Helene tấn công Florida khiến cơ quan y tế đưa ra cảnh báo vào đầu tháng Mười về khả năng gia tăng các ca nhiễm trùng vibrio vulnificus, đồng thời kêu gọi người dân tránh lội qua nước lũ.

Vi khuẩn vibrio vulnificus có thể phá hủy da và mô mềm, có thể dẫn đến việc phải cắt cụt chi. “Vibrio vulnificus thường xảy ra vào thời điểm nước ấm nhất. Lũ lụt liên quan đến bão rất có thể dẫn đến sự phân bố lại của vibrio vào sâu hơn trong đất liền và mọi người sẽ tiếp xúc nhiều hơn với nước bị ô nhiễm khi bão đến” - John Drake - Giám đốc Trung tâm Sinh thái học về các bệnh truyền nhiễm tại Đại học Georgia (Mỹ) - cho biết.

Thiên tai có thể gây ra hàng loạt các bệnh truyền nhiễm cho con người - Nguồn ảnh: Getty Images

Hằng năm, tác động của các cơn bão nhiệt đới ảnh hưởng đến khoảng 150 triệu người trên toàn thế giới, chủ yếu ở các cộng đồng ven biển. Một số dự báo cho rằng cường độ của các cơn bão nhiệt đới sẽ tăng lên khi nhiệt độ đại dương tăng. Việc hiểu rõ tác động của những cơn bão này đối với bệnh tật đang trở nên ngày càng cấp thiết. “Chúng tôi đã nghiên cứu về bão trong một thời gian và thấy rằng: có nhiều con đường khác nhau khiến các bệnh truyền nhiễm trở nên trầm trọng hơn, chủ yếu là do thực phẩm bị ô nhiễm, nước bị ô nhiễm và sự gia tăng các tác nhân gây bệnh trong môi trường” - Kumar cho biết.

Một trong những tác động lớn nhất từ các cơn bão nhiệt đới được cho là nhiễm trùng đường tiêu hóa. Các nghiên cứu đã phát hiện rằng, bão đã gây ra các đợt dịch tả trên khắp bờ biển phía nam nước Mỹ, trong khi một nghiên cứu năm 2023 lưu ý rằng bão ở Đài Loan (Trung Quốc) đã làm tăng các bệnh về đường ruột và nhiễm trùng sau đó tiến triển thành nhiễm trùng huyết.

Theo tiến sĩ Kumar, những cơn bão cực đoan gây ra sự dịch chuyển nước rất lớn, làm quá tải hoặc phá hủy cơ sở hạ tầng xử lý nước thải, cũng như đưa chất thải động vật từ các trang trại vào nguồn nước gây ô nhiễm. Ngoài ra, gió có thể phát tán vi khuẩn gây bệnh, vi rút và các vi sinh vật khác vào khí quyển. Một máy bay chuyên dụng của NASA đã phát hiện: một số lượng lớn vi khuẩn và nấm đã được phát tán lên độ cao tới 10.000m, bởi các cơn bão Earl và Karl hồi năm 2010.

Drake cho biết, những khám phá này đã buộc một số thành phố có cơ sở xử lý nước thải lớn phải xây dựng kế hoạch ứng phó khẩn cấp với bão. Các trang trại cũng phải thích nghi.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra tỉ lệ mắc các bệnh do vi rút như sốt Tây sông Nile gia tăng ở các Louisiana và Mississippi sau cơn bão Katrina, những ca mắc Zika tăng ở Haiti sau cơn bão Matthew, sốt xuất huyết ở Puerto Rico sau cơn bão Fiona… Kimberly Davis - phó giáo sư thuộc Đại học Johns Hopkins - cho biết: “Việc có những nguồn nước đọng này có thể thay đổi một số động lực trong hệ sinh thái. Con người tiếp xúc nhiều hơn với nước bị ô nhiễm khi bão đổ bộ”.

Lũ lụt cũng có thể khiến nấm mốc phát triển mạnh trong nhà, gây hại cho hô hấp và làm trầm trọng thêm hệ thống miễn dịch, có thể gây dị ứng, nhiễm trùng đường hô hấp và viêm phổi. Tiến sĩ Kumar nói, từ nghiên cứu của ông về hậu quả của các cơn bão đã phát hiện các tình trạng sức khỏe mạn tính mới như hen suyễn và dị ứng trong 6 tháng sau thảm họa.

Gina Charnley - một nhà nghiên cứu sức khỏe toàn cầu tại Imperial College London (Anh) - cho biết: các bệnh truyền nhiễm sau thảm họa thiên nhiên có xu hướng ảnh hưởng không cân xứng đến những người nghèo đói. “Sau thảm họa, những người có phương tiện và khả năng tránh xa những rủi ro này thường không bị bệnh. Người nghèo, người già, phụ nữ mang thai hoặc trẻ em là những người thường xuyên bị bệnh nhất. Các chính phủ cần phải làm nhiều hơn nữa sau khi những cơn bão đi qua như xác định những khu vực có nguy cơ cao nhất sau những cơn bão lớn, cũng như ngăn ngừa, phát hiện và điều trị các bệnh nhiễm trùng” - bà nói.

Thu Thanh (theo CAN, BBC, New York Post)