Sau án phạt là lòng tự trọng

Sau loạt bài về thực trạng bôi bẩn các tác phẩm sân khấu kinh điển, đăng trên báo Phụ Nữ, thanh tra Sở Văn hóa - Thể thao TP. HCM đã có văn bản xử phạt hành chính các nghệ sĩ tham gia vở hài kịch Tô Ánh nguyệt remix, buộc gỡ bỏ vở này trên các trang thông tin điện tử.

Đây là lần đầu tiên hành vi bôi bẩn, xuyên tạc tác phẩm sân khấu kinh điển, bị xử phạt; lần đầu tiên một NSND dính án phạt vì sai phạm trong hoạt động biểu diễn nghệ thuật. Bức xúc của những người quan tâm phần nào được xoa dịu khi cơ quan quản lý đã có hành động kịp thời điều chỉnh, hướng tới việc lành mạnh hóa hoạt động biểu diễn. Nhưng sau án phạt, còn đôi điều băn khoăn.

Mức phạt dành cho NSND Ngọc Giàu, Trấn Thành, Anh Đức đối với các vi phạm: ra nước ngoài biểu diễn nghệ thuật không có giấy phép; làm tác phẩm tái sinh không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả; xuyên tạc tác phẩm gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả, tổng cộng hơn 60 triệu đồng. Một số nghệ sĩ (NS) cho biết bên cạnh mức tiền phạt, điều họ quan tâm hơn cả là việc ra quyết định xử phạt các lỗi vi phạm đã đúng người, đúng tội hay chưa.

Khi được dàn dựng, biểu diễn tử tế , cải lương đầy sức thuyết phục khi vào gameshow

“Vấn đề không phải là bao nhiêu tiền, mà là uy tín, danh dự và lòng tự trọng. Danh dự không mua được bằng tiền, làm sai, bị phạt đúng theo khung hình phạt mà luật pháp quy định là đủ. Với người tự trọng thì bị phạt dù một đồng cũng đã phương hại đến uy tín và danh dự. Còn nếu không có lòng tự trọng thì phạt bao nhiêu đối với họ cũng là vô nghĩa!”, soạn giả Hoàng Song Việt nêu quan điểm.

Nhưng từ sự vụ này, liệu đạo đức nghề nghiệp, lòng tự trọng của người trong cuộc và những người đang kiếm tiếng cười dễ dãi có được đánh động? Trấn Thành nói bị nhắc nhở một lần anh đã biết sợ và không bao giờ dám tái phạm. Những khán giả yêu mến Trấn Thành tin lời anh: “Tôi rất mê cải lương. Với tình yêu đó, làm sao tôi có thể vấy bẩn loại hình nghệ thuật mình yêu thương, trân trọng? Vấn đề ở đây là tôi đã làm cải lương theo một hướng khác và cách làm đó không phù hợp với cách tiếp nhận của khán giả, tôi sẽ ghi nhận điều này để thay đổi!”, và hy vọng không có vụ tương tự Tô Ánh Nguyệt remix lặp lại.

Với trường hợp NS Ngọc Giàu, NSND đầu tiên bị phạt hành chính, đây cũng là điều nhắc bà cẩn trọng hơn. Dù không phải là người trực tiếp “sáng tạo” ý tưởng cho Tô Ánh Nguyệt remix, nhưng giá như với bản lĩnh và trách nhiệm của một NS đi trước, người gắn bó và am hiểu cải lương, bà tỉnh táo hơn để “dẫn dắt” Trấn Thành, thì đã không có sự cố đáng tiếc vừa qua. Dẫu ít nhiều trá ch NSND Ngọc Giàu, nhưng khán giả hiểu đây là bài học đáng nhớ trong cuộc đời làm nghề của bà. Không ai có thể vỗ ngực rằng mình luôn đúng, điều quan trọng là cách nhìn nhận cái sai của mình và ứng xử với mọi việc tiếp theo sau đó thế nào.

Nhưng mới chỉ xử phạt những NS tham gia Tô Ánh Nguyệt remix thì vẫn chưa đủ, chưa công bằng. Thực tế cho thấy đây không phải là trườ ng hợ p duy nhất. Nhan nhản trên các gameshow, chương trình hài truyền hình hiện nay, là những biến tấu bôi bác nhiều nhân vật kinh điển. Rất nhiều chương trình vay mượn các tác phẩm, nhân vật cải lương kinh điển để hài hóa, tạo tiếng cười vô tội vạ.

Điều đáng nói, những màn xuyên tạc này được phát trên các đài truyền hình lớn, trong các chương trình được giới thiệu đầy đủ ê kíp đạo diễn sân khấu, đạo diễn hình, biên tập… Khi những kiểu biến tấu nhảm nhí, thô thiển được đưa lên truyền hình, lỗi không chỉ ở diễn viên mà còn là trách nhiệm của cả ê kíp thực hiện, người chịu trách nhiệm duyệt chương trình, cho phép phát sóng. Vì thiếu tầm hay thiếu tâm mà những người có trách nhiệm để lọt quá nhiều phiên bản các nhân vật, tác phẩm kinh điển dị dạng, méo mó trên sóng truyền hình?

Liệu những lỗi tương tự Tô Ánh Nguyệt remix có tiếp tục xuất hiện dày đặc trên các chương trình truyền hình hay không, khi các cơ quan truyền hình gần như khoán trắng nội dung các chương trình phát sóng cho các nhà sản xuất?

Thảo Vân