SARS-CoV-2 có lây từ động vật sang người?

Vật nuôi bị nhiễm vi-rút từ chủ

Nhà vi-rút học Diego Diel - thuộc Trung tâm Chẩn đoán sức khỏe động vật, Đại học Cornell (New York, Hoa Kỳ) - cho hay, SARS-CoV-2 có nguồn gốc từ động vật, nhưng gây bệnh cơ bản ở người. Đã có báo cáo về một số thú cưng như mèo, chó bị lây nhiễm vi-rút này tại một số quốc gia, bao gồm cả Hoa Kỳ. Hầu hết chúng mắc bệnh sau khi tiếp xúc với người bệnh COVID-19. Những con vật nuôi bị nhiễm vi-rút từ chủ hay người chăm sóc không có triệu chứng. Một số con sư tử và hổ tại một vườn thú ở New York đã có kết quả dương tính với SARS-CoV-2 sau khi xuất hiện các triệu chứng của bệnh lý hô hấp.

Allison Mahoney cho xem “di ảnh” chụp Buddy - chú chó chăn cừu giống Đức 7 tuổi dương tính với COVID-19 - tại nhà cô ở Staten Island, New York, Mỹ - Ảnh: Kholood Eid

Có trường hợp chồn bị lây là từ công nhân tại nhiều trang trại ở Hà Lan, Đan Mạch, Tây Ban Nha hoặc có thể từ các động vật bị nhiễm bệnh khác. Hiện tại, chưa có bằng chứng nào cho thấy động vật có thể lây SARS-CoV-2 sang người. Thế nhưng, báo cáo từ các trang trại nuôi chồn bị nhiễm bệnh ở Hà Lan cho thấy có khả năng SARS-CoV-2 lây từ chồn sang người. Ngoài các kết luận trên, còn lại là cả một “biển ẩn số”.

Nghiên cứu về động vật và COVID-19 còn hạn chế

Theo Diel, chỉ có các nghiên cứu thử nghiệm “in-vivo” mới có thể xác định mức độ nhạy cảm của các loài khác nhau trong việc lây nhiễm COVID-19, di truyền hoặc xác định mắc bệnh do vi-rút gây ra. “In-vivo” là các thử nghiệm tác động của vi-rút trên toàn bộ các tổ chức sinh học, bao gồm sinh vật hoặc các tế bào còn sống, tức động vật, thực vật và kể cả con người.

Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) đang phối hợp với chuyên gia y tế công cộng, thú y tiến hành giám sát tích cực SARS-CoV-2 trên thú cưng tại một số tiểu bang. Trong đó có mèo, chó và các động vật nhỏ có vú khác đã tiếp xúc với người mắc COVID-19. Những động vật này đang được xét nghiệm lây nhiễm SARS-CoV-2 và kiểm tra xem liệu động vật có phát triển kháng thể chống lại vi-rút hay không. 

Công việc này đang được thực hiện để giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn mức độ phổ biến của sự lây nhiễm SARS-CoV-2 trên thú cưng, cũng như vai trò của chúng trong sự lây lan vi-rút. Dù vậy, nhìn chung, hiện các nghiên cứu về SARS-CoV-2 trên động vật vẫn còn rất hạn chế.

Nghiên cứu gần nhất cho thấy chồn, mèo và chuột đồng Syria có thể bị nhiễm vi-rút trong thực nghiệm và có thể truyền mầm bệnh cho động vật cùng loài trong môi trường phòng thí nghiệm. Một số nghiên cứu được tiến hành trên động vật linh trưởng như một sự mô phỏng cho sự lây nhiễm của người. Khỉ vàng mắc-ca, khỉ đuôi dài, khỉ Grivet và loài khỉ đuôi sóc thông thường có thể nhiễm SARS-CoV-2 và phát bệnh trong môi trường phòng thí nghiệm.

Tin vui nhỏ là chuột, lợn, gà và vịt dường như không bị nhiễm hoặc truyền bệnh. Dữ liệu từ một nghiên cứu khác cho thấy thú cưng như chó có thể bị nhiễm bệnh nhưng có thể không truyền vi-rút sang những con chó khác một cách dễ dàng như mèo và chồn. Tuy nhiên, những phát hiện này chỉ mới dựa vào kết quả thử nghiệm trên một số lượng nhỏ động vật và không làm rõ được câu hỏi liệu động vật có thể lây nhiễm sang người hay không? 

Vào tháng Tư, Nadia - một con hổ 4 tuổi ở sở thú Bronx, New York - đã trở thành con vật đầu tiên trên thế giới được phát hiện dương tính với vi-rút SARS-CoV-2. Bốn con hổ khác tại vườn thú sau đó cũng có kết quả dương tính. Chúng bị ho, thở khò khè. Đây là những triệu chứng phổ biến ở động vật. Sau hổ, 3 con sư tử tại vườn thú cũng cho kết quả dương tính. Tất cả tám sư tử và hổ được cho là đã bị lây COVID-19 từ một nhân viên vườn thú nhiễm vi-rút nhưng không có triệu chứng và đã bình phục.

Đến lượt mèo cũng được biết là dễ bị nhiễm COVID-19. Một số mèo cưng ở châu Âu, châu Á và Hoa Kỳ đã có kết quả dương tính. Vào tháng Sáu, một con chó giống chăn cừu Đức tên là Buddy, đã trở thành chú khuyển đầu tiên ở Mỹ có kết quả xét nghiệm dương tính.

Nam Anh