Một thời, các đơn vị nghệ thuật nhà nước nhộn nhịp với những chương trình nghệ thuật phục vụ khách du lịch quốc tế như chương trình cải lương của Nhà hát Trần Hữu Trang, chương trình hát bội của Đoàn nghệ thuật Hát bội TP.HCM, chương trình ca múa nhạc dân tộc Bức tranh quê hương của Công ty Tổ chức biểu diễn nghệ thuật TP.HCM... Nhưng, hầu hết các chương trình chỉ sáng đèn vài suất rồi... im hơi lặng tiếng. Đơn vị nghệ thuật nhà nước “trụ” được với sân khấu du lịch hiện nay chỉ còn chương trình Rối nước của Đoàn nghệ thuật Múa rối TP.HCM, diễn định kỳ từ thứ Ba đến Chủ nhật hàng tuần tại Bảo tàng Lịch sử. Sân khấu xã hội hóa của bà bầu Hồng Vân cũng từng thử sức với sân khấu du lịch bằng chương trình Duyên Việt vào cuối năm 2009 - đầu 2010, nhưng chỉ được vài suất rồi ngưng.
Điểm sáng của sân khấu du lịch ở TP.HCM hiện nay có thể kể đến là Nhà hát rối nước Rồng Vàng của ông bầu Huỳnh Anh Tuấn. Ra đời năm 2007, chấp nhận lỗ ròng rã suốt hai năm, đến nay, mỗi ngày điểm diễn này đều đặn tổ chức hai-ba suất diễn, đón từ 8.000 đến 12.000 khách/tháng. Có lẽ đây là chương trình sân khấu du lịch duy nhất hiện đang làm ăn có lãi. Lãi từ Nhà hát rối nước Rồng Vàng đã giúp ông bầu Huỳnh Anh Tuấn tiếp tục khai trương Nhà hát dân tộc Nón Lá - điểm diễn giới thiệu những loại hình nghệ thuật dân tộc độc đáo của Việt Nam vào tháng 2/2012. Từ kinh nghiệm của Rồng Vàng, ông Huỳnh Anh Tuấn cho biết, sẽ chấp nhận bù lỗ ít nhất ba năm để duy trì và phát triển Nhà hát Nón Lá. Thực tế, hiện mỗi tháng Nhà hát dân tộc Nón Lá chỉ sáng đèn một-hai suất. Để duy trì hoạt động, ông bầu Huỳnh Anh Tuấn đang phải bù lỗ khoảng 70 triệu/tháng.
Tương tự, Chương trình Hồn Việt của Mekong Artist dù được đánh giá khá tốt nhưng kể từ khi ra mắt vào tháng 11/2011 đến nay, chỉ có vài suất diễn không lỗ vốn, dù chương trình có nhận được tài trợ của Quỹ đầu tư Capital Dragon trị giá 12,5 triệu/suất diễn.
Mới nhất phải kể đến À Ố show, một chương trình nghệ thuật đầu tư khá quy mô vừa chính thức ra mắt vào tháng 2/2013. Được xây dựng với mục đích ban đầu là giới thiệu những nét văn hóa độc đáo của Việt Nam cho khách du lịch quốc tế, nhưng đến nay, khán giả của À Ố show có đến 50% là người Việt.
À Ố show - chương trình nghệ thuật nhắm đến khách du lịch quốc tế mới nhất ở TP.HCM hiện nay
Nghịch lý ở chỗ, khi đơn vị tổ chức các chương trình nghệ thuật phục vụ du lịch cho biết, vẫn đang phải tự thân vận động để tìm khán giả thì các công ty lữ hành lại than phiền TP.HCM không có chương trình nghệ thuật cho khách du lịch(?!). Nói về điều này, ông Huỳnh Anh Tuấn bức xúc: “Đầu mối xúc tiến quảng bá văn hóa Việt Nam cho du khách nước ngoài không ai khác hơn là các đơn vị du lịch lữ hành, tiếc là đa phần các đơn vị này lại rất thờ ơ. Có thể vì lợi nhuận họ thu được từ các chương trình nghệ thuật thấp hơn nhiều so với lợi nhuận từ những điểm mua sắm, du lịch khác. Thậm chí, có những du khách cho biết, họ phải yêu cầu thì nhà tổ chức tour mới chịu đưa chương trình xem biểu diễn rối nước vào lịch trình”. Đồng quan điểm với ông Huỳnh Anh Tuấn, đại diện Mekong cho biết thêm: “Tháng 7/2012, Sở VH-TT-DL TP.HCM đã kết nối chương trình Hồn Việt với hơn 40 công ty du lịch lữ hành và khách sạn tại TP.HCM, nhưng đến nay vẫn chưa có một công ty nào ký kết hợp đồng đưa khách đến xem Hồn Việt". Tương tự, À Ố show dù tạo được tiếng vang tốt nhưng lượng khách nước ngoài đến xem chủ yếu vẫn là khách lẻ, mua vé trực tiếp tại Nhà hát.
Do không được sự hỗ trợ từ những đơn vị liên quan, ngoài việc tự quảng bá chương trình biểu diễn của mình trên các website, Nhà hát rối nước Rồng Vàng và nhà sản xuất chương trình Hồn Việt phải tiếp thị trực tiếp cho khách du lịch bằng cách phát tờ rơi quảng cáo ở trung tâm TP hoặc những điểm du lịch tập trung đông du khách quốc tế. Nhà hát dân tộc Nón Lá nhắm đến khán giả Việt Nam bằng cách đưa ra giá vé hấp dẫn trọn gói dành cho bữa buffet với khoảng 40 món ăn tại nhà hàng Nón Lá và xem chương trình Ngọc Việt show chỉ 149.000đ. À Ố show thì tiếp thị đến cả khán giả trong nước. Không chỉ quảng cáo chương trình của mình bằng bảng đèn quảng cáo ngay trung tâm TP, À Ố show còn mở hẳn một trang Facebook cập nhật lịch diễn, ý kiến phản hồi của khán giả và liên tục giới thiệu những chương trình giảm giá đặc biệt cho khán giả trong nước và quốc tế như bán vé giá 159.000đ cho sinh viên; chương trình xem
À Ố show với giá 399.000đ (90 vé/suất), gói tiết kiệm cho gia đình từ 790.000đ cho một người lớn và một trẻ em, chương trình giảm giá vé 15% cho mọi đối tượng khán giả...
Đã gần tám năm trôi qua từ ngày có chủ trương đưa sân khấu vào phục vụ du lịch của TP.HCM nhưng sân khấu phục vụ du lịch vẫn cứ loay hoay. Khi các đơn vị nghệ thuật nhà nước đều đã quay lưng thì nỗ lực của các đơn vị xã hội hóa rất đáng được ghi nhận và cần được sự hỗ trợ nhiều hơn từ những đơn vị có trách nhiệm.
Thảo Vân