'Săn' học bổng trong nước dễ kiếm, và... dễ mắc kẹt!

Học bổng khủng: Bao la

“Chỉ cần gõ tìm kiếm “học bổng đại học (ĐH)”, kết quả hầu hết các trường ĐH tại Việt Nam đều có rất nhiều học bổng cho tân sinh viên. Điều kiện đạt được là dựa vào điểm thi, có khi điểm học bạ phổ thông, ngoài ra không cần gì thêm. Em thật sự bất ngờ về điều này”, Minh Anh (ngụ Q.1, TP.HCM), du học sinh vừa nhập học tại Mỹ, chia sẻ.

Trong khi đó, theo Minh Anh, để “săn” học bổng toàn phần của Mỹ hay một số nước khác rất khó. Ngoài điều kiện kết quả học tập còn phải viết bài luận, kèm theo kinh nghiệm hoạt động xã hội, năng khiếu. 

Quả thực, học bổng ĐH trong nước đang nhiều vô kể, số suất ngang ngửa với chỉ tiêu tuyển sinh nên tỷ lệ cạnh tranh gần như không đáng kể. Một trong những trường có học bổng hoành tráng là ĐH Kinh tế TP.HCM. Theo thông tin vừa công bố của ngôi trường top khối ngành kinh tế này, năm 2019 trường vẫn tuyển 5.000 chỉ tiêu và có đến 4.200 suất học bổng trị giá 35 tỷ đồng cho sinh viên hiện tại và tân sinh viên. Chỉ tính riêng tân sinh viên đã có nhiều suất học bổng với tổng trị giá lên đến 6 tỷ đồng. Ngoài thủ khoa được thưởng 20 triệu đồng và hai á khoa được thưởng 15 triệu đồng/người thì còn vô số học bổng khác cho người mới nhập học. 

Trường đại học Kinh tế - Tài chính TP.HCM có chính sách học bổng không giới hạn số lượng

Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM cấp học bổng khuyến tài cho thí sinh có tổng điểm thi THPT quốc gia 2019 (không tính điểm ưu tiên, điểm thưởng) của ba môn xét tuyển từ 26 điểm trở lên, cứ mỗi điểm 1 triệu đồng; cấp học bổng học kỳ I năm học đầu tiên bằng 50% học phí cho thí sinh thuộc trường chuyên, năng khiếu và học sinh trường liên kết có thư giới thiệu của hiệu trưởng; từ 25-50% cho nữ học chín ngành kỹ thuật. Các học kỳ tiếp theo, căn cứ vào kết quả học tập để xét giảm học phí.

Trường ĐH Kinh tế - Tài chính TP.HCM “xổ bung” chính sách học bổng không giới hạn số lượng, chỉ cần đủ điểm là có học bổng. Theo thông tin được công bố, thí sinh trúng tuyển có tổng điểm ba môn xét tuyển từ 26 điểm trở lên đối với kết quả kỳ thi THPT quốc gia và từ 28 điểm trở lên đối với học bạ THPT (lớp 12); thí sinh trong đội tuyển quốc gia dự thi Olympic quốc tế hoặc thí sinh tham dự kỳ thi chọn đội tuyển quốc gia dự thi Olympic quốc tế, thí sinh đoạt giải nhất, nhì, ba trong kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia khi trúng tuyển vào trường đều được hưởng học bổng 100% học phí. Mức học phí của trường tương đương 60 triệu đồng/năm. 

Tất nhiên, đây chỉ là ưu đãi cho năm đầu tiên. Để duy trì mức học bổng này, sinh viên phải đạt điểm trung bình tích lũy từ 3.6 (theo thang điểm 4.0) trở lên; đạt từ 3.4 đến dưới 3.6 tiếp tục nhận học bổng 50%, đạt từ 3.2 đến dưới 3.4 nhận học bổng 25%. Tương tự, chỉ cần đủ mức điểm quy định, tân sinh viên trường này cũng dễ dàng đạt được học bổng trị giá 50%, 25% học phí. Còn các năm tiếp theo, chờ kết quả học tập sẽ xét tiếp.

Hệ thống giáo dục Hùng Hậu luôn dành 2,5 tỷ đồng học bổng mỗi năm cho sinh viên các trường ĐH Văn Hiến, Cao đẳng Vạn Xuân, Trung cấp Vạn Tường, Trung cấp Vạn Hạnh. Học bổng này được xét cho 20% sinh viên có điểm cao từ trên xuống. Ngoài ra, từ năm 2018, tân sinh viên nhập học sớm ở nguyện vọng 1 còn được giảm 30% học phí cho học kỳ đầu tiên. 

Có thể thấy học bổng ĐH đang trở thành phần thưởng dễ dàng đạt được. Bởi, xét học bạ của học sinh phổ thông thì khó tìm điểm thấp, điểm yếu. 

Chỉ ưu ái người mới?

Đó là băn khoăn của rất nhiều sinh viên sau khi đã bước qua năm đầu tiên hưởng học bổng. Thực tế, chính sách học bổng của các trường thường ưu ái cho tân sinh viên. Bởi thế, rất nhiều sinh viên sau khi dễ dàng đạt được học bổng đầu vào và không thể duy trì ở những năm tiếp theo đã hụt hẫng khi học phí đột nhiên trở thành gánh nặng cho gia đình. Nhất là đối với những trường có mức học phí cao. 

Như trường hợp M.N., sinh viên Trường ĐH Kinh tế - Tài chính TP.HCM, từng lao đao vì trượt học bổng. “Em xét học bạ đủ điểm giảm 50% học phí năm đầu tiên nên chỉ đóng khoảng 30 triệu đồng. Em thuyết phục gia đình cho theo học với lời hứa sẽ làm thêm để trang trải sinh hoạt phí. Kết quả học năm nhất em chỉ đạt 3.1 (thang điểm 4.0), không đủ để duy trì học bổng. Học phí từ 30 triệu lên 60 triệu đồng quả là cú choáng váng cho cả nhà em. Ba mẹ phải tính toán đủ đường em mới không phải nghỉ học”, N. kể. Chưa có thống kê chính xác con số sinh viên phải nói lời chia tay sớm vì mất học bổng nhưng điều đó không hiếm khi mà học phí ngày càng cao.

Thạc sĩ Phạm Thái Sơn, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh Trường ĐH Công nghiệp Thực phẩm TP.HCM, cho biết: trường công lập có định mức phần trăm kinh phí học bổng, hiện tại tầm 8% doanh thu học phí, nên hằng năm căn cứ vào nguồn để tuyển chọn sinh viên cấp học bổng. Tuy nhiên, một số trường có thêm học bổng tuyển sinh, kiểu như khuyến mãi hoặc giảm giá. Chính vì vậy, mức này khó duy trì các năm tiếp theo. Trường tư thường không giới hạn suất học bổng, chỉ cần đạt điểm là được nên cũng khó duy trì. Bởi với cách xét theo điểm định trước thì kinh phí có thể bị đội lên và để cân đối thì những năm sau buộc phải thay đổi.

Theo ông Sơn, việc không tìm hiểu kỹ chính sách duy trì học bổng dẫn đến mất học bổng những năm sau lỗi vẫn thuộc về người học. Nhưng cũng khó trách, vì thí sinh khó lòng hiểu hết khi thông tin quảng bá chỉ ghi cấp học bổng và hứa sẽ xét tiếp nếu đạt kết quả tốt, còn tốt mức nào thì tùy thuộc vào kinh phí những năm sau.

Gia Tuệ