Sai phạm “tày trời” tại Công ty Xuyên Việt Oil diễn ra thế nào?

Trong vụ án xảy ra tại Công ty Xuyên Việt Oil và một số đơn vị liên quan, bị can Mai Thị Hồng Hạnh, cựu Giám đốc kiêm Chủ tịch hội đồng thành viên, bị đề nghị truy tố về các tội "vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí" và "đưa hối lộ".

Theo kết luận điều tra, ngày 21/8/2023, Cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an nhận được đơn tố giác tội phạm gửi qua đường bưu điện của 3 người xưng là nhân viên cũ tại Công ty Xuyên Việt Oil. Những người này tố cáo bà Hạnh chiếm đoạt 214 tỉ đồng tài sản của Nhà nước là tiền quỹ bình ổn giá xăng dầu (quỹ BOG) và số tiền thuế bảo vệ môi trường là 1.246 tỉ đồng.

Bị can Mai Thị Hồng Hạnh (trái) và Nguyễn Thị Như Phương, cựu Phó giám đốc Xuyên Việt Oil - Ảnh: Bộ Công an

Ngày 8/9/2023, Cơ quan an ninh điều tra ra quyết định khởi tố vụ án hình sự vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí.

Hai trong số những bị can bị khởi tố, bắt giam đầu tiên là bà Hạnh và Nguyễn Thị Như Phương (cựu Phó giám đốc Công ty Xuyên Việt Oil) về tội "vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí".

Kết quả điều tra đến nay xác định, đây là vụ án tham nhũng, kinh tế, chức vụ liên quan đến lĩnh vực an ninh năng lượng, an ninh tài chính... xảy ra từ trung ương đến địa phương, có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, gây thất thoát tài sản nhà nước đặc biệt lớn.

Quyền lực tuyệt đối tại Xuyên Việt Oil

Theo đó, năm 2015, bà Mai Thị Hồng Hạnh mua lại một doanh nghiệp và đổi tên thành Công ty TNHH thương mại vận tải và du lịch Xuyên Việt Oil, vốn điều lệ 50 tỉ đồng, ngành nghề kinh doanh chính là buôn bán xăng dầu và các sản phẩm có liên quan.

Đến năm 2021, số vốn điều lệ tăng lên 3.000 tỉ đồng. Đến năm 2023, Công ty Xuyên Việt Oil có 16 chi nhánh, 6 cửa hàng kinh doanh xăng dầu và 9 công ty liên quan do Hạnh thành lập hoặc mua lại.

Bà Hạnh là đại diện theo pháp luật, nắm giữ 98% vốn góp, 2% còn lại do em gái ruột của bà này nắm giữ. Thực tế, bà Hạnh là chủ sở hữu duy nhất, có toàn quyền quyết định, định đoạt tài sản, tài chính và hoạt động kinh doanh.

Theo kết luận điều tra, tháng 8/2016, Công ty Xuyên Việt Oil được Bộ Công Thương cấp giấy phép kinh doanh xuất, nhập khẩu xăng dầu. Được Nhà nước giao thu hộ tiền quỹ BOG và quản lý, sử dụng tiền quỹ BOC tại Công ty Xuyên Việt Oil, bị can Hạnh đã làm trái các quy định của pháp luật về trích lập, quản lý và sử dụng quỹ này.

Cụ thể, bà Hạnh không chỉ đạo nhân viên công ty thực hiện các quy định của pháp luật, về trích lập quỹ BOG theo thông báo điều hành kinh doanh xăng dầu của Bộ Công Thương.

Bị can bàn bạc, chỉ đạo Nguyễn Thị Như Phương thực hiện chuyển tiền từ tài khoản Công ty Xuyên Việt Oil vào tài khoản cá nhân của mình. Bị can sau đó sử dụng số tiền này vào mục đích cá nhân, nên quỹ BOG có số dư không đúng theo quy định, gây thất thoát tài sản nhà nước.

Từ tháng 10/2016 đến tháng 6/2023, để đối phó với hoạt động thanh tra, kiểm tra, theo dõi, giám sát của các cơ quan quản lý, Mai Thị Hồng Hạnh đã chỉ đạo nhân viên kế toán lập 81 báo cáo tình hình trích lập, sử dụng quỹ BOG theo định kỳ hằng tháng và gửi đến Bộ Công Thương, Bộ Tài chính để báo cáo số dư quỹ BOG.

Trong đó, báo cáo số dư đầu kỳ, số dư cuối kỳ… đúng với số tiền phải trích lập theo doanh thu bán hàng. Tuy nhiên, số dư thực tế trong báo cáo không đúng với số dư phát sinh có trong tài khoản quỹ BOG tại thời điểm lập báo cáo.

Tháng 5/2023, Công ty Xuyên Việt Oil gửi Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương báo cáo số dư quỹ là 219 tỉ đồng, nhưng thực tế 3 tài khoản của quỹ BOG chỉ có hơn 2 triệu đồng.

Bộ Công Thương sau đó đã quyết định thu hồi giấy phép kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu của Xuyên Việt Oil; đồng thời yêu cầu bà Hạnh chuyển nộp toàn bộ số tiền quỹ BOG tại doanh nghiệp vào ngân sách nhà nước.

Cơ quan điều tra xác định, bà Hạnh đã sử dụng tiền vào mục đích cá nhân như: mua bất động sản, cho bạn bè vay mượn, chi tiêu cá nhân, chi hối lộ cho một số cá nhân tại Bộ Công Thương, Bộ Tài chính… Vì thế, bị can không còn khả năng hoàn trả tổng số tiền quỹ BOG là 219 tỉ đồng.

Một cây xăng của Xuyên Việt Oil tại TP HCM, năm 2020 - Ảnh: VietOil

“Biển thủ” cả ngàn tỉ đồng tiền thuế bảo vệ môi trường

Ngoài hành vi trên, bà Hạnh còn bị cáo buộc vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tiền thuế bảo vệ môi trường. Theo quy định, thuế bảo vệ môi trường là loại gián thu, thu vào sản phẩm, hàng hóa khi sử dụng gây tác động xấu đến môi trường. Nhóm chịu thuế là người tiêu dùng, số tiền thuế được tính vào giá bán hàng hóa và đưa cho người bán hàng để thay người mua nộp vào ngân sách theo định kỳ hàng tháng.

Từ tháng 10/2021 đến tháng 7/2022, dù đã thu hộ 1.244 tỉ đồng thuế bảo vệ môi trường, nhưng Công ty Xuyên Việt Oil không nộp theo đúng thời hạn là 90 ngày kể từ khi nộp tờ khai thuế. Hiện doanh nghiệp còn phải nộp tổng 1.244 tỉ đồng (chưa tính lãi phạt chậm nộp) vào ngân sách.

Cơ quan điều tra cáo buộc bà Hạnh chuyển tiền từ tài khoản của Công ty Xuyên Việt Oil sang các tài khoản cá nhân, với tổng 12.625 tỉ đồng để sử dụng vào mục đích cá nhân. Trong đó, từ tháng 10/2021 đến tháng 2/2023, bà Hạnh đã rút tổng 1.937 tỉ đồng từ các tài khoản của công ty.

Hiện các công ty của bà Hạnh còn nợ xấu tại 4 ngân hàng tổng 6.178 tỉ đồng, trong đó Xuyên Việt Oil nợ 5.900 tỉ đồng; Việt Oil tại Bến Tre nợ 271 tỉ đồng.

Trong tất cả tài khoản ngân hàng của bà Hạnh và Xuyên Việt Oil hiện chỉ còn 4 tỉ đồng và 244 USD, nên bà Hạnh bị cáo buộc không còn khả năng tài chính để nộp số tiền thuế bảo vệ môi trường đã thu hộ vào ngân sách nhà nước. Bị can gây thất thoát số tiền thu ngân sách nhà nước 1.244 tỉ đồng.

Chi Mai