Sai phạm ở Thủ Thiêm: Thanh tra Chính phủ kiến nghị yêu cầu UBND TP.HCM thu hồi, hoàn trả hơn 28.000 tỷ đồng

Theo Thông báo kết luận thanh tra số 1041/TB-TTCP của Thanh tra Chính phủ, UBND TP.HCM đã có nhiều vi phạm trong việc định giá đất thấp - chỉ 26 triệu đồng/m2 (thấp hơn 50% so với giá các sở ngành đã đề xuất) làm vốn đối ứng cho các dự án BT, giúp các doanh nghiệp hưởng lợi do chênh lệch giá đất lớn.

Đối với các dự án BT hạ tầng, dự án BT 4 tuyến đường chính được phê duyệt tổng mức đầu tư hơn 12.182 tỷ đồng. Thanh tra phát hiện có các khoản phê duyệt không đúng quy định, lên tới hơn 1.519 tỷ đồng. Công ty CP Đại Quang Minh hạch toán chi phí có hơn 25 tỷ đồng không đủ điều kiện quyết toán.

Các dự án ở Khu đô thị mới Thủ Thiêm bị Thanh tra Chính phủ xác định có nhiều sai phạm, khiến người dân bức xúc, thiệt hại lớn cho ngân sách

Tại dự án BT cầu Thủ Thiêm 2, phát hiện các khoản chi gần 253 tỷ đồng không đúng quy định. Dự án hạ tầng BT khu dân cư phía Bắc, chi không đúng quy định gần 412 tỷ đồng.

Đối với các dự án đối ứng với dự án BT, Thanh tra Chính phủ kết luận: UBND TP.HCM đã chấp thuận sử dụng quỹ đất sạch trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm để cân đối, thanh toán cho các dự án BT mà không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu chọn nhà đầu tư là không đúng quy định. UBND TP.HCM chấp thuận ký và thanh lý hợp đồng số 09/HĐ-BQL-KH ngày 28/12/2011 (giao đất có thu tiền sử dụng đất), sau đó chỉ định nhà đầu tư dự án BT 4 tuyến đường chính, cho phép sử dụng giá trị tiền sử dụng đất trên để thanh toán đối ứng là không đúng quy định; phê duyệt lại giá trị quyền sử dụng đất khu II làm giảm so với giá trị đã được xác định, phê duyệt hơn 2.400 tỷ đồng.

Việc UBND TP.HCM xác định giá trị quyền sử dụng đất các khu đất đối ứng để thanh toán hợp đồng BT là hơn 12.490 tỷ đồng khiến mức chênh lệch giảm 3.901 tỷ đồng so với giá trị đã được UBND TP.HCM thẩm định, phê duyệt trước đó, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước.

Việc UBND TP.HCM đề nghị để được Thủ tướng chấp thuận bổ sung dự án mới vào hợp đồng BT đã ký với các chủ đầu tư khi chưa có dự án đầu tư được phê duyệt, chưa tính toán, thẩm định, phê duyệt tiền sử dụng đất là không đúng quy định.

Thanh tra Chính phủ quy trách nhiệm cho tất cả những sai phạm và thiệt hại kể trên về cho UBND TP.HCM và lãnh đạo các sở ngành tham mưu như: Sở Giao thông - Vận tải, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng, Ban quản lý Khu đô thị mới Thủ Thiêm.

Đối với các dự án giao đất có thu tiền sử dụng đất như dự án Khu phức hợp Tháp quan sát và Khu phức hợp Sóng Việt, UBND TP.HCM đã chỉ định nhà đầu tư nhưng không thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất; UBND TP.HCM đã tính và thu tiền sử dụng đất, trong đó xác định tiền sử dụng đất tại một số lô chỉ với giá 26 triệu đồng/m2 là không đúng quy định. Thanh tra Chính phủ đề nghị xác định lại giá đất để truy thu.

UBND TP.HCM đã chấp thuận chủ trương chỉ định Tập đoàn Lotte và Vingroup đầu tư 2 dự án với diện tích 5,012 ha và 20,047 ha là chưa đúng quy định. Đến nay UBND TP.HCM cũng chưa tính và chưa thu tiền sử dụng đất của các chủ đầu tư.

Đối với khu tái định cư 38,4 ha thuộc Khu đô thị mới Thủ Thiêm, Thanh tra Chính phủ xác định, trong 4 dự án đầu tư xây dựng khu tái định cư, có 3 dự án đã hoàn thành, bàn giao cho UBND TP.HCM nhưng UBND TP.HCM chưa bố trí tái định cư, hiện đang cho đấu giá để chuyển sang nhà ở thương mại. Dự án 1.330 căn hộ đã được nhà đầu tư thay đổi thiết kế từ nhà ở tái định cư sang nhà ở thương mại và chuyển nhượng cho người sử dụng 1.122 cặn hộ.

Việc UBND TP.HCM phê duyệt và điều chỉnh dự án bồi thường giải phóng mặt bằng và tái định cư trị giá hơn 38.679 tỷ đồng là không đúng thẩm quyền; không hoàn trả tạm ứng hàng năm theo Luật Ngân sách với tổng giá trị hơn 26.315 tỷ đồng.

Theo báo cáo của UBND TP.HCM về đánh giá tổng quan cân đối vốn khi đầu tư Khu đô thị mới Thủ Thiêm và kết quả thanh tra: tổng chi phí phải trả là hơn 83.335 tỷ đồng. Tổng thu dự kiến đến thời điểm hiện nay là hơn 74.601 tỷ đồng. Hiện mất cân đối vốn hơn 8.734 tỷ đồng.

Dựa trên kết quả thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các bộ và UBND TP.HCM tham mưu cho Chính phủ ban hành các văn bản thuộc thẩm quyền, hoàn thiện các quy định về việc xác định chi phí lãi vay để tính tiền sử dụng đất chính xác.

Riêng đối với UBND TP.HCM, Thanh tra Chính phủ kiến nghị cần xem xét và kiến nghị với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý đối với khoản thiếu VAT trong các hợp đồng BT. UBND TP.HCM cần thu hồi và hoàn trả ngay hơn 26.315 tỷ đồng đã tạm ứng từ ngân sách Nhà nước không đúng quy định và sớm có giải pháp huy động vốn để trả nợ các khoản vay đầu tư vào Khu đô thị mới Thủ Thiêm là hơn 4.286 tỷ đồng.

UBND TP.HCM cần thu hồi về ngân sách Nhà nước khoản tiền sử dụng đất dự kiến thanh toán cho các dự án BT bổ sung đối với công ty Đại Quang Minh là hơn 1.800 tỷ đồng và lãi suất chậm nộp.

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị, trong quá trình xử lý về trách nhiệm và kinh tế sau thanh tra, nếu không khắc phục được hoặc khắc phục không triệt để các vi phạm trước ngày 31/12/2019 thì chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.

Thành Nhân