Với điều kiện tự nhiên và xã hội thuận lợi, là đầu mối giao thông thủy - bộ - hàng không quan trọng đối với cả trong và ngoài nước, Sài Gòn - TPHCM là vùng đất hội tụ nhiều dòng chảy văn hóa. Đây được xem là trung tâm của vùng đất Nam Bộ, nối liền đông - tây, nằm trên trục giao thông quan trọng, có mặt tiền nhìn ra Biển Đông, có vị trí tâm điểm của khu vực Đông Nam Á giữa các con đường hàng hải từ bắc xuống nam, từ đông sang tây.

     Chính môi trường địa lý sinh thái đã góp phần tạo nên lối sống cởi mở, bao dung, tinh thần tiên phong và dễ dàng đón nhận luồng văn hóa mới từ bên ngoài, cũng như tiếp thu và áp dụng các tiến bộ khoa học công nghệ… Những phẩm chất đáng quý của người Sài Gòn - TPHCM hình thành và ngày càng hoàn thiện theo thời gian như: dễ tiếp nhận cái mới, có tác phong văn minh công nghiệp, có tinh thần kỷ luật cao và giữ được bản sắc, giá trị nhân văn truyền thống… 

     Trong quá trình phát triển và hội nhập, TPHCM luôn khẳng định vai trò là một trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại, dịch vụ của cả nước, là hạt nhân của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. TPHCM đã luôn phát huy thế mạnh, luôn là nơi có hoạt động kinh tế năng động, thu hút được nguồn đầu tư nước ngoài, góp phần đáng kể vào GDP cả nước và nguồn thu ngân sách quốc gia.
     Là một trung tâm kinh tế, trung tâm giao lưu văn hóa của cả nước, TPHCM trở thành nơi tiếp nhận nhiều tinh hoa, thu hút nhiều nhân tài, nhiều trí thức, nhiều doanh nhân… Nguồn nhân lực chất lượng cao chính là nguồn vốn hàng đầu tạo nên sự tăng trưởng. Nơi đây thu hút những người dám rời quê hương đến lập thân, lập nghiệp. Đó chắc hẳn phải là những con người mạnh mẽ, mạo hiểm, dám đối mặt với khó khăn, thử thách. Có thể nói, thành phố này là nơi có số lượng người nhập cư lớn nhất từ mọi miền, tạo nên sự đa dạng trong văn hóa.

     TPHCM được mệnh danh là nơi đất lành chim đậu, đa dạng về cư dân, tôn giáo, tín ngưỡng, nhưng hiếm thấy sự cuồng tín và xa lạ với sự hẹp hòi, cực đoan, xung đột tôn giáo. Người dân thành phố có cùng suy nghĩ - đạo nào cũng có những điểm tốt và có sự tôn trọng văn hóa đạo đức truyền thống. 

     Trong quá trình phát triển, có những giai đoạn phải đương đầu với khó khăn, thử thách khắc nghiệt, nhưng người Sài Gòn - TPHCM luôn phát huy truyền thống kiên cường, năng động, sáng tạo, nhân ái, nghĩa tình, luôn vì nghĩa lớn và hướng về tương lai, không chấp nhận trì trệ, kém cỏi, thụt lùi so với thời cuộc, luôn biết tự trang bị cho mình bản lĩnh để tự bảo vệ và vươn lên.

    Chủ nghĩa yêu nước, tinh thần kiên cường, bất khuất chống mọi thế lực xâm lược luôn ẩn chứa trong mỗi người dân Sài Gòn - TPHCM. Tinh thần đấu tranh kiên cường ấy được thể hiện dưới nhiều hình thức độc đáo - bí mật và công khai với nhiều phong trào đấu tranh sôi nổi, hào hùng, nhiều hình thức đa dạng, thu hút cả sự quan tâm của nhân dân yêu chuộng hòa bình và tiến bộ trên toàn thế giới. Văn hóa đấu tranh được xem là một trong những giá trị cơ bản của văn hóa Sài Gòn - TPHCM.

     Từ sau ngày đất nước thống nhất, người dân thành phố đã giữ gìn và phát huy truyền thống yêu nước, năng động, sáng tạo, vượt qua khó khăn của thời kỳ bị bao vây cấm vận, chiến tranh ở 2 đầu biên giới và cơ chế quan liêu bao cấp, đóng góp quan trọng vào công cuộc đổi mới, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. TPHCM không những đi đầu trong tăng trưởng kinh tế mà còn là nơi khởi đầu nhiều phong trào xã hội mang tính nhân văn cao, lan tỏa ra khắp cả nước. Trong đại dịch COVID-19 vừa qua, tinh thần đoàn kết, nghĩa đồng bào, tình thương yêu con người… chính là sức mạnh giúp vượt qua đại dịch.

     Hiện nay, TPHCM đang tập trung thực hiện Nghị quyết 31 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TPHCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Nghị quyết 98 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM, nhằm đưa TPHCM vượt qua những khó khăn, thách thức, tạo sự phát triển có tính bứt phá, xứng đáng với vai trò, vị trí và sứ mệnh vinh quang trong giai đoạn phát triển mới của đất nước. Vấn đề đặt ra là phải phát huy cho được mọi nguồn lực, cả vật chất và tinh thần, cho đầu tư và phát triển. Trong đó, nguồn lực về con người, truyền thống năng động, sáng tạo cần được phát huy mạnh mẽ.

     Thực tiễn cho thấy, cơ chế, chính sách phù hợp, tương thích là tiền đề cho tăng tốc, phát triển. Và quá trình thực hiện Nghị quyết 31, Nghị quyết 98 đòi hỏi TPHCM tiếp tục đề xuất nhằm hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, giải quyết nhanh điểm nghẽn, đưa đầu tàu kinh tế tiến nhanh về phía trước như kỳ vọng.

     Trong phương hướng phát triển, TPHCM sẽ phấn đấu để làm tốt vai trò hạt nhân vùng TPHCM và Đông Nam Bộ, thực hiện tốt Nghị quyết 24 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Những vấn đề liên quan đến thể chế, chính sách vùng, đổi mới cơ chế điều phối vùng, đẩy mạnh liên kết vùng để cùng nhau tăng tốc, nhất định sẽ được hoàn thiện.

     TPHCM là địa phương đầu tiên được cho phép triển khai xây dựng mô hình chính quyền đô thị. Nội hàm của cơ chế vận hành bộ máy sao cho phù hợp với một đô thị đặc biệt như TPHCM đòi hỏi phải được xây dựng, hoàn thiện sớm. Quá trình đó phải là quá trình của đổi mới, kiến tạo, trên cơ sở khoa học, thực tiễn, không chủ quan, máy móc. Trước đây, lãnh đạo TPHCM đã cử nhiều đoàn đi nghiên cứu một số thành phố trên thế giới và từ thực tiễn Việt Nam cũng đã có những phương án đề xuất.

     Để hiện thực hóa khát vọng xây dựng TPHCM thành thành phố dịch vụ, công nghiệp hiện đại, đầu tàu kinh tế số, xã hội số, trung tâm tài chính quốc tế, cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ… TPHCM sẽ có lộ trình, bước đi, sẽ huy động nhiều nguồn lực và tận dụng những cơ hội tốt, cùng với sự tham gia, phối hợp, tạo điều kiện thuận lợi của các ban ngành trung ương. 
Ưu tiên hoàn thiện thể chế nhằm phát huy tiềm năng, thế mạnh của TPHCM là khẳng định của Nghị quyết 31 của Bộ Chính trị. Sự ưu tiên đó không tách rời bước tiến chung cho yêu cầu cấp bách về tháo gỡ những điểm nghẽn (thể chế, chất lượng nguồn nhân lực và kết cấu hạ tầng).

      Sẽ còn nhiều khó khăn, nhưng từ thực tiễn sinh động, với tinh thần năng động, sáng tạo vì lợi ích chung, “vì cả nước, cùng cả nước”, nhất định TPHCM sẽ gặt hái những thành công, khẳng định năng lực lãnh đạo, tổ chức thực hiện chủ trương, nghị quyết, tạo nên bước chuyển mới. Năng lực lãnh đạo sẽ tạo nên niềm tin, sức mạnh đi lên. Quyết liệt mà không nôn nóng, lắng nghe và tháo gỡ những khó khăn cho bên dưới, cho những công trình đang đóng băng là những tín hiệu đáng mừng.
     Sức mạnh đoàn kết, sức mạnh của những nguồn lực được hội tụ, nhất là sự hội tụ bản lĩnh, trí tuệ để xử lý thành công những điểm nghẽn có ý nghĩa vô cùng quan trọng cho sự bứt phá, đi lên của TPHCM trong tiến trình đưa đất nước phát triển phồn vinh, hạnh phúc.