Sách nói: Bước tiến lạc quan trong đại dịch

Tăng trưởng chất lượng

Kênh sách nói có bản quyền tiên phong là Voiz FM - Sách nói và Podcast (thuộc công ty cổ phần công nghệ WEWE). Ra mắt từ đầu năm 2020, đến nay, Voiz FM đã có trên 2.000 tựa sách nói với hơn 20.000 khách trong và ngoài nước. Công ty cũng thống kê được hai nhóm người dùng phổ biến: thuộc độ tuổi trên dưới 25 (tại Việt Nam) và trên 35 tuổi (ở nước ngoài).

Anh Lê Hoàng Thạch, CEO của WEWE, cho biết, số lượng người dùng ước tính tăng khoảng 20% vào các thời điểm dịch bệnh căng thẳng. Nhất là thời điểm “đỉnh dịch” như tháng 4/2020, doanh thu tăng gấp đôi. Sách nói của Voiz FM nổi bật là dòng sách kỹ năng - phát triển bản thân, tâm linh - khám phá sức mạnh bên trong. Ngoài ra còn có sách văn học, chủ yếu khai thác danh tác văn học Việt Nam và tác phẩm kinh điển nước ngoài. 

Ứng dụng sách nói có bản quyền Fonos mới được đưa ra thị trường trong khoảng một năm qua, nhưng đã nhận được nhiều đánh giá, phản hồi tích cực từ người dùng. Bên cạnh mảng sách dạy làm giàu, thiền định - chữa lành... Fonos cũng tập trung khai thác mảng sách văn học. Người dùng hiện có thể nghe được tác phẩm của Nguyễn Ngọc Tư, Bình Ca, Đặng Nguyễn Đông Vy, Thu Giang Nguyễn Duy Cần…

CEO Xuân Nguyễn, nhà đồng sáng lập Fonos, cho biết, dự án sách nói được chị ấp ủ trong nhiều năm, ứng dụng được âm thầm hoàn thiện trong hai năm, trước khi chính thức đưa ra thị trường. “Có hai điều chúng tôi cam kết, trước nhất đó là quyền lợi của tác giả cùng những người góp phần làm nên tác phẩm sách nói. Thứ hai là chất lượng của sản phẩm, Fonos luôn tìm kiếm và lựa chọn những giọng đọc phải thật sự thổi hồn vào tác phẩm, chuyển tải cảm xúc đến người nghe” - chị Xuân Nguyễn chia sẻ.

Các giọng đọc của Fonos đều là những tên tuổi: Khánh Hoàng, Thi Mai, Tú Trinh, Đạt Phi... có cả giọng đọc của tác giả cho tác phẩm của họ: nhà văn - nhà báo Phạm Công Luận, Đặng Nguyễn Đông Vy...

Không riêng sản phẩm sách nói, lượng bạn đọc - thính giả của Trạm Radio cũng tăng đáng kể, theo chia sẻ của người sáng lập Trương Thu Hoài. Trạm Radio hoạt động từ năm 2018, trên các nền tảng Soundcloud, Spotify, YouTube. Không chỉ trích đọc các tác phẩm, nội dung của Trạm Radio còn phong phú với chương trình tọa đàm bàn tròn theo các chủ đề văn học… “Trước đây mọi người có thể đến nhà sách, hoặc lựa chọn các hình thức giải trí: xem phim, kịch, nghe nhạc… Nhưng khi dịch bệnh bùng phát, kéo dài, tình thế phải ở trong nhà nhiều hơn buộc mọi người phải làm quen với phương tiện online. Hành vi, thói quen tất yếu có sự thay đổi, sách nói vì thế có thể được lựa chọn nhiều hơn” - anh Lê Hoàng Thạch phân tích.

Mở rộng thị trường

Fonos ngay từ khi thành lập cũng đã xác định tiếp cận với người dùng ở nước ngoài. Đó có thể là một thị trường rất khả quan cho sách nói, như chia sẻ của nhà văn Đặng Nguyễn Đông Vy, nhiều người thân quen của chị ở Mỹ có lời đề nghị chị chuyển toàn bộ tác phẩm sang sách nói, vì họ không có nhiều thời gian cho sách giấy. Đây là nhu cầu có thật của cộng đồng người Việt yêu sách ở các quốc gia phát triển. 

Chưa đầy hai năm hoạt động, Voiz FM tiếp cận được với người dùng ở 47 quốc gia trên thế giới. “Thói quen của người dùng trong nước là nghe nhiều vào buổi tối, nhưng người dùng ở nước ngoài thường nghe vào buổi sáng, giờ nghỉ trưa, trong lúc lái xe… Thời gian qua, Voiz FM cũng nhận được thư cảm ơn của người Việt ở nước ngoài vì thông qua kênh sách nói mà họ được nghe truyện Việt Nam, để không quên tiếng Việt. Hoặc có thính giả nói rằng đã hoàn tất được 10 cuốn sách trong một năm nghe sách nói. Những chia sẻ như vậy đối với chúng tôi thật sự là niềm khích lệ” - anh Lê Hoàng Thạch bày tỏ. 

“Chúng tôi đi những bước rất thận trọng, từ việc thương thảo mua bản quyền của các đơn vị xuất bản lớn như nhà xuất bản Trẻ, Thái Hà Books, Nhã Nam, Alpha Books... đến việc thực hiện sản phẩm sách nói. Fonos có bộ phận kiểm soát chất lượng rất kỹ về giọng đọc, âm nhạc, cảm xúc… trước khi chính thức gửi đến bạn đọc. Hiện Fonos đang có khoảng 200 tựa sách, dự kiến từ nay đến cuối năm sẽ cho ra mắt khoảng 20-30 tựa sách mới trên ứng dụng” - chị Thái Minh Châu, giám đốc đối ngoại của Fonos chia sẻ. 

Một số tựa sách liên tục nằm trong top 10 bảng sách nói được nghe nhiều nhất của Voiz FM

Riêng Trạm Radio, không đơn thuần chỉ có đọc tác phẩm, mà nội dung được xây dựng trên kênh rất phong phú. Từ tháng 4/2021 còn có những chương trình được thu âm bằng tiếng Anh. “Chúng tôi mong muốn tạo ra một mạng lưới văn chương trong cộng đồng bạn yêu sách. Việc thường xuyên tổ chức những buổi thảo luận hoặc trích đọc tác phẩm cũng là cách giúp bạn trẻ tiếp cận những cuốn sách hay, đặc biệt là học sinh - sinh viên có thêm góc nhìn về những tác phẩm mà các bạn đã học/đọc” - chị Trương Thu Hoài chia sẻ. So với Voiz FM hay Fonos được công ty đầu tư bài bản, thì Trạm Radio là sân chơi trước nhất vì đam mê của những người trẻ (người sáng lập Hà Trang và Trương Thu Hoài, cùng bốn thành viên khác). Nhưng có thể nói, đây cũng là một kênh sách nói có bản quyền được bạn đọc tín nhiệm trong nhiều 
năm qua. 

Xuất bản phẩm điện tử nói chung và sách nói/audio books nói riêng là xu thế tất yếu của xuất bản thời đại công nghệ. Nhưng trước mắt chỉ có sự vào cuộc của các công ty công nghệ, mà khởi đầu là đam mê của người sáng lập. Các nhà xuất bản chỉ mới dừng lại ở việc đầu tư ebook. Yếu tố công nghệ đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng, phát triển và thành công của các kênh sách nói. Tuy nhiên, cho đến nay, cạnh tranh lớn nhất đối với họ vẫn là đang phải đương đầu với những kênh sách nói vi phạm bản quyền. 

Lục Diệp